metropolis m

Hij is de ontdekking van het jaar: Toon Tersas. Een Nederlandse Belg, alweer een tijdje dood, maar dit jaar ineens volop te zien. Zijn werk hangt nu in het Bonnefantenmuseum, na eerder dit jaar al te zijn getoond in het Van Abbemuseum.

Zijn achternaam heeft iets van een koning uit de mythologie: koning Tersas. Maar zijn voornaam is Toon: Toon Tersas. Bij een tentoonstelling van zijn werk in Maastricht ontdek ik dat het een pseudoniem is van Antoon de Keersmaekers, geboren in Weert in 1924 en in 1995 gestorven in Dessel, net over de Belgische grens.

Tersas was kalligraaf en bediende van de EBES, de oude elektriciteitsmaatschappij in Mol. Hij stierf zonder veel erkenning te hebben gehad voor zijn scherpe politieke en sociaal geëngageerde werk. Alleen het begin van zijn faam heeft hij meegemaakt, toen hij kort voor zijn dood exposeerde in het Provinciaal Museum in Hasselt.

Luc Tuymans was een groot bewonderaar, wat niet verwonderlijk is, als je de tekeningen en litho’s van Tersas ziet. Uit beider oeuvre spreekt eenzelfde ongemak met vergeten of verdrongen aspecten van de geschiedenis. Tersas is wat directer, mede door zijn teksten. De media (en de kunst) zijn onderwerp van hoon en spot, soms zeer uitgesproken, in een soort van kranten, waarvan enkele in Maastricht liggen uitgestald. Zijn meest bekende werk is een serie portretten van arbeiders uit de DDR.

In de begeleidende folder wordt de kunstenaar geciteerd: ‘Ik geef mezelf het recht tot spreken. Wanneer ik me kwaad maak over een gebeurtenis of een staaltje van hypocrisie dan spui ik mijn kritiek in de teksten en beelden. […] Ik ga meestal uit van de actualiteit, een krantenbericht of iets dat ik toevallig lees. Ik heb geen enkele behoefte iemand na te volgen. Die actualiteit vervorm ik, soms door een kleine verandering in de tekst, meestal door een totaal nieuwe zetting.’

De gevarieerde selectie van zijn werk in het Bonnefanten hangt er als onderdeel van een ietwat curieuze in het kader van de Manifesta georganiseerde tentoonstelling over drie grensgangers, onder wie ook de keramist Piet Stockmans (andere koek dan Tersas) en de Maastrichtse Pierre Kemp, gelauwerd als dichter, maar als schilder slechts een lokale grootheid, wat het werk, hoe aandoenlijk het ook is, wel valt aan te zien.


Artists Commuters
Pierre Kemp, Piet Stockmans, Toon Tersas
5 juni t/m 30 september
www.bonnefanten.nl

Domeniek Ruyters

is hoofdredacteur van Metropolis M

Recente artikelen