metropolis m

Sanne van den Elzen

Bonnefantendirecteur Stijn Huijts mocht dit jaar voor de tweede keer de presentatie verzorgen van de jonge kunstenaars die dit jaar een Werkbijdrage Jong Talent van het Mondriaan Fonds ontvingen.

Het Mondriaan fonds presenteert jaarlijks het werk van jonge talenten die recent een Werkbijdrage Jong Talent van het fonds hebben ontvangen. Dit jaar gebeurt dat voor de zesde keer tijdens Art Rotterdam en wederom onder de titel Prospects & Concepts. Tijdens deze editie is in de Van Nelle Fabriek het werk van maar liefst 79 recipiënten van deze bijdrage te zien. Aan Stijn Huijts (directeur van het Bonnefantenmuseum in Maastricht en voor de tweede maal gastcurator van Prospects & Concepts) de pittige opgave om met het zeer diverse werk van deze kunstenaars een tentoonstelling te maken.

Huijts zegt in zijn bijdrage aan de catalogus dat hij in veel gevallen de kunstenaars moest ‘”afremmen” als de plannen te woest of te omvangrijk dreigden te worden.’ Daar zullen uiteraard praktische beweegredenen aan ten grondslag liggen, maar voor dit zelfverklaarde ‘podium voor experiment, verassingen en ontdekkingen’ is het toch jammer. De commerciële beurs aan de andere kant van de Van Nelle fabriek kan wel een woest en fris tegengewicht gebruiken. Zeker nu bij Intersections, voorheen het spannende podium voor non-Profit kunstruimtes, het experimentele karakter aardig is uitgedund door financiële eisen waar de meeste non-profits niet aan konden voldoen. De sfeer van ‘werk in uitvoering’ in Prospects & Concepts waar Huijts over rept, valt in de meeste gevallen dan ook wel mee. Het overgrote deel van het werk is behoorlijk af en beurs-ready. Dit pleit echter voornamelijk voor de professionaliteit van deze jonge kunstenaars.

Want er zit veel sterk werk in deze ‘waaier aan posities en praktijken’ (in de woorden van Mondriaan directeur Birgit Donker). Waar sommigen een werkwijze en beeldtaal hebben die nog vrij sterk leunt op die van anderen, beschikt menigeen al over een overtuigende eigenheid. De groep blijkt wederom een aardig representatieve dwarsdoorsnede te zijn van de hedendaagse kunsten, waarin actuele tendensen vertegenwoordigd worden door stemmen van de nieuwste generatie kunstenaars. Een kleine selectie:

In de film iObject: RiHannah bekijkt Suzanne Posthumus Étante Donnés (1944-46), het laatste werk van Marcel Duchamp met de blik van iemand die al swipend, snappend, en append over het internet beweegt. In de klassieker van Duchamp gluurt het publiek door een sleutelgat naar een naakt vrouwenlichaam. Waar Hannah Wilke deze objectificerende blik in de jaren zeventig vooral kritisch benaderde, lijken sommige eigentijdse vrouwen zich er op internet vrijwillig aan bloot te geven voor wat likes. In de film van Posthumus, een visuele post-internet lawine vol tactiliteit, seksualiteit en emoticons, betast onze blik het naakte lichaam van de kunstenares als vingers die over een touchscreen glijden.

Suzanne Posthumus met graphics door Mary Ponomareva

Suzanne Posthumus met graphics door Mary Ponomareva

De postkoloniale thematiek wordt in deze expositie sterk vertegenwoordigd door Doris Jongerius.  Toen Indonesië nog een Nederlandse kolonie was, werd de commerciële productie van Palmolie opgestart om te voldoen aan de Nederlandse vraag. Deze vraag beïnvloedt tot op de dag van vandaag het landschap en de biodiversiteit van Indonesië. Nog steeds is de behoefte aan dit ‘groene goud’ uit Nederland groot. De productie daarvan is tegenwoordig in handen van grote bedrijven en kleine landeigenaren, ‘smallholders’ genaamd. Met een helder fotografisch oog brengt Jongerius het sociale en natuurlijke landschap dat hierdoor ontstaan is in beeld en laat zien dat de koloniale geschiedenis nog steeds invloed uitoefent op de economie, natuur en gemeenschap van hedendaags Indonesië.

Doris Jongerius

Doris Jongerius

Emanuel Engelen weet de condities waarin een kunstwerk getoond wordt in zijn project Kunst in Werking tot de essentie te filteren. Hij trekt systematisch de hedendaagse kunstervaring uit elkaar in elementen als maker, proces, drager (locatie en context), kunstwerk en gemeenschap en brengt ze in schema’s in verschillende constellaties weer samen om te kunnen kijken wat het effect daarvan is. Door zijn cleane analyse wil hij andere kunstenaars op weg helpen en zelf wegen vinden om aan deze beperkende condities te ontsnappen om zijn eigen weg te vinden. Voorlopig zit hij op Art Rotterdam met zijn project echter nog keurig gevangen in de kunstwereld, maar zijn werk getuigt net als dat van vele andere deelnemers van veel potentie en maakt nieuwsgierig naar de toekomst die deze kunstenaars gaan vormgeven.  

Manus Groenen

is freelance criticus, coördinator en docent kunsttheorie aan Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg

Recente artikelen