metropolis m

Vera Gulikers

‘Al staan de deuren wijd open en valt het licht overdonderend naar binnen, toch is de Open Studios, tegen die lichtschijn in, een tocht langs raadseldeuren’, zo leidt Lex ter Braak, directeur van de Van Eyck academie, de huidige editie in van de Open Studios, de presentatie waarmee de 46 kunstenaars, ontwerpers, curatoren, schrijvers en dichters die de afgelopen tijd in residentie waren bij de Van Eyck hun werk aan het publiek tonen.

Sinds zijn komst heeft Ter Braak hard gewerkt om het gesloten imago van de Van Eyck om te buigen naar een meer open instelling. In de huidige editie van de Open Studios, die tevens de laatste onder zijn directeurschap zal zijn, wordt dit idee van het lichte, open en toegankelijke instituut, in alle hoeken van de Van Eyck zichtbaar. In de individuele studio’s, het auditorium, de verschillende InLabs, de tuin, het café, de bibliotheek, zelfs in het kantoor van de directeur – overal wordt werk getoond, alle deuren staan wagenwijd open.

De werkruimte van Lex ter Braak tijdens de afgelopen Open Studios, met werk van James Gregory Atkinson

Sharon Van Overmeiren

Bijzonder aan de Open Studios 2018 zijn de vele samenwerkingen die zijn ontstaan tussen de verschillende deelnemers. Dit wordt direct bij binnenkomst merkbaar, waar Bernke Klein Zandvoort en Rodrigo Red Sandoval  de groepstentoonstelling Paint-Loop-Blooming hebben samengesteld met eigen werk en werk van andere deelnemers Alexandra Phillips, Guido Yannitto, Zhou Jungsheng, Vera Gulikers, Bridget Mullen, Jeremy Olson, Tamara Kuselman, Nina Glockner, Joonas Hyvönen, Katherine Macbride en Tom Kok. Ook in de metaalwerkplaats, het Heimo Lab, wordt een groepspresentatie getoond, met werk van Sharon Van Overmeiren en Lotte Meret Effinger. Naast deze meer expliciete gesammtprojecten wordt ook bij de solopresentaties in de individuele studio’s duidelijk dat in de realisatie van relatief veel werken een beroep is gedaan op de kennis en kunde van andere deelnemers, bijvoorbeeld in het componeren van de muziek bij videowerken.

Desalniettemin blijkt de Van Eyck nog steeds een veilige thuishaven voor de individuele kunstenaar die er een redelijk afgeschermde plek vindt om zijn of haar artistiek onderzoek buiten het commercieel belang verder te ontwikkelen. De werken van onder meer Paolo Patelli, Matthew C. Wilson, Giuseppe Licari, Andrea Éva Györi en Diego Tonus getuigen van zeer specifieke, onderzoekmatige en persoonlijke obsessies naar de meest uiteenlopende onderwerpen – van het vrouwelijke orgasme tot Europa en van de Bitcoin tot het neokolonialisme.  Daarnaast tonen Vera Gulikers en Rasmus Nilausen dat schilderkunst bij de Van Eyck ook nog steeds een warm welkom krijgt.  

De onderscheidende kracht van de Van Eyck ten opzichte van andere kunstenaarsresidenties als de Rijksakademie en De Ateliers blijft de aanwezigheid en invloed van disciplines die normaliter niet direct met de fine arts worden geassocieerd, of dit nu mode is (James Gregory Atkinson en  Rosanne van Wijk), literatuur en poëzie (Bernke Klein Zandvoort) of grafische vormgeving (An Onghena en Hagen Verleger). Een bijzonder nieuw kennisgebied dat dit jaar wordt aangeboord is het werk van De Onkruideniers (Ronald Boer & Jonmar van Vlijmen), die een groentetuin aanlegden in de tuinen van de Van Eyck en een kas bouwden waarin ze nader ingaan op de zouttolerantie van planten die dichtbij de kustlijn groeien. Het is vooral het onderzoekende, experimentele karakter van dit werk waar de gelijkenis met meer autonome kunstpraktijken zichtbaar wordt.

Poku Cheremeh

Sophie Schmidt

De nieuwe richting die Ter Braak bij de Van Eyck academie in Maastricht is ingeslagen blijft een dankbaar onderwerp voor verhitte discussies binnen de kunstwereld, waarbij de ene partij zweert bij het meer theoretische en individuele karakter van de oude Jan van Eyck en de andere partij vooral waarde hecht aan het toegankelijke, naar buiten gerichte imago van de nieuwe Van Eyck. Wat mij het meest opvalt bij deze lichting deelnemers is dat een meer open benadering gericht op kruisbestuiving en interdisciplinariteit zich bij de Van Eyck niet hoeft te bijten met deelnemers gericht op individuele afzondering en onderzoek.

Imran Channa

Persoonlijke favorieten zijn Tamara Kuselman, een van origine performancekunstenaar die bij de Van Eyck voor het eerst beeldend werk toont, geïnspireerd op het vallende lichaam, Diego Tonus, die een Bitcoin-code verstopte in een 1:1 sculptuur van een geldvervalser, en Jessica Segall, die twee videowerken toont waarin zij zwemt met tijgers en krokodillen in privéreservaten en daarmee een erg Amerikaanse paradox belicht, natuurbescherming binnen de vrije markt.   

Jessica Segall

An Onghena

Guido Yannitto

Tamara Kuselman

Sissel Marie Tonn

Ted Hyunhak Yoon

Diego Tonus

Lotte Meret Effinger

Rodrigo Red Sandoval

Matthew C Wilson

Sean Kuhnke

Tom Kok

Rasmus Nilausen

Rasmus Nilausen

Alle foto’s Felicitas Lenz

Meer info op de website van Van Eyck

Guus van Engelshoven

is schrijver en redacteur

Recente artikelen