metropolis m

Installatie-overzicht ‘010+010=020, Street Special’ bij tegenboschvanvreden, met links werk van Olphaert den Otter en rechts werk van Anique Weve. Fotografie LNDW Studio

Tussen Amsterdam en Rotterdam heerst er nog altijd een vete. Maar wanneer de twee rivaliserende steden samenwerken, kunnen er mooie dingen ontstaan. 010 + 010 = 020, Street Special bijvoorbeeld: een groepstentoonstelling met enkel Rotterdamse kunstenaars die nog een week te zien is in de Amsterdamse galerie tegenboschvanvreden.

‘Als je goed om je heen kijkt, zie je dat alles gekleurd is’, opent de tekst die de tentoonstelling 010+010=020, Street Special begeleidt. De bij tegenboschvanvreden tentoongestelde werken ademen eenzelfde aandacht voor de omgeving, en in het bijzonder voor de straat. Roept zij soms negatieve associaties op (denk: chaos, drukte, vervuiling en gevaar), wordt ze hier getoond als plek van verwondering en verstilling. ‘De straat heeft kleur!’, roepen de kunstenaars in de geest van K. Schippers.

Installatie-overzicht '010+010=020, Street Special' bij tegenboschvanvreden, met werk van J&B en hun boek. Fotografie LNDW Studio

Aanleiding tot de tentoonstelling vormt het recent uitgekomen boek Special Treats, Street Special (2022) van het Rotterdamse duo J&B (Jacob Zwan en Bert Frings). Kunstenaarsboek en oeuvre-catalogus ineen laat Special Treats de schatten zien van deze Rotterdamse ‘straatjutters’ (in de woorden van Edo Dijksterhuis). Wanneer je de expostieruimte betreedt stuit je op een veelkleurige viering van dat net gelanceerde boek: een toren gemaakt van boekexemplaren staat pontificaal overeind; in het midden van de ruimte staat een betonnen blok met daarop nóg meer boeken en erachter hangt een gordijn met daarop promotie voor wéér hetzelfde boek. De reclame die J&B maken voor hun boek is bewust over the top en wordt afgewisseld door andere straateigen materialen: affiches, stickers en graffiti bekleden de muren. Om me heen duiken verschillende leuzen op: ‘death is democratic’, lees ik op een poster over vanitas; ‘Trans Human’ zie ik elders in grafitti geschreven staan op een afbeelding van Darth Vader tegen een achtergrond van gekleurd plastic. Door de afwisseling van graffiti, popsymboliek en reclame lijkt dit entreewerk van J&B een spiegelende reactie te zijn op die vreemde mix van vergankelijkheid en marketing die je ook op straat tegenkomt.

‘De straat heeft kleur!’, roepen de werken in de geest van K. Schippers

Nieuwsgierig stap ik langs het gordijn verder de galerie in, waar nog veel meer werk te zien is. J&B nodigden verschillende mede-Rotterdammers uit om hun blik op de stad en de straat met hen (en ons) te delen. Drie kunstenaars vallen me daarbij in het bijzonder op.

Hosein Danesh

Op een van de drukste kruispunten van Rotterdam loopt een gemaskerde man met een plant in zijn hand het zebrapad over, traag als een schildpad. Omstanders blijven verbaasd kijken en maken opnames. Auto’s toeteren ongeduldig en buurtbewoners blijven voor het raam staren naar het tafereel. De video laat zowel de performance zien als de reacties die erop volgden. Toevallige passanten worden het publiek; de straat wordt een theater. Zo ontstaat er een omkering van de werkelijkheid. De spanning is voelbaar in de video, maar de performer blijft zich onverstoord tergend langzaam voortbewegen. Een bijzondere prestatie, je moet het maar durven in dat drukke verkeer. Het werk is komisch, maar roept ook een vraag op die vaak wordt gesteld, maar zelden beantwoord: waarom moet altijd alles zo gehaast?

