metropolis m

Huis Visser – foto Johannes Schwartz

Het Bonnefantenmuseum toont aan: als er een collectie van invloed is geweest op de Nederlandse museumcultuur, dan is het die van Martin Visser.

Als ik in de erezaal sta in het Bonnefantenmuseum, te midden van alle grote namen uit de minimal art, moet ik even met mijn ogen knipperen. Te zien zijn onder anderen Sol LeWitt, Bruce Nauman, Carl Andre en Walter de Maria met werk dat net een maatje kleiner is dan je inmiddels van ze gewend bent. Het lijkt alsof je een gekrompen collectie bekijkt, een collectie minimal art die net iets te heet gewassen is. Vooral de Carl Andre-vloer op het formaat van een flinke wc-vloer is erg grappig.

De curator van de tentoonstelling, Paula van den Bosch van het Bonnefantenmuseum legt uit dat de kunstenaars het destijds allemaal op maat hebben gemaakt, speciaal voor het beroemde, maar niet al te ruime huis van de collectioneur/meubelmaker Martin Visser in Bergeijk.

Van den Bosch, die tien jaar geleden een uitgebreide studie naar de collectie deed, vertelt dat de collectie Visser nooit eerder bij elkaar is getoond. Weliswaar heeft Kröller-Müller grote delen aangekocht, maar nooit in samenhang getoond. In Maastricht zijn de werken uit Otterlo gecombineerd met enkele aanvullende werken, zoals een serie recente Daan van Goldens.

Visser was niet onbemiddeld, maar zeker geen vermogend man. Zijn collectie is voortgekomen uit vroegtijdige contacten met opkomende kunstenaars, die zich geïnspireerd wisten door de ontwerper en diens interesses, bijvoorbeeld in Rietveld. Voor de generatie minimalisten betekende het contact met Visser een eerste kennismaking met het werk van Rietveld ‘in uitvoering’. Visser had bovendien contacten met fabrikanten om de werken van de kunstenaars uit te laten voeren.

Doordat alles wat Visser verzameld heeft inmiddels is gaan behoren tot de canon van de kunst van na zestig, komt de collectie wat braaf en voorspelbaar over. Alsof Visser wel erg museaal aankocht.

Punt uiteraard is dat Visser juist de musea voor was met zijn aankopen. Visser verzamelde niet museaal, de musea verzamelden Visseriaans. In Nederland staan verschillende dependances van het grote Vissermuseum voor Moderne Kunst. Zijn geest waart nog altijd rond door de collecties in Eindhoven, Rotterdam, Otterlo, Amsterdam en ook Maastricht. Paula van den Bosch komt er rond voor uit. Visser was van beslissende invloed op haar ontwikkeling.

Hoogtepunt in Maastricht zijn de vele brieven uit het archief (inclusief bankrekening nummer van Bruce Nauman, voor als je hem nog wat geld wilt overmaken). Schitterend zijn de foto’s die Johannes Schwartz maakte in het woonhuis van de Vissers in Bergeijk. De villa van Rietveld met uitbreiding van Aldo van Eijck met daarin de kunst is een kunstwerk op zichzelf.

Martin Visser – Verzamelaar, ontwerper, vrije geest
13 maart – 17 juni 2012
Bonnefantenmuseum, Maastricht
www.bonnefanten.nl

Domeniek Ruyters

is hoofdredacteur van Metropolis M

Recente artikelen