metropolis m

Er wordt op Art Rotterdam voor het eerst niet alleen gehandeld in goederen maar ook in mensen. Bij wijze van spreken dan. Er gaan niet echt mensen van hand tot hand, gelukkig, maar acties of handelingen. Performances dus, die, vermoed ik, ook niet echt goede handel zullen vertegenwoordigen, er ook niet echt om die reden te zien zijn, maar meer als wervend kwalitatief bijprogramma op deze beurs, omdat de kunstenaars er toenemend mee bezig zijn. Voorheen waren op Art Rotterdam veel performances te zien in het programma Intersections, waar allerlei non-profit kunstinstellingen altijd veel ‘live’ programmeerden, maar sinds dat is opgeheven was daar voor de beurs een lacune om in te voorzien. Tot dit weekend, waarin met The Performance Show een poging wordt ondernomen om althans in het gemis van het live-deel van het voormalige Intersections te voorzien (de installaties, toon en sfeer van Intersections blijven een groot gemis voor iedereen die eigenlijk juist daarvoor naar Art Rotterdam kwam).

The Performance Show biedt een ruime, synchroon gepresenteerde verzameling ‘levende’ performances, in aanvulling op de ‘dode’ materie van de Van Nelle fabriek. De locatie is AVL Mundo, de curator Zippora Elders, die een programma heeft samengesteld samen met een lange lijst commerciële en niet-commerciële partners in wier naam door diverse kunstenaars opgetreden wordt. Het geheel oogt verzorgd en is iets meer vormgegeven dan Intersections, dat altijd de chaos van het kunstinititief naar de beurs bracht. Hier zijn op het terrein van Atelier Van Lieshout in bijna alle hoeken van de ruimtes strakke podia geplaatst, waardoor de meeste performances zich in het postindustriële complex toch in een white cube kunnen wanen. Het werk vraagt daarom, meent Elders. Zij schrijft in een toelichting: ‘Performancekunst is zowel kwetsbaar en vluchtig als gedurfd en aanwezig. Het ongemak, de betrokkenheid en de vervreemding die je ziet, dringen vragen op rond lichamelijkheid, ruimte, aanwezigheid, interactie en mens-zijn.’ Het is kunst die aandacht vraagt, maar ook aandacht geeft door soms terug te kijken en terug te praten.

Arthur van Beek & co (partner Sexyland)

Arthur van Beek & co (partner Sexyland)

Arthur van beek & co (partner Sexyland)

Op het programma staat een breed scala aan performances, van een troubadour (Bert Scholten), als ik binnenkom, een tobbende kunstenaar in zijn studio (Arthur van Beek), een praatgroep (Dwan Nilo), tot levende sculpturen of, zoals ik het ook genoemd zie worden, ‘kinetische portretten’(Rachel Monosov Katja Heitmann).

Een publiekstrekker blijkt Kendell Geers bij wie de seksen de strijd met elkaar aangaan. Een mannelijk en een vrouwelijk naakt houden met elkaar een spiegel tussen zich klem, die ze van zich afduwen, in een poging de ander opzij te drukken, zichzelf al duwend spiegelend, van het middel omhoog. Enigszins banaal tafereel, uiteraard, memorerend aan old school body art, met een hoog Ulay & Abramovic niveau, maar wel effectief als je van spiegelen houdt (wie bestrijdt hier nu wie, of beter wiens beeldvorming cq zelfbeeld, om erachter te komen dat je bij al dat verzet tegen het beeld dat, zo meen je, van je gemaakt wordt door de ander toch vooral tegen jezelf aan staat te duwen, je eigen vooroordelen, omdat de ander in zijn of haar naaktheid meer van jou heeft dan je bij al je verzet wil accepteren – of zoiets).

