metropolis m

Jumana Manna, A Sketch of Manners (Alfred Rochs Last Masquarade), 2013
Jumana Manna, A Sketch of Manners (Alfred Rochs Last Masquarade), 2013

M HKA waagt zich met de solotentoonstelling van Kerry James Marshall en het omvangrijke project Meeting Points in de onverminderd beladen discussie over interraciale verhoudingen.

Meeting Points is een multidisciplinair kunstenfestival dat de artistieke productie uit de Arabische wereld een context wil geven. De zevende editie van Meeting Points is een reeks tentoonstellingen van september 2013 tot juni 2014. Deze reeks zet een stap buiten de Arabische wereld qua tentoonstellingslocaties, deelnemende kunstenaars en thematiek om zich te onthouden van nationale of regionale vertegenwoordiging. Meeting Points 7 vindt daarom in verschillende steden van Europa, Azië en de Arabische wereld plaats, waaronder Antwerpen.

De ondertitel Tienduizend listen en honderdduizend trucs is een citaat uit het boek De verworpenen der aarde uit 1961 van de postkoloniale filosoof Franz Fanon. Zijn boek plaatst de macht en het geweld van de kolonisten in een historisch en politiek perspectief en heeft een halve eeuw later niet aan relevantie verloren. Zeker niet met de opstanden in de Arabische wereld van 2011 in het achterhoofd.

Een werk dat direct gelieerd is aan de ‘Arabische Lente’ is Something Stronger Than Skepticism van Céline Condorelli. Het bestaat uit over elkaar gedrukte risoprints van krantenknipsels over de invloed van de Egyptische revolutie van 1952 op de recente opstanden in Egypte. In één beeld brengt het de mediareacties op een cruciaal moment in de huidige tijd bij elkaar.

Celine Condorelli, Something Stronger than Skepticism, 2011

Tienduizend listen en honderdduizend trucs gaat breder dan Noord-Afrika en vandaag de dag. Dit om, zo zegt directeur Bart De Baere, het niet de waan van de dag te laten zijn, maar het geheel een historische context te geven. Daarom wordt de hedendaagse kunst geconfronteerd met oudere werken uit de collectie van M HKA. Zoals de film How Much I Love You van Azzedine Meddour uit 1985 over de Franse kolonisatie van Algerije, die naast een serie litho’s van Anton Kannemeyer uit de periode 2006-2011 over racisme en uitbuiting van (Zuid-)Afrika door het Westen geplaatst is.

Anton Kannemeyer, W is for White, 2008 & B is for Black, 2008
Anton Kannemeyer

De cartoonachtige werken van Kannemeyer, in de tekenstijl van het beruchte racistische album Kuifje in Congo, gaan (onbedoeld) in op de huidige discussie rondom Zwarte Piet. Alle clichés over hoe een gekleurde Afrikaan eruit ziet – zwart kroeshaar, dikke rode lippen, gouden oorbel – komen voorbij. Kannemeyer levert een grappig en overtuigend commentaar op de hardnekkige beeldvorming van zwarten door witten.

Mona Vatamanu & Florin Tudor, Appointment with History, 2007

In het werk Appointment with History van Mona Vatamanu en Florin Tudor uit 2007 komt alles samen. Het bestaat uit een reeks schilderijen, die recente en historische straatprotesten weergeven, zoals de demonstraties in Berlijn in 1989 en de Syrische protesten die in 2011 begonnen, gehangen in een leeg auditorium. Een lezing van het Communistisch Manifest wordt op de achtergrond afgespeeld. Een onbezette lessenaar nodigt de bezoeker uit een daad van politiek spreken te stellen en zich zo te verhouden tot de (recente) geschiedenis.

Een zeker net zo politiek, maar ook esthetisch werk is de installatie Comparative Monument (Palestine) in de ronde zaal, die gecombineerd is met Nine speakers for a comparative monument (Palestine) van Tom Nicholson in samenwerking met Andrew Byrne uit 2012-2013.

Dit werk laat de bezoeker kiezen uit negen prints van Palestijnse monumenten in Melbourne, die zijn opgericht ter herdenking van de Australische troepen die in de Eerste Wereldoorlog meevochten met de Britten in Palestina. Nicholson stelt voor deze monumenten naar Palestijnse bodem over te plaatsen om zo de banden tussen beide landen, die door de Britten werden gedomineerd, aan te halen.

Tom Nicholson, Comparative Monument (Palestine), 2012-13

Tienduizend listen en honderdduizend trucs weet met een combinatie van politiek engagement, humor en esthetiek de hedendaagse problematiek rondom racisme diepgang te geven, zonder een afkeer op te roepen door te zwaar of te geforceerd te zijn. En dat is knap. Zeker in een tijd waarin een dominante, witte meerderheid niet lijkt te willen inbinden bij klachten van een gekleurde, gediscrimineerde minderheid.

Meeting Points 7
Tienduizend listen en honderdduizend trucs

M HKA
25 oktober 2013 – 16 februari 2014

IN METROPOLIS M Nr 5-2013 STAAT EEN UITGEBREID INTERVIEW MET KERRY JAMES MARSHALL: HIER TE KOOP.

Loes van Beuningen

is kunsthistoricus

Recente artikelen