metropolis m

Stedelijk Museum Kampen toont tot 1 september vijftien werken van een van Nederlands bekendste hedendaagse schilders; Robert Zandvliet. En dat is bijzonder voor het relatief kleine stadsmuseum.

De link tussen Kampen en Robert Zandvliet is dat Zandvliet tussen 1987 en 1992 studeerde aan de Constantijn Huygens Christelijke Hogeschool voor de Kunsten in Kampen. Het werk wat te zien is in de tentoonstelling Roadmovie is van vijf jaar na zijn afstuderen daar tot aan nu.

Roadmovie toont een keuze uit de landschapsschilderijen van Zandvliet, een belangrijk deel van zijn oeuvre. Een aantal doeken, geschilderd in ei-tempera, behoort tot de recente serie van werken op relatief klein formaat, 63 x 72 cm, waarin de continu veranderende lichtval en het ongrijpbare wolkendek worden vastgelegd. Elk werk heeft een ander karakter, maar het bestaat telkens uit dezelfde summiere motieven: water, wolken, bergen, de zon, vegetatie. Soms herkenbaar weergegeven, soms totaal abstract.

z.t. 2010

De herkenbare werken in de serie doen sterk denken aan de tonale landschappen van Jan van Goyen of de fantastische, Italianiserende grafische landschappen van Hercules Seghers. Die verwijzing naar de traditie wordt bevestigd door de begeleidende perstekst: het werk van bekende en minder bekende schilders uit de kunstgeschiedenis vormde het uitgangspunt bij Zandvliets laatste serie.

Het zijn niet zozeer voorstellingen van specifieke plekken als wel van het landschap als categorie op zichzelf. Het landschap zoals je dat ervaart; de onbekende kleuren en geuren van een nieuwe omgeving. Geen contouren, geen vlakken, maar vage streken. Als een reiziger in een auto vang je flarden op van de essentie van het landschap in Roadmovie. Vandaar ook de titel natuurlijk. En vandaar ook een aantal ‘autoraam’ werken in de tentoonstelling.

z.t. 1996-2007

Maar gezegd moet worden dat die essentie in sommige werken beter naar voren komt dan in andere. Sommige werken lijken meer op een schets dan op een af schilderij en missen net wat spanning of diepte. Ze doen aan als voorstudies voor groter werk.

Het grotere werk heeft daarbij ook iets meer impact dan het kleinere werk, omdat de grote schildergebaren op klein formaat af en toe wel erg weinig informatie geven. Het is dan meer een combinatie van abstract expressionistisch maniertjes, oneerbiedig gezegd. Het wordt pas interessant als je door de kwaststreken op het platte vlak heen iets kan herkennen, waardoor je langer naar het doek blijft kijken.

Een vreemde eend in de bijt is het kleine schilderijtje van 55 x 50 cm in de laatste van de vier zaaltjes; een schedel. Wat doet die hier? Wat wil dit werk zeggen tussen alle landschappen? Is het de klassieke vanitas die ons moet doen herinneren aan de vergankelijkheid van ons bestaan? Waarschijnlijk wel.

En hiermee toont Zandvliet dat hij zich als een echte postmodernist bezighoudt met de Hollandse schilderkunstige traditie van de zeventiende-eeuw – landschappen en stillevens – in een twintigste-eeuwse schilderstijl met de middeleeuwse schildertechniek van de ei-tempera. En dat allemaal in Kampen.

Robert Zandvliet
Roadmovie
Stedelijk Museum Kampen
22 juni t/m 1 september 2013

Loes van Beuningen

is kunsthistoricus

Recente artikelen