metropolis m

Heather Cassils - Advertisement: homage to Benglis

Identiteit als spelletje. In Gender Blender toont MU de cut ’n paste cultuur rondom seksuele identiteit.

Je hoeft niet transseksueel te zijn om je niet volledig te kunnen identificeren met de binaire dwangbuis van man of vrouw – dat snapt ook Facebook. Sinds afgelopen voorjaar biedt het 56 gendervarianten aan, waarvan je er tien tegelijkertijd kunt gebruiken op je profiel. Het zijn 56 pogingen om de veelzijdigheid van de mens te ondervangen. 56 manieren om de nuances van wat zich tussen man en vrouw in bevindt, te omschrijven. Of eigenlijk beter gezegd; niet alleen wat daartussen zit, maar daaraan ook juist voorbij gaat. 

Denk terug aan Conchita Wurst. Als deelnemer van het Songfestival 2014 was zij de belofte om overtuigend uitdrukking te geven aan één van die 56-en-meer gendervarianten. Afgelopen weekend was in de Volkskrant te lezen dat Conchita haar benen scheert, ondanks dat ze haar baard laat staan. Want, naar eigen zeggen ‘moet de rest zo vrouwelijk zijn als mogelijk.’ Een verwarrende opmerking. Niet omdat een baard en gladde benen niet met elkaar samen zouden gaan, maar omdat ze haar protest tegen discriminatie en intolerantie tegenwerkt door tegelijkertijd de zogenaamd volmaakte vrouwelijkheid na te streven. Stapt ze nou het ene hokje uit, om zichzelf het volgende hokje in te duwen? 

In de Conchita-discussie die na het Songfestival tot uitbarsting kwam, vond een deel dat ze terecht gewonnen had. Het lied was sterk, ze zong prachtig en was bloedmooi. De Songfestival-kijker bleek in staat een vrouw met baard te waarderen, mits ze een knappe vrouw met baard is.

De strijd voor tolerantie voor genderdiversiteit lijkt vooral op het terrein van uiterlijkheden te worden gestreden. Dat blijkt ook bij een bezoek aan de tentoonstelling GenderBlender in MU, Eindhoven. GenderBlender is een caleidoscopische presentatie van ‘vrouwelijkheid, mannelijkheid en alles daar tussenin.’ Curatoren Hanneke Wetzer en Leonie Baauw brachten een aantal werken samen, waar genderdiversiteit de hoofdrol in speelt.

JJ Levine - Alone Time

Kunstenaar JJ Levine bijvoorbeeld, toont in zijn fotoserie Alone Time aan dat gender maakbaar is. Dat is oud nieuws, inderdaad. Oud nieuws of niet, Levine slaagt er desondanks in dit op een lichtvoetige, humoristische manier te doen. De foto’s zijn portretten van stelletjes, waarvan beide afgebeelde personages telkens door één en dezelfde figuur blijkt te zijn vertolkt. Hij deed dit niet met behulp van digitale manipulatie, maar enkel door zijn specifieke keuzes voor kleding, make-up en houding.

Tareq Sayid de Montfort - il ism al-husna raqm 100 (The Beautiful Name number 100)

Ander voorbeeld is kunstenaar Tareq Sayed Rajab de Montfort. Hij werd geboren in Koeweit, bracht zijn jeugd door in Iran en San Fransisco en studeerde in Londen. In The Arab Unbound probeert hij deze verschillende achtergronden samen te laten komen. Hij is opzoek naar schoonheid en cultiveert een romantisch beeld van de Arabische wereld. Hij verkleed Westerse mannen, en plaatst ze in een Arabische setting met traditionele rekwisieten.

Heather Cassils - Cuts: A Traditional Sculpture

Heather Cassils maakte met haar werk Cuts: A Traditional Sculpture een herinterpretatie van Eleanor Antins performance uit 1972, Carving: A Traditional Sculpture. Antin volgde een hongerdieet van 37 dagen, dat zij vastlegde op foto. In plaats van zichzelf te verhongeren trainde Cassils haar lichaam in 23 dagen tot dat van een bodybuilder.

Je genderidentiteit is gebaseerd op een diep gevoelde overtuiging van het man, vrouw of anders zijn en als gevolg daarvan heeft ieder mens zijn individuele genderexpressie. Een ander daarin te respecteren is vanzelfsprekend. Waar het om gaat is niet alleen het aanvaarden van iemands verschijning, maar is het erkennen van wie hij is als mens – het uiterlijk daarbij in eerste instantie onachtzaam.

In de caleidoscoop van de tentoonstelling GenderBlender ontbrak deze bespiegeling helaas.

GenderBlender
MU, Eindhoven
6 juni – 17 augustus 2014

Julia Steenhuisen

is kunsthistoricus

Recente artikelen