metropolis m

Falke Pisano, ‘The value in mathematics: Negotiations in exchange’, 2015 (detail). Bij A Tale of a Tub. Foto: LNDWstudio.

In A Tale of A Tub draait alles momenteel om David Foster Wallace’s Infinite Jest: voor velen een even briljante als ondoorgrondelijke roman. De huidige groepstentoonstelling lijkt het boek in zijn experimentele opzet te willen spiegelen. 

De huidige groepstentoonstelling bij A Tale of a Tub ontleent haar lange titel aan Infinite Jest (1996) van David Foster Wallace. De tentoonstelling draait in het bijzonder om één personage uit de roman: Johhny Gentle, een loungezanger en B-filmacteur die president wordt van de Verenigde Staten. Zijn doel: make (the Organization of North) America clean again.(1) Een ‘nobel’ streven dat de president annex showman gedurende het boek steeds meer richting totalitarisme en waanzin drijft: ‘Johnny Gentle, the first U.S. President ever to swing his microphone around by the cord during his Inauguration speech.’(2) Het zijn zinnen als deze waardoor een vergelijking met het heden snel getrokken is, zou je denken. In het tentoongestelde werk in de Rotterdamse kunstinstelling blijken dergelijke echo’s echter niet zo duidelijk te ontdekken.

Bij binnenkomst op de begane grond wordt de bezoeker onthaald door een ‘erehaag’ bestaande uit twee hangende aluminium platen (Mercedes Azpilicueta). Op de naar elkaar gerichte platen zijn projecties te zien van de kunstenaar: één in close up en één van haar volledige lichaam in kleermakerszit. Azpilicueta produceert geluiden die het midden houden tussen brabbelen en oerkreten. Een paar meter verder staat een prachtig vervaardigde tafel bezaaid met fel geglazuurde keramieken beeldjes (Falke Pisano). In de hoeken van de ruimte staan dunne beschilderde houten latten en aan de muur hangen bordjes met filosofische reflecties op mathematische systemen (ook Pisano). Boven het hoofd hangen houten boogconstructies in pasteltinten, voorzien van ledlampjes (Daniel Jacoby). Zwart, kanten damesondergoed zit strak om de sculpturen heen gespannen.

[blockquote]De tentoonstelling draait in het bijzonder om één personage uit Infinite Jest: Johhny Gentle, een loungezanger en B-filmacteur die president wordt van de Verenigde Staten. Zijn doel: make (the Organization of North) America clean again

Mercedes Azpilicueta, 'Geometric Dancer Doesn’t Believe in Love, Finds Aspiration and Ecstasy in Spirals', 2015, video still. Bij A Tale of a Tub. Foto: LNDWstudio.

Falke Pisano, 'The value in mathematics: Learning in proximity', 2015 (detail), sculptuur en tekstpaneel. Bij A Tale of a Tub. Foto: LNDWstudio.

Op de eerste verdieping is dit werk, en het ingenieus kabelnetwerk waarmee het aan het plafond bevestigd is, nog beter te zien. Aan de overkant van de galerij is een zwarte muurschildering aangebracht die lijkt op een versimpelde Azteekse kalender of Chinese kalligrafie (David Maroto). Vlak daarvoor staat op een zwart krukje een geblakerd brood (ook Maroto). Aan de andere zijde van het balkon staat een tafel bezaaid met boekjes met titels zoals The Gravel Pits of Basel en Guide to Al Khan (Lara Almarcegui). In een minuscuul aangrenzend kamertje is een diaprojectie te bekijken van braakliggende gebieden (Ook Almarcegui). Tenslotte is in de donkere kelder van het voormalige badhuis nog een figuurzaagbravoure van Jacoby te zien vergezeld door vochtige zilverkleurige karkassen die kort verlicht worden als er een bewegingssensor wordt geactiveerd (Victor Santamarina).  

In de tentoonstelling gaan de werken fungeren als voetnoten bij de publicatie, in plaats van andersom

De tentoonstelling wordt vergezeld door een 82 pagina’s tellende publicatie waarin de werken op ludieke wijze worden gecontextualiseerd. Het boekje, geschreven door de curator Tiago de Abreu Pinto, is gevuld met David Foster Wallace-achtige taal. Onnodige afkortingen van with (w/) en without (w/o), overdreven medeklinker gebruik (‘Netheeeerlands’) en obsessieve beschrijvingen van lichaamstaal (‘Giving the interlocutor an unyielding gaze’) wisselen elkaar af. De tentoongestelde werken worden om beurten aangehaald in transcripties van dialogen waarbij de gesprekspartners worden aangegeven met esthetisch ontworpen symbolen in de vorm van gestileerde knopen of in andere omslachtige vertelvormen, zoals een klachtenbrief en een beschrijving van een afwezige film. 

Daniel Jacoby, 'Pink Dusts', 2019; David Maroto, 'Meskalamdug', 2020. Overzichtsbeeld A Tale of a Tub. Foto: LNDWstudio.

David Maroto, 'Meskalamdug', 2020. Bij A Tale of a Tub. Foto: LNDWstudio.

