metropolis m

Konrad Smolenski, The end of radio, 2012

Sinds zijn afstuderen aan de kunstacademie in 2002 heeft de Poolse Konrad Smolenski internationale bekendheid gekregen. Vorig jaar vertegenwoordigde hij Polen op de Biënnale van Venetië met twee grote kerkklokken, het geluid ervan werd vervormd en vertraagd afgespeeld door twee muren van speakers. Het resultaat was een mysterieus auditief landschap van vibraties en ruis.

Galerie West biedt Smolenski nu een podium voor drie werken: The end of Radio (2012), Fly (2000) en Judge (2009/2012). Smolenski werkt vaak samen met andere kunstenaars, en combineert daarbij graag meerdere disciplines. In Split is zijn werk gecombineerd met werk van drie geluidskunstenaars. Deze tentoonstelling kan als voorproefje worden gezien op zijn presentatie in het Volkspaleis, waar hij de gigantische installatie One mind in a million heads opbouwt. Hierbij werkt hij samen met choreograaf Noa Shadur.

De drie installaties in West zijn stuk voor stuk indrukwekkend. In de hoofdzaal van de galerie is het werk The End of Radio te zien. Zo’n tweehonderd microfoons staan opgesteld als een horde door de zaal denderende zwarte gedaanten. In plaats van dat deze microfoons jou een stem geven, zenden ze geluid van demonstraties uit. De vastberaden speeches gaan op in een zee van ruis en gekraak.

Konrad Smolenski, The end of radio, 2012

Naast het werk hangt een gitaarversterker aan de muur, hieruit klinkt een opname van Gregory Whitehead. Een zware, stem zingt “there are some things we do not know, but there are also unknown unknowns”. De tekst is een doorwerking op de speech van de Amerikaanse minister van Defensie Donald Rumsfeld. In zijn speech wees hij op de gebrekkige kennis over veronderstelde banden tussen de Iraakse overheid en terreurorganisaties. Het gezang is langzaam, bijna lamlendig, en geeft de woorden een haast sacraal gewicht.

In Split worden de demonstrerende menigten en Rumsfeld met elkaar geconfronteerd, een vruchtbare dialoog blijft echter uit. Er zijn alleen zenders, geen ontvangers. Beide partijen blijven machteloos. De communicatie stoort, een zekere chaos overmeestert de ruimte, en jij als bezoeker staat er middenin.

Konrad Smolenski, Fly, 2000

Even verderop staat Fly opgesteld. Vijf koeienschedels op standaards staan in een cirkel rond een lamp. Het beeld is sinister maar fascinerend. In de oogkassen zitten speakers die het geluid van een bromvlieg in stereo uitzenden. Ondertussen klinken er tergende dissonante frequenties uit een gitaarversterker, een werk van geluidskunstenaar Mattin. Het beeld en geluid smelten samen tot een ontwrichtend ensemble over verrotting en verval.

Smolenski´s werk is indrukwekkend en esthetisch. Beeld en geluid komen op je af, trekken je aandacht en houden deze vast. Tegelijkertijd wekken de installaties weerzin, afschuw en irritatie.

Konrad Smolenski, Fly, 2006

Toch blijft ik mij afvragen wat zich verschuilt achter deze ruis. Er worden nogal zware thema´s aangesneden zoals dood, democratie, internationale politiek en de invloed van massamedia. Vervolgens worden deze thema’s niet doelgericht geformuleerd, maar verzopen in een donkere zee van storing en dissonantie.

Is er een zinvolle omgang mogelijk met dergelijke thematiek, of zal communicatie altijd storen en moeten we leren zwijmelen in de dissonantie, het verval en de onzekerheid? Hoe Smolenski met deze vraag zal omgaan in het Volkspaleis moet nog blijken, beklijven doet zijn werk in elk geval.

Konrad Smolenski, Judge, 2009/2012


Split, Konrad Smolenski
Galerie West, Den Haag
t/m 11 oktober

One mind in a million heads, Konrad Smolenski
Volkspaleis
18 oktober t/m 16 november

Floor van Luijk

Recente artikelen