metropolis m

Een deel van Reynolds’ oeuvre kwam middels een schenking van de Fillip Foundation in 2008 na de dood van de kunstenaar bij Museum de Buitenplaats in Eelde terecht. Reynolds’ werk komt goed tot zijn recht in het museum dat een collectie koestert in de Noordelijke en Groningse figuratieve traditie, die aan Academie Minerva tot eind jaren 1980 werd voortgezet.

Vanuit een gedeelde afkeer van abstracte en opzichtige hedendaagse kunst al la Damien Hirst, ontmoette Michael Reynolds de Nederlandse Peter Borsboom in Londen en raakten ze bevriend. Reynolds, een toegewijde en technisch vaardige realistische schilder, voelde zich met toenemende mate vervreemd van het spectaculaire kunstklimaat in Londen rond de jaren 1990, en besloot in 2000 op uitnodiging van Borsboom in Groningen te komen werken. Onder het dak van de Borsbooms vond Reynolds een werkplek waar hij tot zijn overlijden in 2008 zijn zomers zou doorbrengen, terwijl hij de wintermaanden in het Italiaanse Perugia verbleef. De connectie met Groningen, zorgde ervoor dat het werk na zijn dood bij Museum de Buitenplaats in Eelde terecht kwam.

Reynolds was bij uitstek een kunstenaar die zich wijdde aan de klassieke onderwerpen, zoals het portret, het landschap en het stilleven. Zoals het een traditionele schilder betaamt, stond Reynolds, aldus Anne Marie Bosmoon, ’s morgens al vroeg op om de gehele dag te schilderen in het natuurlijk daglicht. Deze lichtwerking en de terugkomende elementen in het interieur vormen een leidraad waaruit de bezoeker kan opmaken welke werken in Groningen en welke in Italië werden gemaakt.

De technische vaardigheid van Reynolds komt met name naar voren in zijn beheersing van stofuitdrukking, zoals we zien in zijn minutieuze aandacht voor de texturen van de verschillende stoffen die de ruimtes op de achtergrond van zijn portretten en stillevens decoreren. In zijn portretten komen de modellen op een directe wijze over. Ze zijn zonder filter gerepresenteerd, waardoor het portret de opdrachtgevers niet altijd behaagde. Met het portret Madame Ghetz won Reynolds de The Ondaatje Prize for Portraiture, waarmee de kunstenaar zijn status als gerenommeerde schilder wist te bevestigen. De vaak strenge en in dit specifieke schilderij wat melancholische blik van zijn muze, Petruta Ghetz, wordt verzacht door de elegante donkerblauwe doorschijnende jurk, die van dichtbij in verassend grote en rake penseelstreken blijkt te zijn neergezet. De voyeuristische kijkwijze waaraan Reynolds zijn modellen onderwerpt, weet hij ook op zichzelf te richten, resulterend in een opvallend confronterend naaktportret van Reynolds ten voeten uit met Petruta aan zijn zijde.

Ondanks zijn vakmanschap is Reynolds werk enigszins onderbelicht gebleven en lijkt hij in de verkeerde tijd te zijn geboren, met een passie voor het nabootsen van de werkelijkheid en afkeer van abstracte of conceptuele kunst. Sommige schilderijen doen eerder negentiende-eeuws aan, totdat kleine details, zoals luxaflex of een doorschijnende jurk, onthullen dat ze in de twintigste of zelfs eenentwintigste eeuw zijn gemaakt.

Ook Reynolds’ maakproces doet naast perfectionistisch, enigszins nostalgisch aan, wanneer we zien hoe hij in de documentaire A brush with Sewell met eieren te werk gaat om de gewenste tempera en olieverf te maken. Reynolds’ voorkeur voor traditionelere kunst leverde vaker confrontaties op met medekunstenaars of verzamelaars. Een voorbeeld hiervan betreft The Discerning Eye, een expositieplatform mede opgericht door Reynolds in 1989.

Voor de exposities van The Discerning Eye selecteren twee verzamelaars, twee kunstenaars en twee critici kunstwerken voor een expositie, waarvan de kunstenaars tijdens het selectieproces anoniem bleven. Het initiatief bood een uitzonderlijke kans voor beginnende kunstenaars om in een expositie deel te nemen met andere gerenommeerde collega’s. Sinds de oprichting richtte de expositiekring zich, zoals Reynolds omschreef, op goed uitgevoerde kunstwerken die geschikt waren voor huiselijke sferen. Toen Reynolds in 1996 echter zag hoe de individuele deelnemers ook abstracte of experimentele kunstwerken selecteerden, strookte dit niet met zijn intenties en stapte hij op.

Naast de frictie met veel van zijn generatiegenoten zat Reynolds zichzelf met zijn opvliegende karakter de volle ontplooiing van zijn succes in de weg – schijnbaar was Reynolds een moeilijke man met een onbedwingbaar temperament.

Museum De Buitenplaats lijkt met deze expositie verandering te willen aanbrengen in Reynolds’ naamsbekendheid in Nederland en schuwt het aanprijzen van zijn gevestigde status als kunstenaar niet. Patty Wageman, directeur Museum De Buitenplaats, omschrijft hem meermaals als ‘heel belangrijke portretschilder’ in een filmpje voor MuseumTV en zijn verworven prijzen worden opgesomd in de zaalteksten. Het is dan ook ironisch en bovendien teleurstellend dat het Museum de Buitenplaats het hoogstwaarschijnlijk aan tijd en budget ontbrak om het oeuvre aandachtig te onderzoeken. Gegevens zoals jaartallen of de locaties waar de schilderijen zijn vervaardigd blijven onbekend.

Huib van Antwerpen, werkzaam als stagiair bij het museum, heeft de selectie werken op zaal gemaakt en verklaart dat de jaartallen de kunstenaar zelf niet interesseerden, omdat hij de directe zeggingskracht en de toegankelijkheid van het werk belangrijker vond. Daarom zijn de jaartallen lastig te achterhalen. Helaas heeft dit tot gevolg dat Reynolds in de expositie wederom overkomt als de ondergewaardeerde kunstenaar, die zijn eigen carrière in de weg zit, ondanks de kwaliteit van zijn schilderijen.