metropolis m

Zaaloverzicht ampersands

Veertig jaar geleden wordt er in een kraakpand aan de Amsterdamse Warmoesstraat voor het eerst een tentoonstelling georganiseerd. Nu is er een in elkaar grijpende groepstentoonstelling waar de werken in elkaar overlopen als bij een ampersand: &. Hoe meer, hoe beter.

Het is laat in de avond en vier mensen worden door een oude man met een rood gebreide muts rondgeleid door zijn tuintje. Enthousiast en onvermoeibaar wijst hij ze op de verschillende planten die er groeien. Hortensia’s, wijnstokken en laurieren: één voor één worden ze door de gele straatlantaarn uitgelicht. De video die ik bekijk ademt de sfeer van een nachtelijk, uitgelaten avontuur. Een groepje vrienden lijkt aan de praat te zijn geraakt met de man en hem niet meer van zich af te willen schudden. Ze raken geïntrigeerd door de verhalen die hij vertelt: ‘it’s a performer that never stops!’ Zo wordt in Dad’s Introduction to the Garden of W van Taisiya Krugovykh het gelach en de lichtheid van een avond met vrienden herkend als misschien wel de beste bodem voor verwondering.

Ik ben bij de jubileumtentoonstelling ampersands van W139, waarin meer dan veertig kunstenaars samengekomen zijn om het veertigjarig bestaan van de productie- en presentatieruimte te vieren. Dit niet alleen door hun werk daar tentoon te stellen, maar ook door er lezingen, concerten, performances en workshops te organiseren. Zonder introductietekst, gids of uitleg bij de individuele werken is de tentoonstellingstitel het voornaamste houvast dat je meekrijgt tijdens je bezoek. Als meervoud van ‘ampersand’, een ander woord voor het en-teken: &, lijkt die titel in ieder geval te suggereren dat in de ruimte niet zozeer losse, maar eerder combinaties van werken te zien zijn.

Zaaloverzicht ampersands

Zaaloverzicht ampersands

Zaaloverzicht ampersands

Taisiya Krugovykh, Dad's Introduction to the Garden of W 

Een groepstentoonstelling, dus. In W139 is dit format echter verder doorgevoerd dan gebruikelijk. Bij gebrek aan een overkoepelend thema lijkt het ‘en, en, en’, het bij elkaar brengen van allerlei verschillende kunstwerken, zelf tot onderwerp verheven. De vraag wat het betekent om kunstenaars gezamenlijk te laten exposeren is door de initiators Nadia Benchagra, Marcel van den Berg, Esther de Graaf en Lih-Lan Wong open en intensief onderzocht. De ampersand: &, wordt in de grote, open ruimte van W139 uitgerold tot een lang geel touw (een werk van Laura Grimm getiteld suspender) dat videowerken, installaties en sculpturen ophangt en met elkaar verbindt. De geluiden, kleuren, en lichtreflecties van het ene werk dringen schaamteloos door in het andere. Als ik naar de rubberen ballen kijk die in Oscar Peters’ werk Orbit voortgestuwd worden, duurt het even voordat ik me realiseer dat een van mijn voeten de hele tijd bovenop een nagellak-vloerschildering van Schulz&Weise heeft gestaan.

Een werk dat zich wel lijkt te onttrekken aan het gemeenschapsfeestje is dat van Annika Kappner, genaamd GAIA Rising. Om de geluidsinstallatie te betreden moet je een klein trapje afgaan en door glimmende gordijnen heen een holletje in kruipen. Daar word je uitgenodigd je schoenen uit te doen, te gaan liggen en de koptelefoon op te zetten. ‘Welcome to GAIA Rising’, hoor je dan. ‘Can you feel her?’ Het werk is bedoeld als meditatiegids: een zingende stem probeert me bewust te maken van mijn cellen, bloed, botten en huid en de manier waarop die de scheidingslijn tussen mijn innerlijke en uiterlijke ruimte opmaken. De ondergrondse positionering van het werk is goed gekozen, maar eenmaal daar terecht gekomen verliest het werk aan scherpte door de voorspelbare ruisende geluiden en het IKEA-schapenvachtje waar ik op lig. Zo wordt het moeilijk om je daadwerkelijk over te geven aan de meditatieve ervaring die het werk teweeg wil brengen.

