metropolis m

Hans Haacke 

Le Consortium viert, net als het Centre Pompidou, zijn veertigste verjaardag dit jaar. De kunstinstelling toont met Truchement vijf maanden lang het werk van tien kunstenaars die het centre d’art in Dijon groot hebben gemaakt en die de sterke band met het Centre Pompidou illustreren, naast een solotentoonstelling met werk van Alan Belcher.

Preview is een solotentoonstelling van Alan Belcher, een Canadese kunstenaar. In elk van de acht opeenvolgende zalen zien we hetzelfde keramische beeld, _.jpg, in verschillende constellaties aan de muur hangen. Soms alleen, soms in rastervorm, dan weer omkaderd met een gouden lijst. Belcher noemt het werk een ‘foto-object’, een kunstwerk waarin fotografie en sculptuur samensmelten.

Zoals de titel al weggeeft zien we het icoontje van het jpg-formaat, met daarop een lens en twee foto’s, waarvan één met een klein, Aziatisch jongetje voor een zeegolf. Het digitale icoon heeft de fysieke vorm gekregen van een keramisch plak met ezelsoor en met een lens en foto’s erop afgedrukt. De vluchtige aard van de digitale afbeelding wordt gematerialiseerd en de niet veel zeggende stockfoto wordt opeens tot onderwerp van een kunstwerk gebombardeerd.

Het gaat bij Belcher om het subtiele gebaar. De overdaad van het beeld dat we allemaal kennen, maar waar we nooit echt bij stil hebben gestaan, tovert een glimlach op het gezicht. De kleine verandering qua opstelling van het beeld in elke nieuwe zaal maakt de tentoonstelling tot een speurtocht naar de verschillen. Hier hoef je niet uren bij stil te staan; het werk is een knipoog, er zit geen ingewikkelde conceptuele of maatschappelijke boodschap achter.

Alan Belcher

En dat blijkt ook vaak het geval in Truchement. In de eerste zaal is een filminstallatie te zien van Rodney Graham. Rheinmetall/Victoria 8 toont een Duitse schrijfmachine uit de jaren dertig die Graham in een antiekwinkel vond. Zijn hommage wordt geprojecteerd door middel van een Victoria 8-projector uit 1961 waarvan het geluid door de tentoonstellingszaal resoneert. De kunstenaar blijkt voor deze twee in onbruik geraakte objecten te hebben gekozen omdat hij ze simpelweg mooi vindt. Niets meer, niks minder.

Op de begane grond vinden we verder een installatie met gefilmde iconen uit de schilderkunst van Bertrand Lavier, een sculptuur van Alberto Giacometti en een aantal date paintings van On Kawara. In dezelfde ruimte hangen twee schilderijen van Yan Pei-Ming, die speciaal voor de tentoonstelling zijn gemaakt: het zijn portretten van Giacometti en Kawara. Het enige recente werk dat gepresenteerd wordt.

In de zaal ernaast vinden we een enorm, caleidoscopisch schilderij van Frank Stella, Polombe. Het is onderdeel van een serie monumentale doeken waarin Stella verschillende motieven uit zijn eerdere werk recyclet en aanpast middels software voordat hij de voorstelling minutieus naschildert.

Het doek hangt in dezelfde zaal als Le must de Rembrandt, een installatie van Hans Haacke bestaande uit een soort bunker in de stijl van Cartiers winkels. De titel komt van ‘Les Must de Cartier’, hun musthaves, en de Rembrandt Group, een groep invloedrijke bedrijven in Zuid-Afrika, waaronder Cartier. In een veel te lange tekst naast het werk lezen we over de invloed van het bedrijf op de onderdrukking van mijnwerkers. Maar het is niet nodig om die hele tekst te lezen om de wrange boodschap te begrijpen.

Dat is dan ook meteen het enige werk met wat diepgang. Verder zien we nog het bekende gat in de vloer van Maurizio Cattelan, een filminstallatie van Charles de Meaux, bestaande uit zo’n veertig beeldschermen in een lange slurf die je een nachtelijke treinervaring geeft, en een zaal vol kleurrijke samengeperste autokadavers van César.

Le Consortium heeft voor het jubileum kosten noch moeite gespaard, zo blijkt uit de grote installaties en ingrepen in de tentoonstellingsruimtes. Visueel is het indrukwekkend, maar conceptueel is het wat vlak. Als Truchement een overzicht wil geven van de belangrijkste momenten uit de geschiedenis van de instelling, dan blijkt daaruit dat Le Consortium inderdaad een aantal grote namen tentoongesteld heeft, maar dat de werken vandaag de dag aan kracht verloren hebben. De tentoonstelling maakt een navelstaarderige indruk; veel mediumonderzoek, weinig inhoud. Het is een toon die in onze roerige tijden wat ongepast lijkt. De relevantie van de instelling voor de toekomst wordt er niet per se mee aangetoond.

Truchement en Preview, Le Consortium, Dijon, 25.03.2017 t/m 03.09.2017

Loes van Beuningen

is kunsthistoricus

Recente artikelen