Elise van Staveren

Op een groot muurvullend schilderij zie ik een blik vanuit een auto op de snelweg. De lucht, het gras, de weg en de auto delen het canvas op in haast abstracte kleurvlakken. De achteruitkijkspiegel en de blinkende lichten van de achterligger doorbreken de abstractie. Het werk doet me denken aan de hoes van het album Autobahn van de Duitse band Kraftwerk, en aan JCJ Vanderheydens schilderijen van vliegtuigramen. Niet de bestemming, maar het gevoel van onderweg zijn, vormt voor Van Staveren het doel van de reis. Dat gevoel roept het werk ook op; de geschilderde snelweg presenteert zich niet alleen als een alledaagse tussenplaats, maar ook als baken van ontspanning en meditatie.

Nazif Lopulissa

Installatie-overzicht '010+010=020, Street Special' bij tegenboschvanvreden, met van links naar rechts werk van Iriée Zamblé, Nazif Lopulissa en Woody van Amen. Fotografie LNDW Studio

Reepjes canvas van verschillende tinten geel zijn over elkaar heen gelegd. Het resulterende patroon vormt een rigide basis waarop de kleuren speels verlopen; van licht- naar donkergeel, bijvoorbeeld. Zo ontstaan er abstracte werken die niet formeel maar juist warm aandoen. Lopulissa beschrijft zijn kleine maar fijne werk als een artistieke studie naar typisch Hollandse speeltuinen. Het is grappig om te bedenken dat dit werk misschien wel geïnspireerd is door de gele glijbaan die menig speeltuin kenmerkt. Een heel dagelijks ding verschijnt nu, in geheel andere vorm, in een galerie.

Het geel van Lopulissa’s werk contrasteert mooi met het blauw in het werk van Iriée Zamblé dat in diezelfde ruimte geïnstalleerd is. De tentoonstelling is doorspekt met zulke zorgvuldige curatoriele ingrepen

Installatie-overzicht '010+010=020, Street Special' bij tegenboschvanvreden, met van links naar rechts werk van Anouk Griffioen, Hosein Danesh en Olphaert den Otter. Fotografie LNDW Studio

Elise van Staveren, 'I know you’ve got a girl at home', 2022, te zien in '010+010=020, Street Special' bij tegenboschvanvreden. Fotografie LNDW Studio

Het geel van Lopulissa’s werk contrasteert mooi met het blauw in het werk van Iriée Zamblé dat in diezelfde ruimte geïnstalleerd is. De tentoonstelling is doorspekt met zulke zorgvuldige curatoriele ingrepen. Ze weet verschillende media en thema’s bij elkaar te plaatsen zonder dat ze elkaar in de weg gaan zitten. De individuele werken versterken elkaar juist, maken de veelkleurigheid van de straat voelbaar en dat zonder dat er een vervelende ruis ontstaat.

Onder de deelnemers bevinden zich kunstenaars van verschillende leeftijden, achtergronden en genders. Hoewel dat de expositie, zoals de titel van het boek van J&B betaamt, tot een special treat maakt, blijft de inhoudelijke connectie tussen de kunstenaars wat dunnetjes. Wat de deelnemers met elkaar bindt is toch vooral hun connectie met J&B. Eerder dan van een thematische tentoonstelling kun je daarom spreken van een netwerk-tentoonstelling: J&B nodigden hun vrienden en kennissen uit en dat heeft gezorgd voor een fijn Rotterdams (straat)feestje middenin de Amsterdamse grachtengordel.

010 + 010 = 020 Street Special is nog t/m 14 januari 2023 te zien bij tegenboschvanvreden (bloemgracht 57 Amsterdam / woensdag t/m zaterdag 13.00 – 18.00)

Deelnemende kunstenaars: Woody van Amen, Hosein Danesh, Anouk Griffioen, Daan den Houter, J&B, Nazif Lopulissa, Olphaert den Otter, Elise van Staveren, Anique Weve, Iriée Zamblé

Pernilla Ellens

is onder meer curator en schrijver

Recente artikelen