De ampersand: &, wordt in de grote, open ruimte van W139 uitgerold tot een lang geel touw dat videowerken, installaties en sculpturen ophangt en met elkaar verbindt. De geluiden, kleuren, en lichtreflecties van het ene werk dringen schaamteloos door in het andere

Als ik weer boven ben, draagt de video-installatie van Ninna Bohn Pedersen een titel uit hetzelfde rijtje als ‘ampersands’: Ligature fusion. Een ligatuur is een teken dat ontstaat wanneer twee letters aan elkaar vast worden geschreven tot één vorm. Zo is ‘&’ het resultaat van de samenvoeging van de letters ‘e’ en ‘t’. Wat in Pedersens werk fuseert is sculptuur en video. Twee grote, met nylon omspannen hoepels werpen samen een schaduw op vaag bewegend beeld van aftastende handen en voeten dat erachter op de muur geprojecteerd wordt. Het visuele effect dat dit veroorzaakt doet mysterieus, maar niet geforceerd aan. De constructie van plooien en knopen getuigt juist van spontaniteit en speelsheid van de kunstenaar: een houding die aan meer van de tentoongestelde werken ten grondslag lijkt te liggen. In de gele en bruine ruimtes van W139 wisselen tape, touw, hout en karton elkaar af. Grote beschilderde vellen van Marcel van den Berg bedekken de ene hoek van de ruimte; een muurschildering van Sam Samiee de grote wand er tegenover.

Bij het laatste werk, Three Awkward Handlings of Phallocentric Promises, ga je een vorm van duiding door de kunstenaar of W139 toch missen. Titel en werk maken nu eenmaal meteen nieuwsgierig naar de beloftes die achter de drie afgebeelde figuren schuilgaan. Aan de andere kant is zo’n expliciete contextualisering van individuele werken misschien wel iets dat ingeleverd moet worden om een overweldigende ervaring van de hele groep werken te kunnen bieden. Begrip van één werk maakt plaats voor een visuele overtuiging door het geheel.

Schulz&Weiss, Floor paintings (detail)

Simon Wald-Lasowski, Zonder titel

In een kleine ruimte bovenin hangen nog twee grote prints van Simon Wald-Lasowski. Snoopy drinkt er bier en ‘Amsterdam’ wordt ontleed in soorten drugs. De feestvierende W139 speelt met haar locatie in het midden van Amsterdam.

ampersands is tijdens mijn bezoek steeds meer gaan lijken op de geel verlichte tuin in Krugovykhs Dad’s Introduction to the Garden of W. Die video begon met een aansporing van een van de rondgeleide vrienden aan de beschouwer om mee te gaan op hun ontdekkingstocht. Eenzelfde uitnodiging ligt klaar voor de bezoeker van W139: ‘join our excursion!

ampersands, W139, te zien t/m 12.1.2019, met werk van After Howl & André Avelãs & Koen Bartijn & Marcel van den Berg & Kees Boeve & Caetano Carvalho & Chun-Han Chiang & Aquil Copier & Isabel da Costa & DNK Ensemble & Jacob Dwyer & Sara Pape García & Sue van Geijn & Sandra Gnjatovic & Esther de Graaf & Laura Grimm & Bert Jacobs + Dave Fransz & Annika Kappner & Judith Kisner & Taisiya Krugovukh + Vasiliy Bogatov & Simon Wald Lasowski & Axel Linderholm & Pendar Nabipour & Dorine van Meel & Sachi Miyachi & Margarita Osipian & Ninna Bohn Pedersen & Eric Peter & Oscar Peters & Michael Petri & Karl Philips & Nans Quetel & Evelina Rajca & Sam Samiee & Helena Sanders & Franziska Schulz + Charlott Weise & Fraser Stewart & Andreas Tscholl & Philip Vermeulen & Dan Walwin

Marsha Bruinen

is webredacteur bij Metropolis M

Recente artikelen