metropolis m

Aernout Mik, Shifting Sitting

De films van Mik lijken net echt, totdat een subtiele absurditeit het overneemt van de logica. Jeu de Paume geeft een overzicht van Miks geënsceneerde films, waarin hij sociale en politieke structuren onderzoekt en blootlegt.

De tentoonstelling Communitas in Parijs is tot stand gekomen in samenwerking met Museum Folkwang en het Stedelijk Museum (binnenkort dus ook in Amsterdam te bezichtigen). De acht getoonde werken geven een overzicht van het oeuvre van Mik van de afgelopen dertien jaar. Jeu de Paume toont onder andere Middlemen (2001), Raw Footage (2006), Schoolyard (2009) en Communitas (2010). Het laatstgenoemde politiek geladen werk gaat in op de immigratieproblematiek in Polen. Daadkracht en angst overheersen. De werken van Mik kenmerken zich door het ontbreken van een logische verhaallijn, zo ook in deze film. Enige onbekendheid met het politieke klimaat aldaar zorgt ervoor dat het in dit geval bij mij niet goed uit de verf komt.

Wellicht komt het door mijn eigen achtergrond dat Schoolyard in mijn ogen juist wel de spijker op zijn kop slaat. In deze film volgen we een groep Amsterdamse scholieren. De voortdurende wisseling tussen het alledaagse en het absurde is even verwarrend als vermakelijk en geeft een mooie reflectie op groepsgedrag onder jongeren.

Het middelpunt en tevens hoogtepunt van de tentoonstelling is echter het nieuwste werk van Mik: Shifting Sitting (2011). De film speelt zich af in een rechtszaal. Op drie schermen lijkt een proces tegen Silvio Berlusconi in beeld te worden gebracht. Maar wat er precies gaande is, wordt niet duidelijk. Geheel zoals we van Mik gewend zijn, oogt het proces realistisch, maar voeren absurde interrupties de boventoon. Berlusconi lijkt in de film centraal te staan, maar de focus verschuift voortdurend en een chronologische verhaallijn ontbreekt volledig.

Om Miks vermoedelijke aanklacht tegen Berlusconi en de westerse democratie te volgen, probeer je als kijker de soms bizarre opeenvolgingen van gebeurtenissen tevergeefs tot een coherent verhaal te construeren. De plotselinge wisselingen in de verhaallijn hebben hierop een verstorend effect, en zorgen voor een onbestemd gevoel. Althans, gebrek aan chronologie en logica lijken op het eerste gezicht voor dit gevoel van onbehagen te zorgen. Maar volgen gebeurtenissen in ons dagelijks leven elkaar wel zo logisch op als we van films vaak gewend zijn? Misschien geeft Mik een realistischer beeld van de werkelijkheid dan we denken, en is het juist dit realisme dat ons verwart, en bij vlagen koude rillingen geeft.

Aernout Mik, Communitas
1 maart – 8 mei 2011
Jeu de Paume, Parijs

Sanneke Huisman

Recente artikelen