metropolis m

Scène Bazel uit voorstelling Frascati, Amsterdam, foto Sanne Peper

Het verschil tussen de kunst- en de toneelwereld begint natuurlijk al met de spelling van de titel van het toneelstuk. Bazel – met een ‘z’ – en dan zou het over de belangrijkste kunstbeurs ter wereld in deze Zwitserse stad moeten gaan. Wij weten natuurlijk dat je dan Basel – met een ‘s’ spelt. Wij gaan niet naar Bazel, maar naar de Basel Art Fair, waar we met de juiste mensen praten en de juiste kunst bekijken en ons er van vergewissen dat we er weer he-le-maal bijhoren.

Het gezelschap Dood Paard speelde Bazel al eerder, maar dan in het theater. Nu hebben ze een tournee door het land in musea als Beelden aan Zee, tentoonstellingsruimtes als Marres en centra voor beeldende kunst als CBK Dordrecht.

Kunsthal, Rotterdam

Dapper, dat die allemaal als decor willen fungeren voor een stuk over een oudere verzamelaar en zijn jonge (ex)vriend op de Kunstmesse in Basel. Want stel je voor dat dit toneelstuk de ontluisterende ontmaskering is die ik door het programmaflyertje voorspelt. Een zedenschets waarin finaal wordt afgerekend met de wereld van de hedendaagse kunst, met al zijn oppervlakkigheid en kleingeestigheid, zoals te lezen in boeken als 7 days in the Art World van Sarah Thornton of films als Basquiat van Julian Schnabel. Ik begin wat te beven voor wat zal gaan komen in de Kunsthal Rotterdam, waar ik vanavond Gerardjan Rijnders en Gillis Biesheuvel zal zien spelen.

Iets voor acht uur loop ik de zaal in van de tentoonstelling 200 jaar Prix de Rome, het overzicht van de vele deelnemers en winnaars aan de eindronden van de Prix. We zien de missers en successen van de oordelende jury’s aan ons voorbij trekken. Van een flink aantal winnaars hebben we nooit meer gehoord en heel wat tweede – en derde prijs winnaars zijn later belangrijke pijlers van de Nederlandse kunst geworden.

Ik loop langs een monumentale polyesterhars deurenwand van Jan van de Pavert en zie een prachtige installatie. Een set bijzonder gevormde lampen buigt zich elegant om twee designstoelen tot een cirkel, vermijdt de Biopic van Joep van Lieshout (zou ik ook doen) en omsluit een fijn vloerwerkje met houten letters van Ryan Gander. Natuurlijk, het is de set voor het aanstonds aan te vangen toneelstuk Bazel, maar ik zweer je, het zou zo een installatie kunnen geweest zijn van, van, nou ja bijvoorbeeld Ryan Gander! Omdat ik geen titelbordje zie besluit ik mij over te geven en van kunstpubliek tot toneelpubliek te transformeren. Ik ga zitten op een stoel, op de tweede rij.

Gerardjan en Gillis drentelen bij afwezigheid van coulissen of toneelgordijn wat rond. Gelukkig wordt het licht in de Kunsthal-hal wat gedimd en zo weten zij en wij dat het mag beginnen.

Scène Bazel uit voorstelling Frascati, Amsterdam, foto Sanne Peper

De jonge Gillis houdt een monoloog, af en toe aangevuld of gecorrigeerd door Gerardjan. Gillis is wanhopig, droevig, blij, woedend, melancholiek – alle emoties passeren de revue in een verhaal over het gemeenschappelijk bezoek aan de Kunstmesse. Ofschoon hij en Gerardjan al uit elkaar zijn, gaan ze samen naar de kunstbeurs. Gillis neemt ansichtkaarten mee van galerietafeltjes – uncool. Hij geeft galeriehouders een hand – uncool. Hij is in het mekka van de kunsthandel maar snapt niet hoe hij toegang krijgt tot een wereld waar hij wel vipkaarten voor heeft maar niet toe behoort.

Scène Bazel uit voorstelling Frascati, Amsterdam, foto Sanne Peper

Tot overmaat van ramp komen ze in de avond een Indiase ober tegen waar Gerardjan de dag erna een afspraakje mee regelt. Opnieuw en opnieuw wordt het wachten op het terras op de man – die niet komt- doorgenomen. En Gillis is droevig, wanhopig, blij, woedend, melancholiek over een gebroken verhouding waarvan de scherven nog herinneren aan toen het heel was, maar nooit meer een geheel zullen vormen.

Scène Bazel uit voorstelling Frascati, Amsterdam, foto Sanne Peper

De worsteling van Gillis is aangrijpend en het spel van Gerardjan is gewoon hors concours, maar de echte hoofdrolspeler in het stuk is de tekst. De wijze waarop het uurtje wachten op ober Allurie steeds opnieuw in verschillende versies en uitkomsten wordt doorgenomen en in detail wordt beschreven, is van zo’n grote beeldende kracht, dat je samen met de mannen op het zondoorstoofde Messeplein zit. Dat je samen met ober Allurie achter zijn raam in een buitenwijk van Bazel naar buiten staart, en dat je samen met Gillis galeriehouder Maureen Pailey op de verkeerde wijze begroet. Zo’n toneeltekst heeft helemaal geen kunstdecor nodig om te bestaan, en daarmee is de voorstelling Bazel niet de meest boeiende cross-disciplinaire ontmoeting die ik heb meegemaakt. De urgentie was er eigenlijk niet. Ik was overal, behalve in de Kunsthal.

gezien: 24 maart 2009

SPELSCHEMA:
CBK Dordrecht, di 7 en wo 8 april
Stedelijk Museum SM’s Den Bosch di 14 tm do 16 april

Zie ook site Dood paard

Van onze Rotterdamse correspondent

Recente artikelen