metropolis m

Eric Sidner

Linda Köke bezocht de jubileumeditie van de Tilburgse buitententoonstelling, waar zondagmiddag 8 september een aantal performances te bewonderen zijn.

De Lustwarande is voor de tiende editie neergestreken in park De Oude Warande in Tilburg. Chris Driessen en co-curator David Jablonowski brachten onder de expositietitel Delirious diverse sculpturen van vijfentwintig internationale kunstenaars bij elkaar om ontwikkelingen in de hedendaagse sculptuur in beeld te brengen – letterlijk.

De materialiteit van de sculpturen staat in deze editie centraal. Sculpturen in uiteenlopende media bevinden zich op de vreemdste plekken in het Tilburgse bos en creëren verwonderlijke ontmoetingen, bijzondere doorkijkjes en tromp l’oeils. In de jubileumeditie is werk te zien van liefst 25 kunstenaars, onder wie bekende namen als Sarah Lucas, Camille Hennrot, Nina Canell, Bojan Sarcevic en Magali Reus en opkomende kunstenaars als Isabelle Andriessen, Eric Sidner en Morgan Courtois.

Lustwarande heeft een naam hoog te houden met een scherpe programmering, dicht op de internationale actualiteit. Dit keer worden de werken gelabeld onder de titel Delirious. In de toelichting wordt uitgelegd dat er in het werk wordt gereflecteerd op ‘actuele thema’s zoals vloeiende identiteit, migratie, wetenschappelijke innovaties, het veranderende besef over de verhouding tussen mens en natuur, de versnelling van het alledaagse leven’. Het klinkt overambitieus en dat is het ook wel. De thema’s zijn net zo uiteenlopend als de werken die getoond worden. Door de fysieke – en inhoudelijke – afstand tussen de werken en diverse mogelijke looproutes in het park is een verhaallijn lastig te volgen en uiteindelijk misschien ook niet zo belangrijk. Misschien kun je bij de rondgang de thematiek beter loslaten en het werk gewoon op je af laten komen.

In de unieke bosrijke omgeving komen de werken perfect tot hun recht. Tegen een achtergrond van scheefgroeiende beuken staan drie sculpturen Marlene I, Marlene II en Marlene III (2019) van Bettina Pousttchi (DE, 1971). Ze zijn gemaakt van verbogen boombescherming-barrières. Waar een boom normaliter recht groeit en de barrière de boom recht probeert te houden, hebben zowel boom als sculptuur beide hun natuurlijke doel gemist. Het werk schept een haast komisch contrast tegen de achtergrond van de beuken, die ondanks hun vergroeiing in een perfecte lijn lijken te staan.  

Bettina Pousttchi

Isabelle Andriessen

 Steven Claydon

Het werk van Isabelle Andriessen is een ander uitstekend ander voorbeeld van een werk dat naadloos in de omgeving van het bos opgaat zonder in te leveren op het gebied van artistieke autonomiteit. Ivory Dampers (2019) ligt als een soort ruggengraat of knikkerbaan op metalen poten een halve meter boven de bosvloer. De keramische sculptuur lijkt in eerste instantie haast marmer, doordat aders het oppervlak voorzien van krakelingen, als een stadsplattegrond. Andriessen blijkt de keramische vormen te hebben bedekt met kristallen waaruit vloeistof lekt. Deze zijn weer bedekt door een laag fiberglass. Gedurende de expositie verkleurt en verandert het werk dan ook van sculptuur. Het werk is een organisme op zich, als een slang kronkelend door het bos.

Zowel Pousttchi als Andriessen spelen met de verhouding van natuur en cultuur, een thema dat bij meer werken opduikt. Eric Sidner maakte prachtige vreemde bloemen van een kaarsvetachtig materiaal. Ze liggen als vreemde schepselen in het groen, als fremdkörper, met niettemin enorme affectieve kwaliteit die met hun zuurstokroze kleur sterk afsteken tegen de begroeiing. Meest karikaturaal wordt de verhouding op de proef natuur en cultuur aangekaart bij Bojan Sarcevic, die hoog in de boom een buitenboordmotor heeft gehangen. Het levert een vreemd, onverwacht poëtisch beeld.

Eric Sidner

Nicolas Hlobo

De enorme fallische groenten Kevin en Florian (beide 2013) van Sarah Lucas zijn van een andere orde. Ze liggen absurdistisch op een open plek tussen de bomen. Ze roepen op het eerste gezicht vooral komische associaties op en lijken vooral uit te nodigen erop te klimmen. In de toelichting wordt gerefereerd aan de Britse modernistische traditie van Moore en Hepworth, waar Lucas in dit werk even onschuldig als schunnig naar knipoogt.

In de bronzen Kevin zijn de imperfecties die een courgette normaal vertoont goed te zien. Net als een echte courgette is het  oppervlak op sommige plekken zelfs verkleurd. Het is niet zeker of dit in de loop van de tijd door invloed van de natuur is gekomen, of een opzettelijk onderdeel is van het beeld. Het gepolijste oppervlak weerspiegelt de bomen eromheen en benadrukt nogmaals hoe perfect deze beelden opgaan in hun omgeving.

Een sneltreinbezoek aan de Lustwarande is lastig. Niet alleen duurt het een paar minuten om van werk tot werk te lopen, maar de sfeer van het oude, achttiende-eeuwse bos dwingt ook om gas terug te nemen en de tijd te vergeten. Na eenmaal een kunstwerk bereikt te hebben na een korte wandeling – het is niet ongebruikelijk om enkele minuten tussen werk A en werk B te voet af te leggen – is het aantrekkelijker om net wat extra tijd door te brengen met dat ene werk. Het is een plek waar de tijd even geen natuurkundige wetten volgt, en dat zie je terug in de aard van vele sculpturen die getoond worden. Als slow art nu hip is, dan is de Lustwarande wellicht de meest hippe expositie van het land momenteel. Neemt u vooral even plaats op een bankje. En ja, er mag ook gezeten worden op Kevin en Florian.

Sarah Lucas

Sonia Kacem

Bojan Sarcevic

Shiobhán Hapaska

Magali Reus

Foto’s redactie

Delirious, Lustwarande, Park De Oude Warande, Tilburg, 15.6 t/m 20.10.2019 ; zondag 8.9.2019 zijn er enkele speciale performances 

Linda Köke

is kunstcriticus en curator bij kunstruimte Willem Twee

Recente artikelen