metropolis m

Koenraad Dedobbeleer – Kunststoff – Gallery of Material Culture, 2018, courtesy Wiels, foto: Tobias Hübel 

Aanstekelijk werkt het, hoe Koenraad Dedobbeleer speelt met spiegelingen en verdubbelingen. Daarbij refereert hij aan de kunstgeschiedenis, het materiaal en het tentoonstellen zelf. Tijdens een bezoek aan zijn solo in Wiels word je voortdurend op het verkeerde been gezet. 

In het Brusselse Wiels loopt Kunststoff – Gallery of Material Culture, een omvangrijke solotentoonstelling met een veertigtal middelgrote werken van Koenraad Dedobbeleer. Met intelligente humor speelt de kunstenaar haasje-over met elementen uit architectuur, design, sculptuur en (museale) presentatiesystemen. Dedobbeleers oeuvre vormt een avontuurlijke zoektocht naar materialiteit, maar laat zich niet eenduidig omschrijven of vastpinnen.

In de lijvige catalogus omschrijft Zoë Gray, de curator van de tentoonstelling, Dedobbelaar als een ontsnappingskunstenaar. Daarmee doelt ze niet op één of andere acrobatische toer die deze man weet uit te voeren, maar geeft ze treffend de aard van het werk dat hij sinds ruim 25 jaar maakt weer. In dezelfde tekst verwijst ze ook naar de etymologische context van zijn opmerkelijke achternaam: ‘Een dobbelaar is een speler. (…) toepasselijk voor een kunstenaar die altijd aan het spelen is, weliswaar met grote ernst, en die zijn publiek tegelijk lijkt te willen charmeren en op het verkeerde been zetten.’

Bij het betreden van de tentoonstelling wordt dit meteen treffend geïllustreerd. In plaats van ons enthousiast te verwelkomen, blokkeert Repressive Tolerance I (2018) deels het zicht. Dit soort van kamerscherm met in het midden een ovaalvormige uitsnede belemmert de toegang tot de zaal, waarin een woud van tientallen sculpturen en installaties met verschillende technieken, ambachtelijke en industriële, en stijlen staat. Het vrij onoverzichtelijke overzicht (contradicties als deze duiken wel vaker op) geeft een prikkelend en speels gevoel. Bijzonder veel kleuren (vaak pasteltinten, maar ook dieprood, hemelsblauw en knallend roze), een sexy combinatie van gladde en ruwe materialen, spiegelende, glimmende en reflecterende vlakken, hoekige en ronde vormen, en de zeer uitgebalanceerde mix van dit alles, doen het hart opspringen als dat van een kind in een snoepwinkel. De tentoonstelling heeft ook iets van een speeltuin. De installaties nodigen ertoe uit om ze aan te raken, zelfs om ze te beklimmen (wat echter niet is toegestaan). Ook opvallend: aan de achterkant van de zaal is een echo van het kamerscherm bij de ingang te vinden. Repressive Tolerance II (2018) lijkt de uitgang van dit indoorsculpturenpark te willen blokkeren. Ervoor schittert Binary (2018): een mansgrote uitvergroting van een handspiegel (maar dan eentje uit een opgeblonken plaat roestvrijstaal). De installaties verwijzen letterlijk naar dubbelheid en spiegeling (de uitsnede van het eerste scherm valt ongeveer samen met de grootte van de spiegel), en naar de principes van herhaling en vermenigvuldiging. Die komen ook vaak in het werk zelf terug. Het zit zelfs in de titel vervat. Bewust in het Duits, omwille van de dubbele ff, staat Kunststoff uiteraard voor plastic en andere niet in de natuur voorkomende materialen. Het bestaat uit het begrippenpaar kunst en stof, en dat is precies waar het bij Dedobbeleer om draait: kunst(geschiedenis) en materialiteit.

[blockquote]Raar misschien, maar het werkt wel: Dedobbeleer weet niet enkel aandacht op te eisen voor de esthetiek en het komische aspect van deze banale gebruiksvoorwerpen, hij problematiseert onze consumptiecultuur.

