metropolis m

Ive Stevenheydens
Wat is de opzet van deze editie?

Natasha Ginwala
‘Contour valt samen met OP.RECHT.MECHELEN., een stadsfestival dat vierhonderd jaar rechtspraak in de Lage Landen viert. De verjaardag van de Grote Raad der Nederlanden wordt herdacht met een breed maatschappelijk en cultureel project dat geschiedenis aan actualiteit verbindt. Rechtvaardigheid en min of meer juridische begrippen en concepten die daarmee verbonden zijn vormen thematische rode draden in het programma. Dat gaat in op de crisis van rechtvaardigheid: historisch gezien wat de stad en de regio betreft, maar vooral ook hedendaags en internationaal. Contour wil hierbij meerdere stemmen laten horen, met de traditie van de polyfone muziek in deze regio in gedachten. Vandaar ook dat we voor de titel Polyphonic Worlds: Justice as Medium gekozen hebben. Polyfonische principes werden onder het bestuur van Margaretha van Oostenrijk [tussen 1507 en 1530 landvoogdes van de Habsburgse Nederlanden, red.] ook veelvuldig in de rechtspraak toegepast. Haar bestel hanteerde het als een sterk regerend en administratief element. Een stem die samengesteld is uit meerdere stemmen dus. Deze Contour wordt een biënnale die aan een meervoudig bewustzijn van politieke en sociale posities wenst te appelleren.’

IS
Wat bracht je bij Contour en wat maakte dat je voor deze biënnale wilde werken?

NG
‘Contour benoemt curatoren. Toen ze mij vroegen om een voorstel in te dienen ging ik daar met plezier op in. De verjaardag van de Grote Raad fungeerde als een trigger voor het bedenken en uitwerken van een concept. De uitgangspunten van dit evenement, wet en gerechtigheid, sluiten goed aan bij de kunstenaars en de research-based praktijken waar ik vaak mee werk. Kunst en de wet, kunst en bestuur of kunst en forensische wetenschap zijn onderwerpen waar ik me al een tijdje op richt. De grenzen van het (il-)legale, gerechtelijke systemen die aanleiding geven tot het uitsluiten van verschillende groepen minderheden en klassen van mensen die geen toegang vinden tot gerechtigheid zijn slechts enkele lijnen die in deze editie zullen worden onderzocht.’

IS
Je koos als adviseurs voor de Canadese kunstenaar Judy Radul en voor de Amerikaanse universitair docent Denise Ferreira da Silva. Wat is hun rol?

NG
‘Hoe kunnen we kunstenaars zo goed mogelijk begeleiden in hun onderzoeksproces dat bulkt van vragen en twijfels om het project zo betekenisvol mogelijk voor de bezoeker te maken? Niet door op het laatste moment iemand in te zetten of door kunstenaars uit te nodigen op basis van bijvoorbeeld hun naamsbekendheid, marktwaarde of populariteit. Kunst voor dit soort projecten hoort in een genereus klimaat te groeien, in een voortdurende dialoog met de makers. Bij Contour loopt dit overleg minimaal anderhalf jaar. De twee adviseurs bezochten Mechelen meerdere keren en ontmoetten het leeuwendeel van de kunstenaars ter plekke. Daarnaast is hun werk voor mij van grote betekenis. Ik hoef de dingen niet opnieuw uit te vinden. Liever maak ik mijn referenties publiekelijk. Zo publiceerde Judy Radul in 2011 de essaybundel A Thousand Eyes: Media, technology, Law and Aesthetics. Daarin behandelt ze heel wat vraagstukken waar we in Mechelen mee werken. Ook de bedenkingen van Denise Ferreira da Silva rond de limieten van rechtvaardigheid, rassenkwesties en blackness inspireren me sinds lange tijd. Met Contour trachten we deze theoretische vraagstukken naar artistieke praktijken te vertalen.’

IS
Contour heet een biënnale voor het bewegende beeld te zijn. Is het niet restrictief om enkel met video te werken?

