Walvis eten bij Deelstaat in Extrapool
De eindpresentatie van Deelstaat = Extrapool + Knipsu was alles wat je er van verwacht, maar dan leuker.
Extrapool, het Nijmeegse kunstenaarsinitiatief en podium voor alternatieve en experimentele beeldende kunst, muziek en film, organiseerde in maart de vierde editie van Deelstaat. Dit residencyproject waarbij buitenlandse kunstenaars worden uitgenodigd samen te werken aan een tentoonstelling met Nederlandse kunstenaars heeft als doel de culturele uitwisseling van artistieke ideeën. De samenwerking tussen de twee staten vormt daarbij een eigen, gedeelde staat, met eigen regels.
Dit keer was het kunstenaarsinitiatief Knipsu uit Bergen (Noorwegen) te gast. Zij werden door Extrapool uitgenodigd zelf ook nog kunstenaars uit te nodigen, wat resulteerde in een groep van vier Noren en drie Nederlanders. Zij sliepen en werkten twee weken lang bij Extrapool.
De eindpresentatie van het traject was 31 maart. Te zien was een opeenstapeling van werken – voornamelijk video, fotografie en installatie – , waarbij soms het een op het ander reageert, of het ene werk op het andere staat of geprojecteerd wordt. Er hingen ook geen naamkaartjes bij de verschillende werken, want alles is collectief ontstaan. Er was geen ouder werk te zien. De blikvanger van het geheel was wel de installatie van drie opblaaspoppen, alle gekleed in een rood habijt, waarbij het Ave Maria klonk. Luid, de sfeer van de ruimte bepalend.
Voor de rest deed het ‘gesamtkunstwerk’ van Deelstaat wat rommelig aan. Met plakband bij elkaar gehouden. Echt DIY, goedkoop en zelfgemaakt, zoals Extrapool dat graag ziet. Voor de bezoeker was het echter lastig te begrijpen. Want wat hoorde eigenlijk bij de kunstingrepen en wat niet? Een ruimtelijk werk bij de ingang bleek later gewoon de bartafel te zijn. Er is daarnaast geen onderliggend concept gehanteerd; alles was mogelijk voor de kunstenaars.
En dat leverde een clash op met de organisatie, zo vertelde de coördinator van het programma Lilia Scheerder. Extrapool is strikt vegetarisch, maar de Noren wilden graag de bezoekers trakteren op nationale lekkernijen zoals gezouten makreel en walvis. Zoals het een echte, nieuwe staat met eigen regels betaamd, heeft Extrapool de eigen principes aan de kant gezet en werd er vis geserveerd. En Noorse likeur.
De sfeer van de presentatie kwam het zeker ten goede en ook voor de residenten was het naar eigen zeggen inspirerend, de discussie omtrent vis, tradities en de omgang met dierlijke producten. Zo blijkt dat de Noren heel anders omgaan met bijvoorbeeld dierlijk bloed, een restproduct dat in Nederland vooral naar zeepfabrikanten gaat maar in Noorwegen voor de consumptie geschikt wordt geacht. Deze culturele verschillen hebben de kunstenaars enorm geboeid, zo vertelden zij zelf, maar dat was niet per se terug te zien in het werk.
Centraal voor mij als bezoeker van deze eindpresentatie stonden dan ook eigenlijk de heerlijke, traditionele delicatessen en de interessante gesprekken met de zeer benaderbare kunstenaars. De uiteindelijke tentoonstelling was maar een aanleiding daarvoor. Ik ben benieuwd hoe dat de volgende keer zal zijn, tijdens Deelstaat nummer vijf in oktober, met kunstenaars uit Myanmar.
Deelnemende kunstenaars Deelstaat: voor Knipsu: Hilde Jørgensen, Maya Økland , Marte Gunnufsen en Jonas Ib F. H. Jensen, voor Extrapool: Jasmin Moeller, Johannes Langkamp en Martijn Moedars
Loes van Beuningen
is kunsthistoricus
