metropolis m

Repetition (2014) van Tova Mozard in His Highness in a Ditch, 1646

Good or bad, in de films van Tova Mozard spiegelen mannen elkaars houdingen en poses, verbloemen hun onzekerheid en raken verstrikt in typisch mannelijke rolpatronen. Acteurs en politieagenten, criminelen en figuranten blijken niet eens zo gek veel van elkaar te verschillen.

De werken Repertoire (2014) en Two Cops (2019) van Tova Mozard (1978), beide films van ongeveer 30 minuten, worden in een loop vertoond in 1646. Ze staan in verschillende ruimtes maar werken op elkaar in qua thematiek. In Repertoire wordt een man in een bos gefilmd terwijl hij een kuil graaft en openhartig vertelt over zijn door verwaarlozing, misdaad en verslaving getekende leven. Mozard filmt hem in zwart-wit en statische shots. Momenten van fysieke inspanning worden afgewisseld met monologen die aan de camera zijn gericht en je deelgenoot maken van zijn levensverhaal.

Alhoewel zijn persoonlijke relaas schrijnend is, heb ik het wel eerder gehoord. Na te zijn opgegroeid in een zwaar disfunctioneel gezin, lijkt de stap naar drugs en alcoholverslaving snel gezet. Vervolgens vloeit daar weer een crimineel bestaan uit voort. De man bekent dat hij zich altijd een buitenstaander heeft gevoeld en dat hij na het krijgen van een kind niet wist wat hij als vader moest doen. De enige troost haalde hij uit drugs die hem kort een gevoel van berusting gaven.

Na wat criminele activiteiten was er de onvermijdelijkheid van straf in de vorm van detentie. Het plaatst de handeling van het graven van een kuil in context. Misdaad is vaak genoeg in de geschiedenis bestraft door zware – en vaak ook nutteloze – dwangarbeid, maar als we hem zo bezig zien, heeft het geploeter ook iets therapeutisch. Hij lijkt in zijn verleden te graven en herinneringen, met moeite, op te rakelen.

Mozard, die voor Repertoire met iemand werkt die dicht bij haar staat, legt in de film de bekende de-appel-valt-niet-ver-van-de-boom-dynamiek bloot. Een persoon vervalt door het wegvallen van ‘normale’ rolmodellen in een crimineel rolpatroon. Zijn bekentenis is aangrijpend en dat komt door het uitblijven van een catharsis na zijn ontboezemingen en al het geploeter. Is het wel mogelijk om uit een verstikkende rol te ontsnappen en een nieuwe te creëren?

[blockquote]Hij lijkt in zijn verleden te graven en herinneringen, met moeite, op te rakelen

Repetition (2014) van Tova Mozard in His Highness in a Ditch, 1646

Het contrast met Two Cops, Mozards meest recente werk dat voor het eerst in 1646 te zien is, is op het eerste gezicht groot en de eenvoudige kracht van Repertoire zwakt de absurde en geënsceneerde film enigszins af. In Two Cops zien we twee politieagenten, gespeeld door een tweeling, door een bos lopen. Ze spelen dat ze in dienst zijn van de Los Angeles Police Department oftewel ‘L.A.’s Finest’, berucht wegens buitensporig politiegeweld en wangedrag zoals de heftige afranseling van Rodney King in 1991. Gewelddadige incidenten die nog steeds veel voorkomen in de VS.

Alhoewel Mozard daar niet direct naar verwijst, is er wel iets unheimisch aan de wijze waarop de agenten elkaar constant uithoren over hun methoden en werkwijzen. Zo vraagt de een de ander wat hij zou doen bij een plotselinge aanval waarna de ander gehoorzaam een zelfbeschermingsmanoeuvre voordoet. Vervolgens stelt de ander dezelfde vraag aan zijn evenknie. Ze spelen hoe het is om een agent te zijn of repeteren voor een veelvoorkomende situatie waarin ze correct moeten handelen. Er is een constante spiegeling van elkaars gedrag die versterkt wordt door het feit dat ze, naast dat ze dezelfde uniformen dragen, ook een tweeling zijn.

Two Cops is een deel van een reeks van films en foto’s die Mozard maakte over het beeld van de Amerikaanse politieagent. Voor velen is dat gevormd door films en televisieseries en het is de vraag in hoeverre agenten zelf op hun beurt worden beïnvloed door die beeldvorming. De tweeling in Two Cops zijn in het echte leven dan ook geen agenten, maar figuranten. Two Cops laat zien dat een bepaalde mate van herhaling en acteren inherent is aan de rol van een agent: de gestandaardiseerde manier waarop een persoon wordt gewezen op zijn rechten, de houding die wordt aangenomen als een verdachte locatie wordt onderzocht of iemand wordt aangehouden. In de film worden die rollen performances die verband houden met de realiteit, maar die door de absurde setting onwerkelijk worden. De locatie waar de agenten zich bevinden is verlaten en bosbranden in de verte zorgen voor een omineuze sfeer, alsof het geweld in Los Angeles op elk moment weer uit kan barsten.

Voor velen is het beeld van de Amerikaanse politieagent gevormd door films en televisieseries en het is de vraag in hoeverre agenten zelf daardoor op hun beurt worden beïnvloed

Two Cops (2019) van Tova Mozard in His Highness in a Ditch, 1646

Two Cops (2019) van Tova Mozard in His Highness in a Ditch, 1646

De droge, statische en monotone manier van registreren doet denken aan Nicolas Winding Refns serie Too Old To Die Young (2019), die ook gaat over politieagenten in LA. Refn hanteert daarbij een heel traag tempo waarin hij de  de lege en immorele levens van de agenten ontleedt en in verband brengt met het net zo lege bestaan in het criminele circuit. De stoere buitenkant, de uniformen en de wapens vormen een lege huls voor een soort machteloosheid en onzekerheid over wat de rol van good guy of bad guy nu precies is.  

In dat opzicht zijn er veel overeenkomsten met de thema’s die Mozard onder de statische oppervlakte van haar films aan wil kaarten. Dat het hier om mannen gaat en rollen die een masculien karakter hebben, is geen toeval. De personages in Mozards film hebben iets fragiels en onzekers, ondanks hun verbintenis met een stoere wereld waarin geen ruimte is voor emoties en kwetsbaarheid. Mozard prikt daar doorheen en toont criminelen én agenten als verdwaald in het hedendaagse onzekere landschap van mannelijkheid. 

Alle foto’s: Jhoeko

Tova Mozard – His Highness in a Ditch, 1646, Den Haag, te zien t/m 13.10.2019

George Vermij

is criticus en journalist

Recente artikelen