Sfear Fan Ynset Triënnale van Beetsterzwaag
Kunsthuis SYB viert zijn vijftienjarig jubileum groots, met de eerste Triënnale van Beetsterzwaag.
In het kader van het jubileum bracht Nederlands bekendste plattelandsresidency werk bijeen dat residenten, onder wie Mounira Al Solh, Shana Moulton, Hedwig Houben en Rory Pilgrim, in de afgelopen jaren tijdens hun verblijf in Beetsterzwaag hebben geconcipieerd. Het is voor de gelegenheid opnieuw gereconstrueerd, soms voor het eerst in het echt uitgevoerd. De kunst is te zien op allerlei fraaie plekken in en om het dorp, waaronder bijzondere monumenten als een armenhuis (waar tegenwoordig de plaatselijke fanfare huist), het oude gemeentehuis (waar de bekende galerie Wagemans normaal zit), een groot landhuis (waar een gezondheidsinstelling is ingetrokken) een luxueus hotel (dat luxueus hotel is gebleven), en enkele boerenstallen.
In Kunsthuis SYB zelf is een tentoonstelling te zien van de laatste resident, curator Rieke Vos, die een onderzoek naar kunst en sport is begonnen, en voor deze presentatie enkele kunstenaars, onder wie Eric Giraudet de Boudemange, Ilke Gers, Frank Koolen & Kasper Jacobs, heeft gevraagd te werken met typisch Friese sporten als fierljeppen.
Elke residency heeft kenmerken van een retraite, in een poging ruimte te laten ontstaan voor nieuwe inspiratie. Maar die van Kunshuis SYB neemt dat wel heel letterlijk. Er valt normaal gesproken geen bal te doen in Beetsterzwaag, tenzij je van golf houdt. Er is vooral natuur, direct om de hoek, heel veel natuur, en dat blijkt voor de stadskinderen die kunstenaars zijn soms een hele ontdekking. Onder de deelnemers zijn er veel kunstenaars die zich er tijdens hun verblijf op de een of andere manier toe proberen te verstaan. En dat valt niet mee, zo blijkt in de van onbegrip overlopende kolderieke video van Arjen de Leeuw & Walter van Broekhuizen, die een loopje neemt met zowel de natuur als haar grootste fans.
Begripsvoller toont zich Melanie Bonajo in een intussen wereldberoemde serie fotowerken die ze er in 2008, gekleed in wat palmbladeren, maakte. Ook Ronald van Tienhoven & Laurence Aëgerter laten zien wel raad met het onderwerp te weten. Bij SYB werkten ze aan een kunstenaarsboek waarin ze het fotografische supplement van Tristes Tropiques van Claude Lévi-Strauss reconstrueren met witte modellen. De foto’s worden gepresenteerd naast de originelen van de natuurvolken uit de amazone. Van Tienhoven en Aëgerter proberen er Lévi-Strauss’ argument dat er geen primitieve culturen bestaan mee te onderschrijven.
Sommige kunstenaars hebben tijdens hun verblijf in SYB balorigheid nauwelijks kunnen onderdrukken. Meligheid mengt zich met slappe lach in de video van Hedwig Houben & Bas Schevers, als ze bloedserieus een aantal ‘sculpturen’ druk discussiërend opvoeren in en om het Kunsthuis.
Net zo geestig en onderhoudend zijn de vijftien lessen in luiheid die Rumiko Hagiwara & Mounira al Solh vastlegden in korte videoscènes. Van liggen in het gras, tot aan Pilatus, waar ze ook mee in de weer gaan. Als ze een ex-godsdienstleraar uit het dorp interviewen over het protestantse arbeidsethos (‘Luiheid is des duivels oorkussen’) concluderen ze droogjes dat er op de wereld meer dan genoeg andere religies zijn.
De hamvraag is natuurlijk of zo’n plattelandsresidency überhaupt wel zin heeft, of die ergens toe leidt, direct of indirect bij de stadse kunstenaars die zich er zes weken ophouden. Het zelfvertrouwen waarmee SYB hier zichzelf tot Triënnale uitbouwt en de eigen productie en spin-off van vijftien jaar laat zien toont dat het weet dat het goed zit.
Ik ben benieuwd naar de volgende Triënnale die mogelijk nog groter wordt, als Leeuwarden in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa is.
Sfear Fan Ynset
Triënnale van Beetsterzwaag
10 t/m 13.9.2015
Domeniek Ruyters
is hoofdredacteur van Metropolis M