Zowel direct als indirect wordt de bezoeker in het boekje vertelt hoe de werken het best te benaderen, in het licht van welke maatschappelijke kwesties ze te zien en welke bronnen te raadplegen voor verdere verdieping. Deze aanpak maakt dat de werken gaan fungeren als voetnoten bij de publicatie, in plaats van andersom. Buiten hun plaats in het opgelegde systeem van de publicatie vertonen zij op het eerste gezicht weinig onderlinge samenhang. Wat hun bindt is enkel – net als bij noten – het numeriek systeem waarmee zij worden aangegeven, in dit geval op een plattegrond. Deze lappendeken zou natuurlijk aangemerkt kunnen worden als postmodern, ware het niet dat het daar dan weer te incidenteel voor oogt. 

Met zijn 1079 pagina’s en 388 voetnoten (waarvan een aantal op hun beurt eigen voetnoten hebben) is Infinite Jest voor velen even briljant als ondoorgrondelijk. Het is moeilijk voor te stellen dat het magnum opus ooit een andere naam heeft gekend. De roman geniet een dusdanige waardering dat het begrip ‘eindeloze humor’ (‘infinite jest’) meer aan David Foster Wallace is gaan toebehoren dan aan Shakespeare, aan wiens toneelstuk het is ontleend. (3) Wallace’s eerdere werktitel A Failed Entertainment lijkt – vooral achteraf bezien – te grofmazig om hetgeen te omvatten dat ermee wordt aangeduid. Evengoed zijn de titels ‘Infinite Jest’ en ‘A Failed Entertainment’ twee kanten van dezelfde medaille: een lolbroek die van geen ophouden weet is immers niet grappig meer. 

Het verhaal in Infinite Jest blijft doorrazen en wordt tegelijkertijd telkens onderbroken, door allerlei verspringingen van narratief naar noot. Maar ondanks dat de roman van Wallace verre van rond is, is het weldegelijk een doordacht geheel. Wanneer er aan dit totaal één personage onttrokken wordt om vervolgens een groepstentoonstelling op te baseren wordt er niet alleen een lange grap zonder clou verteld maar wordt dit ook gedaan in een daarvoor ongeschikte context. Als een clown op een begrafenis biedt de publicatie de punch linesaan van werken op een plek waar de bezoeker er niet op zit te wachten. 

Het idee achter het hermetische en gefragmenteerde tentoonstellingsontwerp zou ofwel duidelijker gepresenteerd, ofwel helemaal achterwege gelaten moeten worden. Nu worden aan de bezoeker te veel ongrijpbare dwarsverbanden opgedrongen

Lara Almarcegui,'A Wasteland: Rotterdam,Genk,Moss,Madrid',2003-2014, slide projection.Bij A Tale of a Tub. Foto:LNDWstudio.

Victor Santamarina, 'Head-bucket' (left), 2020; 'Chest-basin and hands-plate' (right), 2020. Both part of the installation which includes 37 meters of wax pipes and sensor lights at A Tale of a Tub. Photo: LNDWstudio.

Daniel Jacoby, 'Pink Dusts', part of the installation which includes 37 meters of wax pipes and sensor lights, 2019. At A Tale of a Tub. Photo: LNDWstudio.

De tentoonstelling markeert het begin van de open oproep voor tentoonstellingsvoorstellen van A Tale of a Tub en CBK Rotterdam, waar tentoonstellingsmakers vanaf nu elk jaar op kunnen reageren. De insteek van de eerste maker, De Abreu Pinto, is even ambitieus als ingenieus, maar weet bij een bezoek toch niet echt te overtuigen. Het idee achter het hermetische en gefragmenteerde tentoonstellingsontwerp zou daarvoor ofwel duidelijker gepresenteerd, ofwel helemaal achterwege gelaten moeten worden. Nu worden aan de bezoeker te veel ongrijpbare dwarsverbanden opgedrongen. 

In zijn essay A Supposedly Fun Thing I’ll Never Do Again (over een niet zo geslaagde cruisevakantie) schrijft Wallace: ‘I have filled 3 Mead notebooks trying to figure out whether it was Them or Just Me.’(4) Een soortgelijk gevoel maakt zich meester bij A Tale of A Tub. Gaat deze tentoonstelling de pet te boven, of was het uitgangspunt om te beginnen al een tikkeltje te hoog gegrepen? 

The total scab-free solidarity and performative silence that struck floor-shows and soundstages from Desert to NJ coast for over half a year, A Tale of a Tub, Rotterdam, t/m 1.11.20 met Lara Almarcegui, Mercedes Azpilicueta, Daniel Jacoby, David Maroto, Falke Pisano, Victor Santamarina, curator: Tiago de Abreu Pinto

1. Organization of North American Nations of O.N.A.N. is een samenvoeging van de V.S., Canada en Mexico, een supernatie die in Infinite Jest wordt opgericht door Johnny Gentle.

2.Infinite Jest (1996), p, 382.

3. Hamlet gebruikt deze woorden om Horatio te beschrijven in Hamlet, Act V, Scene 1.

4.A Supposedly Fun Thing I’ll Never Do Again: Essays and Arguments(1998), p. 384. In 2010 in het Nederlands verschenen als Superleuk, maar voortaan zonder mij.

Lena van Tijen

is schrijver

Recente artikelen