metropolis m

Gerardo Gomez Tonda, ‘Origin Stories’, 2020. Workshop-performance. Foto: Chun Yao Lin

De toon is gezet, de urgentie is duidelijk: onder de titel If Not Now lieten masterstudenten van de Fine Art-afdeling van HKU met een gevoel voor zorg, aandacht en wederkerigheid hun werk zien in de tentoonstellingsruimte van BAK. 

De onzekerheid en precariteit die hun afstudeerperiode kenmerkten heeft de overhand in de eindexamenpresentatie van de HKU graduates, en werkt door in de thematiek van veel projecten. “Precariteit” : een begrip dat ook de kunst- en cultuursector in bredere zin tekent. Politicoloog Isabel Lorey kent aan er verschillende dimensies aan toe, waarvan de meest fundamentele het aan de wil of het beslissingsproces van anderen te zijn overgeleverd is.[1] Daar voegt zij nog aan toe dat precariteit altijd relationeel is, en gedistribueerd wordt over de heersende sociale en politieke orde. In If Not Now worden de verschillende dimensies uitgediept en uitvergroot in persoonlijke verhalen van de kunstenaars. 

Het Instagram account @NO.MORE.LATER geïnitieerd door Gizem Üstüner and M.C. Julie Yu, verwelkomt mij in de tentoonstellingsruimte. Getoond op een scherm voelt het als een livestream van precaire leefomstandigheden, waarbij vooral gelet wordt op de onzekerheid waar veel studenten van buiten de EU zich in bevinden. Door de mazen van de huidige ondersteuningsmaatregelen gevallen lopen zij financiële ondersteuning en hulp bij het vinden van woonruimte vaak mis. Docent aan de HKU Katia Krupennikova benadrukt in de introductietekst van de tentoonstelling dat de moeilijke omstandigheden voor de meeste studenten al voor de Covid-19 pandemie bestonden, en sindsdien alleen maar verder zijn uitvergroot. Wie of wat biedt een uitweg uit deze instabiele situatie? In BAK doen verschillende afstudeerders een voorzet: vaak middels samenwerkingen met anderen, en vaak met een performance als resultaat. 

no.more.later

Gizem Üstüner, gedeelte van 'How to make Pim respond?', 2020 (installation with wall diagram, four diary entries, audio (15’00”), and volunteer work in a kitchen). Courtesy de kunstenaar. Foto: Alena Vinokurova

M.C. Julie Yu

Eén van de performances die ik bij kon wonen was Things happen in my house van Sinwah Lai. Een meloen rolt in een rechte lijn richting het bord waar vanaf Lai het zojuist heeft opgepakt. Lai neemt vervolgens plaats in haar installatie van perfect geordende natuurlijke producten als zaden en fruit, geordend volgens de logica van een keukenkastje. Haar interesse voor de materialiteit van de wereld werkt ze uit tot in het kleinste detail en weet ze terug te brengen naar de huiselijke context die ons allen sinds de uitbraak van de pandemie maar al te bekend is. Lai plaatst meloenpitten in een transparante plastic doos en begint ermee te tikken. Ze imiteert de sensatie van het horen van onbekende geluiden in haar lege huis: een unheimisch gevoel, dat zomaar kan infiltreren in je eigen persoonlijke ruimte. 

Sinwah Lai

Sinwah Lai, 'Things happen in my house', 2020. Detail van de installtie. Courtesy de kunstenaar. Foto: Alena Vinokurova

In zijn video Unspoken word toont Bennet Edwin Kruiteen greep uit zijn droombeelden. De dromen vormen samen met zijn jeugdherinneringen en fragmenten van commercials en films een inkijk in zijn referentiekader. “Another nightmare. How many can I take?…” klinkt het onheilspellend zodra de film ten einde loopt. Naarmate ik langer zit, lijkt het alsof de film telkens een nieuwe sequentie toont, die iets verschilt van de vorige. 

Bennet Kruit

Jinziao Zhou

Winston Nanlohy keerde zich eveneens naar binnen voor zijn afstudeerwerk. Zijn eindproject bestaat uit een videovertoning en opgehangen vellen papier. Het is tweevoudig: richt zich enerzijds op de verwerking van persoonlijk trauma, maar kijkt anderzijds ook naar de grotere structuren van de samenleving. De lockdown stuurde Nanlohy’s blik – zoals die van velen van ons – in de richting van het computerscherm. Achter klinkende namen als Zoom, Jitsi, Skype, Teams gaat een verdienmodel schuil; de kunstenaar raakte gefascineerd door dat ‘surveillance kapitalisme’, dat hij weerspiegeld zag in enkele anonieme, maar streng bewaakte datacentra’s bij hem in de buurt.

Winston Nanlohy, 'Cloud Excursions', 2020 (installation, digital print on paper, flatscreen, artefacts). Courtesy de kunstenaar. Foto: Alena Vinokurova

Charli Herrington volgde met haar camera het Hache collective, een groep muzikanten die het musiceren in het traditionele ensemble achter zich lieten voor een vorm van samenspel die persoonlijker aanvoelde. Zij gingen op zoek naar een manier van co-creëren waarin zorg en aandacht voor elkaar centraal staat. De film begint en eindigt bij de Tower of Love, een houten bouwwerk gemaakt door Rotterdamse kunstenaar Tomi Hilsee. Tussendoor zien we het samenzijn zich verplaatsen van een volle woonkamer naar een volle Jitsi-conversatie. Het herkenbare geluid van een krakende connectie neemt tijdens de repetitie langzaamaan de harmonieën over, terwijl timing juist hier van cruciaal belang is. 

Charli Herrington

Het samenzijn van het Hache collective resoneert met de diagram die de achterwand van de tentoonstellingsruimte in beslag neemt. In het Mutual Support Platform komen vragen, twijfels, en de urgentie van de situatie tot uiting in verhalen over gecancelde vluchten en het verliezen van werk en inkomen. Een open overzicht van eigen leed en zorgen, maar tevens een blik vooruit, op zoek naar oplossingen. 

Sol Enae Lee, Gizem Üstüner and M.C. Julie Yu, gedeelte van 'Not Only Smoking Area', 2019—2020. Installatie, diagram en tijdlijn. Courtesy de kunstenaars. Foto: Alena Vinokurova

Sol Enae Lee, Gizem Üstüner and M.C. Julie Yu, detail van 'Not Only Smoking Area', 2019—2020. Installatie, diagram en tijdlijn. Courtesy de kunstenaars. Foto: Alena Vinokurova

Sol Enae Lee '35', 2020. Series van onaangekondigde performances. Foto: Chun Yao Lin

Carina Jansen, 'Having tea with Ouma or How to analyze children’s books for racism', 2020. Video-installatie met geluid. Courtesy de kunstenaar. Foto: Alena Vinokurova

[1] Lorey, Isabell (2015), State of Insecurity, London and New York: Verso, p. 12. 

 

If Not Now was van 30 september t/m 11 oktober te zien in BAK, Utrecht

Minke van Schaik

is schrijver en kunsthistoricus

Recente artikelen