metropolis m

Dag twee in Venetië begint voor mij met het panelgesprek dat het Mondriaan Fonds organiseert rond Italiaans-Nederlandse betrekkingen.

Zoals alleen Nederlanders (on)geschreven regels rond hospitaliteit aan hun laars kunnen lappen, wordt er meteen flink ingebeukt op alles wat er aan het Italiaanse systeem schort: er is geen systeem, geen publiek geld, geen infrastructuur, wel veel verzamelaars (la famiglia, persoonlijke relaties) en zwart geld, en oh ja, twee internationaal gereputeerde tijdschriften. Gelukkig weet moderator Ann Demeester ons even weer terug bij de les te brengen: in Nederland hebben we een afkavelend publieke infrastructuur, zijn we gefocust op The State en The System, en een, en dit is veel erger: een verschuivende ideologie.

Kunst moet niets, zegt Dibbets nog. En zo is het maar net

Deze verschuiving wordt niet letterlijk verwoord maar kunnen we wel bij elkaar puzzelen. Rossella Biscotti zegt bijvoorbeeld dat het ‘How much I give, how much I get’- beleid gericht op directe return on investments, een van onze problemen nu is in Nederland. Jan Dibbets is het eens en zegt dat we een domme droom koesteren, eentje waarbij we eieren alleen maar uitbroeden als ze direct genieën voortbrengen. Maar je moet zonder verwachtingen je eieren uitbroeden. Ook benoemt hij de ongezonde focus op instellingen in Nederland; kunstenaars ondersteunen instituten, niet andersom, en dat moeten we niet vergeten.

Bij dit soort vergelijkende panelgesprekken komt onvermijdelijk de vraag langs wie wat van wie kan leren. Is het Nederlandse systeem beter? Of moeten we juist meer naar Italiaans voorbeeld gaan werken? Gianfranco Maraniello, directeur van het Museo d’Arte Moderna in Bologna, sluit af met een allegorie uit een schilderij van Breugel: de blinde die de blinde begeleid. Zo loopt Europa nu ook door het leven, we zijn blinden die blinden helpen. Niemand weet welk systeem zaligmakend is: meer publiek of meer privaat geld voor de sector? Maar wat we wel weten is dat cultuurbeleid niet gericht zou moeten zijn op directe resultaten maar een openheid moet behouden. Kunst moet niets, zegt Dibbets nog. En zo is het maar net.