Ode de Kort en Katja Heitmann vormen het verstillende hart van de avond. De Kort, die we op deze site al eens portretteerden, biedt een vorm van levende poëzie, een semantisch spel met klanken en woorden, die met elkaar een choreografie aangaan in een setting van grote papierrollen, hier te zien als onbeschreven bladen die ter plekke worden beschreven, als zie je een dichter in actie. Ode de Kort – het klinkt misschien freudiaans en dat zal het ook wel zijn – is nogal geobsedeerd door de O. En overigens ook de U, een bijna O in het repertoire van Ode. De letters passeren in prachtige klankwoorden die op witte vellen papier worden geportretteerd en zich in stilte hoorbaar maken. Klanken die ze gedurende een live-act verder nuanceert door een arm door het papier te steken en de ‘O’ subtiel te vervormen.

Ode de Kort (partner de Brakke Grond)

Ode de Kort (partner De Brakke Grond)

Een vergelijkbaar verstild regime kenmerkt het werk van Katja Heitmann, die je op sokken een afgesloten ruimte laat betreden, eveneens een (dans)studio, waar – zo is me van tevoren verteld door een medewerker – een bewegingsmuseum is ingericht. Dit bewegingsmuseum, waarin alle mogelijke bewegingen van alle mogelijke mensen worden verzameld, wordt verbeeld door drie halfnaakte vrouwelijke dansers die in super slow-motion bewegingen uitvoeren, door curator Elders in een toelichtende tekst treffend beschreven als een choreografie van ‘buikvet’.

Het is van een bijzondere ongemakkelijkheid, deze confrontatie met de halfnaakte vrouwen, die je op jezelf terugbuigt als je daar zo zit te kijken naar de lijven, in alle details, zonder instagramschmink, en de inspanningen ziet die ze zich moeten getroosten, de kracht die het ze kost, het blijvende ongemak ook, alsmede de emoties die erbij vrijkomen. Hier gebeurt iets dat bijna diametraal tegenovergesteld is aan alles eromheen, de opening die buiten deze afgesloten studio gaande is, het gekeuvel en geklets, alsmede de kunstbeurs in bredere zin.

Terwijl ik zit te kijken, de bewegingen volg, mezelf ook een plaats en houding probeer te geven, is er ineens de blik van een van de danseressen, die me aankijkt, starend, net iets te lang, mijn blik daarmee, bij alle leegheid van de concentratie die erin besloten ligt toch ook spiegelt, zonder contact te maken. Zoals ook ik daar zit te kijken zonder de intentie contact te maken, objectiverend. Ineens zie ik mijn gebogen schouders terug. Ze zit mij toch niet na te doen? 

Vervolgens is er het moment dat een andere danser huilt, met grote biggelende tranen. Van de inspanning wellicht, maar vooral ten teken van de krachten die bij deze performance vrijkomen, die al het publiek ook gevangen houden, ik vermoed langer dan enig ander kunstwerk op Art Rotterdam (op, in mijn geval, de fantastische nieuwe video van Pauline Curnier Jardin na, maar dat terzijde).

Buiten, aan de overkant van Heitmanns afgeschermde studio, begint Mauricia Limón de Léon even later aan een lange monoloog, een satire, die wat ik ervan versta ook enigszins terugslaat op mijzelf, de wereld waar ik me daar op die kunstbeursvloer in heb begeven, de economie waar die voor staat, maar echt luisteren lukt me niet niet meer. Ik vertrek voortijdig, de eerdere ervaringen nemen nog te veel ruimte in. 

Mauricio Limón de León (partner Ellen de Bruijne Projects)

Mauricio Lión de León (partner Ellen de Bruijne Projects)

METROPOLIS M ZIT NU OOK OP INSTAGRAM. VOLG ONS OP: metropolism_mag

* op verzoek van de Katja Heitmann mochten er geen foto’s van  de danseressen gemaakt worden en bij Kendell Geers stond er een grote bewaker bij die zo streng oogde dat niemend het maar in zijn hoofd haalde een foto te maken

The Performance Show, AVL Mundo, Rotterdam, 7 t/m 9.2.2020

Domeniek Ruyters

is hoofdredacteur van Metropolis M

Recente artikelen