metropolis m

Tentoonstellingsoverzicht. CAMP – In Cameras Res, De Appel, 2019.

Er wordt iets bewaakt, maar de vraag is wat precies, waarom en namens wie. Over de ingehouden dramatiek van In Camera Res van CAMP in De Appel.

Een trechtervormige rookwolk, afkomstig uit de pijp van een fabriek, vult de blauwe lucht met haar donkergrijze kleur. Mensen verlaten de pont, of steken over naar de andere kant van het IJ. Voetgangers en fietsers bewegen zich langs elkaar heen terwijl de avond valt. Het zijn schijnbaar onbelangrijke of onbenullige beelden van de stad, gefilmd in alledaagsheid, maar toch worden deze bewegingingen dagelijks door camera’s vastgelegd.

Op een driekanaals video-installatie zijn deze beelden van Amsterdam, gefilmd door geautomatiseerde CCTV-camera’s, nu in De Appel te zien. De beelden zijn vastgelegd vanaf enkele iconische gebouwen in Amsterdam: het voormalige Royal Dutch Shell Headquarters (nu A’DAM Toren), de Nederlandse handelsmaatschappij (nu Stadsarchief) en de voormalige drukkerij Tetterode (nu kunstenaarsateliers).

CAMP is een in Mumbai gevestigde studio voor interdisciplinaire media, welke in 2007 is opgericht door kunstenaars Shaina Anand, Sanjay Bhangar en Ashok Sukumaran. Ze onderzoeken de technologische en maatschappelijke ontwikkelingen van filmische apparatuur, zoals de moderne bewakingsapparatuur CCTV, en hoe daaruit beeldvorming en bewustzijn kan ontstaan. Hoe kun je je verhouden tot de bewakingscamera’s in je directe omgeving, waar je, misschien wel onbewust, dagelijks mee geconfronteerd wordt?

In Cameras Res verwijst naar de Latijnse term in medias res (ofwel: in (het) midden (van de) zaken) die afkomstig is uit Horatius’ Ars Poetica. In medias res is een verhaaltechniek die de lezer midden in de handeling plaatst. CAMP vertrekt vanuit dit literaire concept en maakt er een optische variant van waarmee gespeeld wordt met de relativiteit van tijd, door het stadslandschap in verschillende weers- en lichtomstandigheden vast te leggen. De optische mogelijkheden van de CCTV-camera’s worden door CAMP op verschillende manieren verkend; door het in- en uitzoomen op (menselijke) objecten, standpunten van de camera op micro- en macro level en het gebruik van een afzonderlijke bewerkingstechniek.

In camera betekent in juridische zin het tegenovergestelde van een openbaar proces, wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat worden toeschouwers uitgesloten van het proces. Daarnaast maken ze gebruik van een in camera bewerkingstechniek, een techniek waarbij alles in chronologische volgorde wordt opgenomen, en de film achteraf niet wordt bewerkt of scènes eruit worden geknipt.

De camera’s maken de stad tot een gecontroleerde binnenruimte, die een toezichthouder veronderstelt en een set van te volgen regels waaraan iedereen die in beeld komt zich weet ondergeschikt. Er wordt iets bewaakt, de vraag blijft wat precies, waarom en namens wie. In tentoonstellingsruimtes wacht je onwillekeurig op een dramatisch moment, gewend als je bent aan een artistieke catharsis, maar die conclusie, zoals de filmwetten die dicteren, blijft uit.

De camera verplaatst zich langzaam vanuit de ingezoomde details van de Westerkerk naar een reclamebord van Pathé bij het Rembrandtplein. In de drukke straat zie je hoe mensen zich verplaatsen, onbewust van het feit dat hun beweging op camera wordt vastgelegd. Opvallend is de man in een groene jas die zich afwijkend gedraagt: hij lijkt als enige bewust te zijn van de camera. Van de twintig minuten durende tijd van de installatie zijn er een aantal momenten waar mijn aandacht zich verzet. De beelden van de infrastructuur wisselen zich af met ingezoomde beelden van beeldhouwkundige details en architectonische constructies, de langzaam bewegende camera zorgt voor een esthetisch effect. De vraag blijft onbeantwoord, hoe jezelf te verhouden tot alle camera’s die jou (zonder toestemming) vastleggen? Is er een manier, of is het bewustzijn van de aanwezigheid al voldoende?

Tentoonstellingsoverzicht. CAMP - In Cameras Res, De Appel, 2019.

Tentoonstellingsoverzicht. CAMP - In Cameras Res, De Appel, 2019.

Tentoonstellingsoverzicht. CAMP - In Cameras Res, De Appel, 2019.

Tentoonstellingsoverzicht. CAMP - In Cameras Res, De Appel, 2019.

Foto’s: Konstantin Guz

CAMP – In Cameras Res, De Appel, Amsterdam, t/m 20.04.2019

Nadeche Remst

is kunsthistoricus

Recente artikelen