metropolis m

Hoe lang duurt het voordat twee ronddobberende ballen in de Atlantische Oceaan elkaar tegenkomen? Lotte Geeven vroeg het zich af, en ontwikkelde met een groep wetenschappers twee robots (lees: drijvende ballen met sensoren) waarmee dit experiment wordt uitgevoerd. In het Amsterdamse MoMart loopt er een tentoonstelling over, parallel daaraan loopt een tentoonstelling aan de overkant, in New Orleans.

Zeven duizend kilometer, dat is de afstand tussen de twee robots. Nr. 127109 werd losgelaten aan de kust van Portugal, 127109 in de Golf van Mexico. De robots zijn te volgen via internet. Op het moment van schrijven hebben ze al een aardige afstand afgelegd, maar ligt er nog een hele oceaan tussen beide.

Die oceaan is wild. Bas Jan Ader zou hierover mee kunnen praten, ware het niet dat hij de dood vond in zijn poging hem over te steken. Anders dan Bas Jan Ader, die zich doelbewust aan de kracht van de natuur overgaf, probeert Geeven deze krachten juist vast te stellen, in te calculeren, en te temmen. Daarmee lijkt ze een brug te willen slaan tussen de kunst en de harde wetenschap, de bal en het water

In MoMart staat de live-stream van 127109 en 127110 continu open op de beamer. Van de robots zijn bovendien foto’s te zien, daarnaast klinken er mannenstemmen door de zaal: ´Day 42, sunrise, 7.53 AM, moderate waves‘ ze dreunen fictieve gegevens op van de eerste honderd dagen van de reis zoals die zouden kunnen verlopen. Elders worden de stemmen aangevuld met feiten oer de oceaan waarin de robots zich begeven. Ook is er een publicatie te zien met een kort essay en abstracte kaarten van de oceaan.

Het zal een jaar duren voordat 127109 en 127110 elkaar vinden, ergens midden op de oceaan. Althans, dat schat de groep oceanografen die meewerkten aan het project. 127109 en 127110 worden als het goed is meegevoerd door twee zeestromen die om elkaar cirkelen. Als het goed is…

Een jaar dus. Goedgelovig als ik ben, leert Gerrit Hiemstra mij toch sceptisch te blijven. Er zijn zo enorm veel variabelen. Wat als één van de robots wordt opgegeten door een walvis, blijft haken aan een olietanker of toch de Indische oceaan op drijft?

Een jaar is belachelijk kort, de oceaan zo enorm. De kans dat het een eeuw duurt is misschien net zo groot. Bovendien riekt een dergelijk statement naar een onvoorwaardelijk geloof in de harde wetenschap, het geloof dat werkelijk alles te berekenen valt.

Het heeft Geeven er niet van weerhouden het project in gang te zetten. Toch lijkt de ontmoeting van de robots niet het primaire aandachtspunt. De tentoonstelling is geen pleidooi voor de wetenschap, maar biedt eerder een romantisch beeld van werelden die, hoe ver verwijderd van elkaar, elkaar eens zullen ontmoeten, varend op natuurkracht. Bovendien toont het hoe de mens probeert grip te krijgen op de werkelijkheid.

Wat als het klopt? Wat als 127109 en 127110 elkaar over een jaar op de afgesproken plek tegenkomen, toeval nauwkeurig berekenbaar blijkt?

De kracht van de voorspelling. Er schuilt een zekere schoonheid in het doen van een uitspraak over iets dat groter is dan de mens. Misschien is dat juist het punt waarop kunst en harde wetenschap overlappen.

MoMart
Lotte Geeven – 127109 &127110, chapter one
t/m 19 oktober