metropolis m

Zaalovericht Natasha Libbert, The house is on fire en Gunther’s pond, Undermined bij Cargo in Context, Amsterdam 

De invloed van de mens op de natuur toont zich in het werk van Natascha Libbert bijna verleidelijk, soms zelfs subliem. Zij is in niets de sluipmoordenaar die ze werkelijk is.

Het werk van Natascha Libbert dat te zien is in Cargo in Context heeft het Antropoceen als belangrijk thema. Haar foto’s laten plekken zien waar de mens de natuur heeft aangetast. De brandende boom, het eerste werk dat te zien is bij binnenkomst van de tentoonstelling, laat direct de ernst van het probleem in alle heftigheid zien, als een letterlijke brandbrief. Het gaat niet goed met de natuur op deze aarde, als gevolg van menselijk ingrijpen.

De titel van de tentoonstelling verwijst naar het proces van het langzaam zwakker worden van iets. De definitie van het woord ‘undermined’ wordt door de Oxford Dictionary op twee manieren beschreven. De eerste is: ‘Erode the base or foundation of (a rock formation) […] Dig or excavate beneath (a building or fortification) so as to make it collapse.’ en de tweede defenitie is ‘Lessen the effectiveness, power, or ability of, especially gradually or insidiously.’ Undermined is gekozen als verwijzing naar het langzame proces van het vergaan van de aarde door klimaatverandering en de ondermijnende houding die de mensheid vaak heeft ten opzichte van de problematiek.

We zien de klimaatverandering en vertellen elkaar dat we er iets aan moeten doen, maar de ernst ervan lijkt nog niet altijd bij iedereen in volle omvang door te dringen. We kijken ook graag weg, willen het niet zien, er in ieder geval niet naar gaan leven. De werken van Libbert spelen op een eigen manier in op de kwestie. Ze toont de aantasting van de natuur op een verhulde wijze, die zich niet direct vrijgeeft. De foto’s zijn mooi, soms zelfs lieflijk, ondanks het  drama dat zich er op voltrekt. 

Op een foto is bijvoorbeeld een waterpoel te zien die volledig oranje is gekleurd. Rondom het water is de aarde rotsachtig en kaal. Maar ik weet niet goed waar ik naar kijk: is het een ernstige vervuiling of toch een zeldzaam mineraal dat het water een oranje gloed geeft? In de zaaltekst lees ik dat het een sterk vervuilde mijn op Cyprus is.

Er zijn geen mensen op de foto’s te zien en bij de meeste is het niet helder of er iets in het landschap wordt afgebeeld dat daar door de mens is terechtgekomen of het resultaat van diens aanwezigheid en handelen. De beelden zijn juist erg prettig om naar te kijken, ze hebben een zekere natuurlijke schittering. Het is verwarrend te accepteren dat de vernietiging van de natuur zo mooi kan zijn.

Zaalovericht Natasha Libbert, Mar de plastico en Gunther's pond (2), Undermined bij Cargo in Context, Amsterdam 

Zaalovericht Natasha Libbert, Mar de Plastico, Undermined bij Cargo in Context, Amsterdam 

Rechts aan de muur zijn twee werken te zien waarop planten van dichtbij zijn gefotografeerd. De planten zelf zijn deels bedekt met iets dat plastic zou kunnen zijn. Op de achtergrond zien we donkere wolken, wat op een allegorische manier zou kunnen wijzen op de problematische toekomst die ons te wachten staat, als we de problemen die zich op de voorgrond afspelen niet willen erkennen. In het persbericht lees ik dat het om kassen gaat, in Spanje, die een verwoestende uitwerking hebben op de natuurlijke omgeving. 

De tentoonstelling overtuigt in de manier waarop je geoefend wordt om scherper te kijken. Libberts werk scherpt de blik ten aanzien van een onderwerp dat voor ons allemaal heel actueel en zorgwekkend is. Ze nodigt uit om de verschijnselen niet zomaar te accepteren, beter te letten op de details en de structuren erachter. Als het om het klimaat gaat is waakzaamheid geboden, ook die van het oog dat in een tentoonstelling naar een foto kijkt.

Undermined, Cargo in Context, Amsterdam, 14.6 t/m 27.7.2019

Malou Koster

is registrar bij het Dordrechts Museum

Recente artikelen