metropolis m

In Delft wordt een verbluffende ontdekking gepresenteerd: de Tunguska Scarabaeus kever. Het beestje is ongeveer twee jaar geleden voor het eerst ontdekt en kan compleet van gedaante wisselen. Het entomologisch laboratorium in Saratov is een onderzoek gestart om geldmunten te kweken op het ruggetje van de kever, dit zou een enorme doorbraak zijn. Met From the Life of the Beetles in expositieruimte 38CC tonen Marta Volkova en Slava Shevelenko dit kevertje aan de hand van wetenschappelijke tekeningen, ooggetuigenverslagen en keramische replica’s.

De tentoonstelling vertelt een enorm veelzijdig verhaal. De kever, die voor het eerst in Rusland, en later ook in Brazilië is aangetroffen, kan vrijwel elk object in zijn omgeving nabootsen. Transformaties naar onder andere gasmaskers, portemonnees en geldmunten worden getoond. Soms worden zelfs de verschillende stadia van de gedaanteverwisseling belicht, ook mislukte pogingen tot transformatie worden getoond.

Hoewel de kever pas twee jaar geleden door wetenschappers is ontdekt, vormt de kever al langer een motief in de folklore traditie. Ook zijn er verhalen bekend van mensen die de kevers in het wild kevertjes tegenkwamen. Zij reageerden vaak angstig, en dat is heel begrijpelijk: een zwerm Tunguska kevers kan hele geiten opeten, best gevaarlijke beestjes dus. Gelukkig komt een aanval op de mens vrijwel nooit voor.

Naarmate je de tentoonstelling doorloopt, wordt het verhaal steeds onwaarschijnlijker, maar feit en fictie spelen dan al lang geen rol meer. Je wílt het geloven, al was het maar vanwege de grandioze uitvoering. Zeker honderd keramieken kevers vullen de zaal, variërend van vijf tot zeker dertig centimeter, allemaal met geweldig detail vormgegeven, geglazuurd en in houten kisten gepresenteerd. Verder een stuk of twintig grote wetenschappelijke platen, allen met enorme precisie getekend en met de hand geaquarelleerd.

Hier hebben Volkova en Shevelenko maanden, misschien wel jaren werk aan gehad. Dit is duidelijk meer dan een flauwe grap.

De gedetailleerde uitwerking en de balans tussen serieuze wetenschappelijkheid en kinderlijke fantasie nemen je mee in een gedachte-experiment, want, stel dat, en wat als? Opvallend is de rol die wetenschap hierbij krijgt toegewezen. Het entomologische laboratorium van de Russische universiteit stort zich direct op op het kevertje. Niet zozeer om te onderzoeken wat de mechanismen zijn achter de bijzondere eigenschap van het beestje, maar om erachter te komen hoe zij het kevertje kunnen gebruiken om dat te kweken wat iedereen wil hebben: geld.

Hierin schuilt dan ook een kritische noot, is de Russische wetenschap tegenwoordig dan totaal opgeslokt door het kapitalistische systeem? Of heeft zij een politieke agenda, en is het een poging het kapitalisme onderuit te vegen? In werkelijkheid zou de kever natuurlijk een enorme inflatie tot gevolg hebben, en zou het geldsysteem erdoor flink moeten worden herzien. Dat de kunstenaars beiden Russisch zijn, en pas sinds 1991 in Nederland actief zijn moet hierbij genoemd worden.

Wetenschappelijke doorbraak of fictief gedachte-experiment, From the Life of the Beetles neemt je mee in een nouwkeurig uitgewerkt, lichtvoetig verhaal. Of het kevertje werkelijk bestaat, daar valt aan te twijfelen, het tegendeel bewijzen is een tweede. En stel je loopt ooit door het bos en ziet daar een kring van paddenstoelen met muntjes in het midden, ga er dan maar vanuit dat het getransformeerde Tunguska Scarabaeus kevers zijn.

Floor van Luijk is stagiair bij Metropolis M