Koenraad Dedobbeleer - Kunststoff - Gallery of Material Culture, 2018, courtesy Wiels, foto: Tobias Hübel 

Koenraad Dedobbeleer - Kunststoff - Gallery of Material Culture, 2018, courtesy Wiels, foto: Tobias Hübel 

De 26 werken in deze eerste zaal zijn in los-vaste groepjes verdeeld in iets strakker omlijnde, dubbele, maar niet tegengestelde thema’s: verwarring rond materiaal/verwarring rond waarde, kunstgeschiedenis/kunstmythologie en houder/inhoud. Dat is helemaal niet zo abstract als het misschien klinkt. Neem Am I the Type That Stubbornly Waits for Something to Happen uit die eerste categorie: een op een ronde sokkel geplaatste blauwe schaal of asbak zoals je die ziet in een hotellobby en die veel mensen ook thuis hebben. In deze schaal dumpte de kunstenaar muntstukken waarvan hij de inscripties afschaafde. De symbolische of nominale waarde verdween. Wat overblijft is de materiële waarde, die van de legering. Er ligt ook een stuk van tien cent tussen. Anarchie van een bezoeker of licht de kunstenaar me een voetje?

Terwijl de eerste zaal werken bevat die voor 2003 zijn gemaakt, staan in de tweede zaal enkel nieuwe sculpturen tentoongesteld. Op de kleinere bovenverdieping, onder het dak van Wiels, richtte Dedobbeleer een knusse huiskamer in met een door hem ontworpen houtkachel en meubilair. Een suppoost serveert er een kop koffie en er zijn reeksen van publicaties uitgestald. Dedobbeleer verzamelde verschillende edities van kunstboeken en monografieën (Dan Graham, Lawrence Weiner en René Daniëls, van wie op hetzelfde moment eveneens een grote tentoonstelling te zien is in Wiels).  

Bewust in het Duits, omwille van de dubbele ff, staat Kunststoff uiteraard voor plastic en andere niet in de natuur voorkomende materialen. Het bestaat uit het begrippenpaar kunst en stof, en dat is precies waar het bij Dedobbeleer om draait: kunst(geschiedenis) en materialiteit

Koenraad Dedobbeleer - Kunststoff - Gallery of Material Culture, 2018, courtesy Wiels, foto: Tobias Hübel 

Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen de objecten die Dedobbeleer in Wiels presenteert; tussen kunstwerken (als objecten die denken of met iets beladen zijn) of design (met het nut of gebruik als doel). Verwijzingen naar de oudheid (een gipsen kopie van de Griekse godin Diana of een afgietsel van een precolumbiaans Chimúbeeldje dat verwijst naar Hergé en Kuifje) staan op dezelfde lijn als gebruiksvoorwerpen, meubilair of een sculptuur die functioneert als een verwarmingselement (de indrukwekkende spiraalvormige radiator A Sense of Inadequacy of One’s Own Understanding uit 2018). Ook het productieproces schakelt Dedobbeleer op gelijke hoogte: het maakt niet uit of iets industrieel (snel, mechanisch en goedkoop) of ambachtelijk (traag, met de hand en eerder duur) gemaakt is. Een mooie illustratie daarvan is Various Difficulties Entailed in the Act of Recollection (2018), een kopie van een Amerikaanse rood-witte plastic drinkbeker in nikkel en email. Of neem de reeks Things are Stubbornly Thinglike I-V (2018): vijf sokkels of vitrines die zeer uiteenlopende gevonden voorwerpen bevatten: een Japans aandoende lunchbox voor kinderen in de vorm van een varkenskopje, een plastic spaarpot in de vorm van een gouden staaf, zoutkristallen in een geschenkendoosje, een plastic zak met een Griekse print, een fluogeel springtouw enzovoort. Raar misschien, maar het werkt wel: Dedobbeleer weet niet enkel aandacht op te eisen voor de esthetiek en het komische aspect van deze banale gebruiksvoorwerpen, hij problematiseert onze consumptiecultuur. Ook het mechanisme van het tentoonstellen, het uitstallen of presenteren staat centraal in zijn praktijk. Inherent stelt deze presentatievorm ook vragen over de niet aflatende materiële (culturele) productiestroom. Een patstelling: want ook de kunstenaar draagt hier zelf aan bij. Dedobbeleer is zich er echter ten volle bewust van.

DIT ARTIKEL IS GEPUBLICEERD IN METROPOLIS M NR 6-2018. NU IN DE WINKEL. METROPOLIS M KRIJGT GEEN SUBSIDIE. STEUN METROPOLIS M, NEEM EEN ABONNEMENT. ALS JE NU EEN JAARABONNEMENT AFSLUIT, STUREN WE JE HET NIEUWSTE NUMMER GRATIS OP. MAIL JE NAAM EN ADRES NAAR [email protected]

Koenraad Dedobbeleer – Kunststoff – Gallery of Material Culture, Wiels, Brussel, t/m 06.01.2019

Recente artikelen