metropolis m

Basquiat in zijn appartement, 1980

Waarom een bezoek aan Basquiat : the artist and his New York scene ook in de laatste week nog de moeite waard is.

In Heerlen presenteert Schunck Basquiat: the artist and his New York scene. De tentoonstelling vertelt het verhaal van het werk en leven van de jonge Jean-Michel Basquiat en New Yorkse tijdgenoten tussen 1978 en 1982. Het is druk in Schunck tijdens mijn bezoek aan de tentoonstelling, wat blijk geeft van de populariteit van de schilder. Het verhaal mag als bekend worden verondersteld: Jean-Michel Basquiat werd in 1960 geboren; hij woonde en werkte zijn hele leven in New York en overleed in 1988 op zeventwintigjarige leeftijd aan een overdosis drugs. De schilder met het leven van een tragische popster: lid van de club van 27 (popsterren die op hun 27ste aan een overdosis sterven, onder wie Jimi Hendrix, Jim Morrison, Kurt Cobain en Amy Winehouse).

Schunck koos ervoor deze tentoonstelling naar Heerlen te halen vanwege die tragische geschiedenis en dan vooral om de sociale-artistieke context van Basquiat en zijn tijdgenoten te vergelijken met het huidige postindustriële karakter van de voormalige mijnstad. De stad kampte met drugs-, prostitutie- en leegstandsproblemen in de jaren tachtig en negentig, wat tegelijkertijd een voedingsbodem was voor een alternatieve creatieve scene, net als in het New York van de vroege jaren tachtig. Zonder Basquiat als directe maatstaf te nemen zag Schunck wel de mogelijkheid de eigen artistieke geschiedenis te laten weerklinken in een bredere culturele discours.

Basquiat lijkt in deze expositie vooral de rol van pion te vervullen in de kunstscene in New York te illustreren zoals die in de jaren tachtig van de twintigste eeuw was. In de tentoonstelling zijn slechts vijf van zijn schilderijen te zien. Het gaat vooral om een groot aantal brieven, schetsen, albumhoezen en foto’s van en door Basquiat. Daarnaast is er opvallend veel werk van zijn tijdgenoten.

De werken van zijn tijdgenoten, onder wie Tom Otterness, Christy Rupp en Jane Dickson, zijn vaak van een verrassend hoog kaliber. Het is werk dat buiten de canon valt, anders dan de razend populaire veilinghit Basquiat, maar er wat mij betreft niet voor onderdoet. Er wordt een divers inzicht in de vele facetten van het New York van de jaren tachtig geboden. Een hoogtepunt vormt voor mij de installatie van Becky Howland, die bestaat uit verschillende werken die treffend gecombineerd zijn tot één opvallend beeld.

Rigoberto Torres, Expo Basquiat, Schunck, Heerlen, 2019 foto Harry Heuts

Tom Otherness, zaalopname Basquiat, Schunck, Heerlen, 2019 foto Harry Heuts

Het verhaal dat in Schunck over Basquiat zelf vertelt wordt verschilt niet erg van wat er al van hem bekend is: Afro-Amerikaanse kunstenaar uit de jaren tachtig wordt mede dankzij Andy Warhol beroemd met expressieve, aan street art grenzende schilderijen en gaat al op vroege leeftijd ten onder aan drugs. Een nieuwe kijk op Basquiat ontbreekt. Weliswaar wordt er een breed en onderhoudend inzicht geboden in diens leven, met documentatie van de jaren zeventig tot aan zijn grootste artistieke successen, maar erg diep gaat het niet.

Het beste onderdeel is de selectie werk van tijdgenoten, met name uit de Times Square Show, waar Basquiat in de zomer van 1980 aan deelnam. Helaas wordt alleen niet helder wat de band tussen Basquiat en zijn collega’s nu precies inhield. Waarom de kunstenaars nu bij elkaar in die tentoonstelling zaten.

Vanwege de veelheid aan verzameld materiaal kun je zeggen dat dit een tentoonstelling is die te veel wil en daardoor tussen wal en schip raakt. Enerzijds probeert de expositie het leven van een enfant terrible zoals Basquiat uit te diepen, anderzijds een artistiek carrière te schetsen, en die af te spiegelen aan de culturele context, die weer een reflectie biedt op het lokale culturele milieu. Misschien was het beter geweest als er iets scherper was gekozen. Anderzijds is de verrassende aanwezigheid van de New Yorkse tijdgenoten van Basquiat zeer de moeite waard.

Zaalopname Basquiat, Schunck, Heerlen foto Harry Heuts

[figure basquiat1]

Installatie Eva de Carlo, Times Square Show, 1980

Ensemble van werken van Becky Howland, 1980

Basquiat: The artist and his New York Scene, Schunck Heerlen, te zien t/m 02.06.2019

Linda Köke

is kunstcriticus en curator bij kunstruimte Willem Twee

Recente artikelen