metropolis m

Zaaloverzicht Progressive Touch, Michael Portnoy, Vleeshal, Middelburg, foto Gunnar Meier

Volgens Michael Portnoy is seks in de huidige westerse wereld onnodig voorspelbaar. Tijd voor meer spel en humor. Dat dat nog niet vanzelf gaat toont de reactie van het publiek tijdens de openingsavond.

Met stoten en slagen en ledematen als tentakels danst een naakte man richting een naakte vrouw die hem, zittend op een blok in een lege ruimte, opwacht. Het decor is sober maar futuristisch en baadt in vuurrood licht. Hij is mager en uitgestrekt. Zij is slank, rond en zacht. Haar blik is ernstig, trefzeker. De dik aangezette, dierlijke bewegingen die snel in intensiteit toenemen, vallen samen met het gecompliceerde ritme van de metal muziek die soms op dreunende heipalen lijkt en dan weer naar pure rockpoëzie neigt. Een cartooneske paringsdans die rap overgaat tot harde seks. Letterlijk. Het harde volume van de prog rock en metal veegt je oren schoon.

Progressive Touch: Series 1 (2019) van Michael Portnoy in de Vleeshal is een driedelige video-installatie die respectievelijk een heteroseksueel, homoseksueel, en lesbisch koppel centraal stelt in drie door Portnoy gechoreografeerde, karikaturale pornofilms, in samenwerking met assistent-choreograaf Moss Beynon-Juckes. Het werk is net zo gekscherend als bloedserieus: met golvende heupbewegingen houdt een danser zijn stijve lid in zijn hand, als een geweer dat hij spelenderwijs afschiet, terwijl een ander de contouren van haar lichaam accentueert in spastische contracties. In alle films bespelen de dansers hun geslachtsdeel als een instrument in een komische vingerdans. Blauwe aderen, glimmende speekseldraden, pezige lijven. Borstkasten zwellen op, vullen zich met lucht, terwijl het rode, blauwe of roze licht de krachtige contouren van de volledig geschminkte, gladde lijven buitenproportioneel oppomt. Kromme ruggen, likkende tongen, hoofden in de nek van extase als een penetratie op de zware bas wordt ingezet. Schokkende schouders in een onvoorspelbaar, onregelmatig ritme waar geen lijn in te ontdekken valt. Het is een razend knap uitgevoerde, samengebalde energie die in alle drie de films met een exploderend orgasme tot slotakkoord komt.

[blockquote]Een cartooneske paringsdans die rap overgaat tot harde seks. Letterlijk. Het harde volume van de prog rock en metal veegt je oren schoon

Zaaloverzicht Progressive Touch, Michael Portnoy, Vleeshal, Middelburg, foto Gunnar Meier

Still uit Michael Portnoy, Progressive Touch: Series 1, 2019

Portnoy, een kunstenaar, choreograaf, ex-comedian, en zelfbenoemd Director of Behavior wil volgens het persbericht met Progressive Touch in de Vleeshal het ‘ritme van [ons] samenzijn verbeteren.’ Volgens Portnoy beweegt de Westerse wereld zich voort in een voorspelbare cadans waarin we één zijn geworden in intimiteit en waarin een aritmische, individuele ervaring volledig is verdampt. Zonder teveel in westerse clichés te vervallen, is de voortdurende zoektocht naar een al dan niet natuurlijk ritme een inherent onderdeel van onze dagelijkse realiteit geworden. Dit heeft volgens Portnoy echter als bijverschijnsel dat alle dynamiek, intensiteit en productieve wanorde is platgeslagen; een ‘simplificatie van het ritme in menselijke bewegingen en handelingen’ (aldus het persbericht). Ondanks een maatschappelijke obsessie met seks heeft ook hier het lot toegeslagen; seks is een gedesillusioneerd verval van voorspelbare pulseringen en patronen, en vooral wars van onzinnige humor. De mogelijkheden van seks moeten drastisch heroverwogen worden, luidt het credo. Progressive Touch kiest acute intimiteit als middel om tot nieuwe vorm van seks, beweging en ritme te komen, in plaats van omgekeerd. De kunstenaar vond na een reeks audities en lange zoektochten in New York en Berlijn zes performers bereid om aan zijn plan mee te werken, op voorwaarde dat zij reeds een intieme relatie hadden met elkaar, ofwel in vriendschap of liefde. Dat heeft ongetwijfeld geholpen.

Naast de indrukwekkende zes dansers is de muziek ongetwijfeld de zevende protagonist. Stefan Meier en Portnoy componeerden samen de chaotische klanken in de stijl van math metal en progressive rock die verbonden worden door een web van kromgetrokken elektronische geluiden en dierlijke gebrom van gitaarriffs. Net als in de dans en uitgesproken seks, heeft Portnoy ook hier een cathartische bevrediging willen bewerkstellingen; een opzettelijke manifestatie van ongeordend lawaai. Gerenommeerd muziekprofessor Michelle Phillipov noemt dit niet voor niets ‘the pleasures of heavy metal’ in Death Metal and Music Criticism.

Still uit Michael Portnoy, Progressive Touch: Series 1, 2019

Tijdens de drukke openingsavond is het zoeken naar een plek om het werk goed te zien. De climax waarin iedere video eindigt, ontlokt opmerkelijk (en komisch) genoeg bij een deel van de toeschouwers een enthousiast applaus. Bij aanvang van iedere nieuwe film wandelen we samen naar het volgende scherm. Voor wie nog niet overtuigd was van Portnoys stellingname dat de eentonigheid en simplificering van het menselijke ritme, beweging en gedrag heeft toegeslagen, wordt hier (al dan niet opzettelijk) op een bijzonder gewiekste manier op het gelijk van de kunstenaar gewezen.

Michael Portnoy, Progressive Touch, Vleeshal, Middelburg, te zien t/m 15.3.2020

De tentoonstelling is voorzien van een 18+-label

Judith Vrancken

Recente artikelen