NG
‘Elke editie en curator, zoals Nav Haq of Katerina Gregos, hebben de opzet door de jaren heen opgerekt. Contour gaat dus bijna traditiegetrouw steeds breder dan het louter presenteren van audiovisuele werken. Ook dit jaar proberen we de grenzen van het medium ter discussie te stellen, bijvoorbeeld door te onderzoeken hoe de specifieke context van het kunstenaarscollectief of -duo een invloed kan hebben op het uiteindelijke concept, de vorm en structuur van het werk. Inhoudelijk zijn de werken overigens sterk met de locaties verbonden. Dat geldt zeker voor de hoofdlocaties, het Schepenhuis en het Hof van Savoye waar destijds de Grote Raad der Nederlanden respectievelijk was gevestigd, maar ook voor historische plekken waaronder het huis De Clippel en In den Grooten Zalm. We beperken ons echter niet tot historische locaties en stellen ook tentoon in het actuele cultuurcentrum De Garage en in een industrieel pand net buiten het stadscentrum.’

IS
Wat is de rol van Contour nationaal en internationaal gezien? Hoe verhoudt het evenement zich tot andere biënnales en initiatieven voor videokunst zoals LOOP in Barcelona?

NG
‘Contour is opgezet als biënnale, niet als festival. Je komt hier dus niet naartoe met je nieuwe productie die vervolgens rondreist. Curatoren stellen het programma samen en tekenen concepten uit die inhoudelijk rigoureuze standpunten innemen. Daarbij zoeken we naar een voldoening gevende balans tussen regionale kunstenaars, Belgen en Nederlanders, en internationaal talent. We proberen te leren van het format, wat van elke aflevering weer een unieke ervaring maakt. Contour beïnvloedt de ruimere regio. De uitdaging ligt erin om telkens twee stapjes voor proberen te zijn. In 2017 zetten we de partnerships met de stad sterker door, en het publiceren van Hearings, een online journal, en enkele online kunstprojecten zijn voor Contour een nieuw gegeven.’

IS
Op basis van welke criteria koos je de meer dan twintig kunstenaars uit?

NG
‘We hebben gekozen voor kunstenaars die beklijvende werken produceren en tegelijkertijd het medium zelf willen herformuleren. Voor kunstenaars die bijvoorbeeld werken met non-acteurs, die performance aan film lijmen of voor werk waarin niet professionele protagonisten het resultaat voor een deel bepalen. We kozen ook voor autodidactische kunstenaars wier werk verder wenst te gaan dan de limieten van de kunstwereld.’

IS
Contour is ook een toeristisch stadsconcept, toch?

NG
‘We willen graag het algemene, niet-gespecialiseerde publiek behouden en verruimen. Daarom richten we ons ook op scholen en niet-kunstkenners. Geleide bezoeken en een reeks van publieke programma’s bieden een raamwerk. Bijvoorbeeld in de openingsweek. Dan komen veel deelnemende kunstenaars en andere betrokkenen samen om de aangereikte onderwerpen te bediscussiëren en verder uit te werken. We bekijken hoe actuele kwesties zoals neoliberale economieën, ecologische en aardse vraagstukken in een mondiaal perspectief wel of niet in relatie staan tot rechtvaardigheid.’

IS
Je bent net 31 geworden, je groeide op in New Delhi waar je aan de School of Arts and Aesthetics afstudeerde om vervolgens het Curatorial Programme van De Appel te volgen. Je woont nu in Berlijn en werkt mee aan documenta 14. Wat is je rol daar?

NG
‘Documenta 14 kent een bijzonder groot team van curatoren, en elk van ons draagt op zijn of haar specifieke manier bij tot de globale, doch gelaagde visie van de komende editie. In het aan documenta verbonden online platform South Magazine onderzoeken we samen hoe het evenement binnen de realiteiten van Kassel en Athene geactiveerd kan worden. Tot nu toe voel ik me overigens prima op mijn plek in Berlijn, een stad met een sterke (inter-)culturele dialoog waar nog steeds erg veel kunstenaars zijn. Samengevat staat 2017 volledig in het teken van Contour en documenta. Vanaf 2018 zal ik weer nieuwe projecten uitwerken en presenteren, en richt ik mijn aandacht voornamelijk op Azië.’