metropolis m

Madison Bycroft, installatie 1646 Den Haag

Het gaat Madison Bycroft voor de wind. De ex-student van Piet Zwart Institute, die tegenwoordig in Frankrijk woont, is genomineerd voor de Future Generation Art Prize ($100.000), in het kader waarvan ze kort na de opening in Den Haag voor naar Kiev reisde, waar ze een tentoonstelling inrichtte die later dit voorjaar in Venetië te zien zal zijn.

In 1646 in Den Haag maakte ze de tentoonstelling Gong Farmer, Shit Stirrer and the Maiden of Grief met enkele video’s, sculpturen, fantasiefiguren en muziekobjecten, in een fantasievoltafereel met cirkusachtige allure. Centraal staat de film Jolly Roger and Friends, een lange verhandeling over de belevenissen van twee vrouwelijke piraten, Mary Read and Anne Bonnie – in de toelichting staat dat het historische figuren zijn uit de achttiende eeuw en dat is uitgewerkt met allerlei aangereikte vertelexperimenten, zoals die van New Narratives (San Francisco), waarin geoefend werd om niet alleen over maar ook langs de karakters te vertellen, die hun identiteit als het ware ondergraven.

Het centrale motief van de tentoonstelling is dat het onleesbare zich niet laat representeren. Bycroft reflecteert op een wereld van welomschreven identiteiten, door er marginale anti-identiteiten tegenover te stellen. Ze maakt daarbij gebruik maakt van methodes die liggen buiten de logocentrische taal, met veel slapstickachtige elementen die er de draak mee steken. 

Madison Bycroft, installatie 1646 Den Haag

Madison Bycroft, installatie 1646 Den Haag

Madison Bycroft, installatie 1646 Den Haag

Op donderdagavond keerde Bycroft terug naar Den Haag voor een ‘background evening’. Er zijn vier performances te zien van kunstenaars die door Bycroft uitgenodigd zijn om volgens min of meer dezelfde vertelexperimenten verhalen te vertellen.

Het figuurlijke van de nacht staat centraal: dingen die zich afspelen buiten de marge of die niet gezegd mogen worden. Taal wordt gehanteerd als voertuig en complicatie bij het vormen van een narratief, of juist een dis-narratief door schrijven buiten de logocentrische taal. Bycroft speelt ermee in de performances, door gebruik van slapstick, negatieve theologie en droge humor. Alleen de titel al: Gong Farmer, Shit Stirrer and the Maiden of Grief, zit vol met dubbele betekenissen die niet gemakkelijk te ontrafelen zijn.

De kunstenaar legt het uit: in het middeleeuwse Engeland verwijderde de ‘gong farmer’ in de nacht de menselijke uitwerpselen, een ‘shit stirrer’ is iemand die stiekem problemen veroorzaakt voor anderen en ‘the maiden of grief’ is een fragment uit haar oude dagboek. Bycroft ziet haar oude dagboeken als documentatie van performance, waarin ze al op performatieve manier haar problemen of gevoelens opschreef.

Night falls: a gong signals the size of a ship, the bad breath of the earth whistles through its teeth, and baboons fart in the margins.

Performance Madison Bycroft, foto Floris Kruidenberg 

Performance Madison Bycroft, foto Floris Kruidenberg 

In een harig paars pak duikt Madison in het lichaam van een tweevingerige luiaard. Een tekst wordt voorgedragen over de grote teen en hoe die te zien is als het onderscheid tussen mensen en dieren. Door de gekromde poten kunnen luiaards voor lange tijd zonder moeite ondersteboven aan een boom hangen. Dat kunnen mensen niet.

Er ontstaat een soundscape van de geluiden die gemaakt worden door het slaan op een gong, een trombone, koebel en de trompetten waarop Madison blaast. Ik begrijp later van haar dat de instrumenten onderdeel zijn van de installatie, maar wat zij op zichzelf betekenen zonder de performance, wordt voor mij niet helemaal duidelijk, behalve dan dat ze er nogal gemankeerd bijstaan. Sommige zijn vastgeklonken in stukken beton, als een figuurlijk blok aan het been.

Na de performance van Madison laat Kari Robertson haar video Eating Underwater. zien, terwijl ze ligt en de projector op haar benen rust, als een soort van menselijke stoel. Ze vraagt zich af wat het betekent om een lichaam onder water te hebben, terwijl wij een duiker een banaan onder water zien eten, iets wat niet heel gemakkelijk gaat onder water. Het zou gemakkelijk zijn als men een ademhalingsorgaan zou hebben zoals een dolfijn, of nog een navelstreng, waar het eten doorheen kan. Ironisch, terwijl ze het over een langere longcapaciteit heeft, haalt ze herhaaldelijk trekjes van een elektronische sigaret waarvan de rook opgaat in het beeld via de projector. Het lijkt wel alsof ze wil zeggen dat de menselijke identiteit zich langzaam oplost in het water, en daarmee onzichtbaar wordt.

Als het bij de performances van Kari en Madison gaat om het onzichtbare en het marginale in combinatie met een dosis absurditeit en humor, gaat de performance van Toon Fibbe om de aanwezigheid van het menselijke lichaam. Een videowerk met felgekleurde en met hoge snelheid flitsende visuals, waar Toon met platform hakken en een felgekleurd jasje laat zien hoe je aanwezig kunt zijn in de grote kapitaalstromen.

Zelf is hij ook aanwezig in de video en soms maakt hij dezelfde beweging als op het beeld, waardoor hij drie keer in beeld is. Het is spannend om te zien hoe hij speelt met de aandacht die hij krijgt, maar soms ook niet helemaal duidelijk wat hij er nu precies mee wil uitlokken. Misschien wil hij dat ook helemaal niet, wil hij slechts aanwezig zijn.

De avond wordt van humoristisch, ironisch en provocerend naar een intieme setting gebracht door de geluidscollages van Robin Rutenberg. Met een elektrische gitaar, panelen en het opgenomen geluid van hun stem ontstaat er een soort van helende en transformatieve soundscape. Waarbij misschien juist wel de dingen gezegd worden die niet gezegd mogen worden en we de vreemde verhalen van de nacht nog eens door ons hoofd kunnen laten gaan, onszelf verzoenend met onhet raadsel in de marge.

Performance Robin Rutenberg bij Madison Bycroft in 1646, foto Floris Kruidenberg 

Madison Bycroft, 1646, 1646, Den Haag, 24.1 t/m 24.2.2019, meer info hier 

Nadeche Remst

is kunsthistoricus

Recente artikelen