metropolis m

Jonge kunstenaars hebben het zwaar in Rusland. Waar de historische avant-garde behoort tot de internationale kunstcanon, en van blockbuster naar blockbuster trekt, moeten de jonge kunstenaars het vrijwel zonder voorzieningen en bijpassende erkenning doen. Langzaam komt daar verandering in.

Toegegeven, er zijn internationaal erkende kunstenaars uit Rusland, als Ilya en Emilia Kabakov, Oleg Kulik, Chto Delat, de Voina groep en Viktor Alimpiev. Ook heeft iedereen gehoord van Pussy Riot. Toch blijft het een feit dat de opkomende generatie Russische kunstenaars nauwelijks zichtbaar is in een internationale context. Aan de hand van een paar gesprekken met vertegenwoordigers uit de Russische kunstscene wil ik enig licht werpen op de situatie. Ik ga daarbij uit van de lokale omstandigheden die zijn zoals iedereen verwacht: donker en gespannen. Hedendaagse kunst kan op dit moment alleen bloeien in metropolen als Moskou en Sint-Petersburg, sommige delen van Oeral en Siberië, en steden zoals Voronezh en Nizhny Novgorod.

Zelf afkomstig uit Moskou vind ik het lastig om een overzicht te geven van de Russische kunst. Het land is enorm. Behalve vanuit Moskous perspectief is het ook vanuit Europees perspectief niet goed voor te stellen hoe ellendig de Russische provincie er aan toe is. Er is niet de geringste mogelijkheid kunst te tonen. Er zal misschien een getalenteerde underground cultuur bestaan, en interessante initiatieven in kelders en keukens, maar ik ben ervan overtuigd dat het een constante strijd is die in stand te houden. Onafhankelijke of non-profit initiatieven kennen in Rusland geen langdurig leven. Naast de niet-bestaande publieke financiering word je als kunstenaar honderd kilometer buiten Moskou of Sint Petersburg al snel als freak of outcast bestempeld. Kunstenaars hebben er de staat en lokale maffiabendes te vrezen. Er komt weinig van de grond. Zelfs een ambitieus project als het omvormen van Perm tot een Russisch Bilbao is ten onder gegaan aan politieke machinaties en felle weerstand bij het publiek.

Neem me niet kwalijk dat ik, Russische expat in Nederland, zo zwaarmoedig klink. Het is niet mijn doel te klagen over de armzalige situatie in Rusland. Bij alle moeilijkheden is er veel potentie, dankzij de inspanningen van een aantal kunstprofessionals, voornamelijk afkomstig uit de jongere generatie. De meerderheid van hen heeft gestudeerd in het Westen of is op een andere manier met de westerse kunstpraktijk in aanraking gekomen. Ik ga bij enkelen van hen langs om over de situatie van de Russische kunst te praten.

Online magazine

Mijn eerste halte is Colta.ru, een online krant, opgericht in 2013 door middel van crowdfunding, onafhankelijk van enige staatsfinanciering. In tegenstelling tot het meer politieke en inmiddels opgeheven OpenSpace.ru, waar het uit is voortgekomen, is colta.ru sterk cultureel georiënteerd. Het dient als een kritische en onafhankelijke informatiebron, en wordt gelezen door zowel professionals als het algemene publiek.

LEES VERDER IN METROPOLIS M Nr 3-2013
NU IN DE WINKEL IN NEDERLAND EN BELGIË
EN IN DE WEBWINKEL