Studio-estafette #10: Karina Beumer
Vandaag aflevering 10 van de studio estafette, die ons elke paar weken naar het atelier van een kunstenaar voert. Niet wij, de redactie, maar de bezochte kunstenaar bepaalt waar het volgende bezoek naartoe gaat. Simon Kentgens leidde Julia Steenhuisen naar de studio van Karina Beumer.
Op de parkeerplaats van een groothandel in Antwerpen-Noord een ontmoeting met Karina Beumer. De ijsbreker: een uitgelaten omhelzing waar mijn fiets van omvalt. In eenzelfde tempo en met dezelfde drift vervolgen we binnen mijn bezoek: ‘Zal ik je in het diepe gooien?’ zegt ze vragend, bedoeld als mededeling. En dat is wat ze tijdens mijn bezoek blijft doen: haar is alles er aan gelegen het gesprek halverwege te beginnen en te eindigen bij het begin door te onderbreken, de rollen om te draaien en zo de zaakjes naar eigen hand te zetten. Alles met aanstekelijke lolligheid. Ik doe mee (of heb geen keus).
Momenteel werkt Beumer aan een filmtrilogie. In de eerste film Open For New Challenges, een ‘geënsceneerde documentaire’ zoals ze het zelf noemt, onderzoekt ze de kunstwereld. ‘Ik probeer het kunstwerk als een figurant te zien. En te activeren in een tentoonstelling.’ Om het kunstwerk meer functie te geven, geeft ze in de film een schilderij de hoofdrol en het vermogen tot spreken. Dat omkeren doet ze met alle spelers van de film: toeschouwer krijgt hoofdrol en hoofdrol wordt rekwisiet. Ze maakt de kunstbeschouwer onderdeel van het werk door haar publiek in beeld te brengen. Elementen uit de kunstwereld keren terug: de competitie (de wedstrijdcultuur waar wij deel van uitmaken), of een kusscène als marketingcampagne. Halverwege de film valt de aftiteling in — denk niet dat je je al te gemakkelijk vertrouwen kunt op je eigen logica, werken moet je om de verschillende associaties samen te rijgen.
In Was Het Maar Zo Makkelijk, film nummer twee, kiest ze voor een persoonlijker uitgangspunt (dit is ook bewust in scene gezet, daar gaat het over). Opgenomen in het huis van Simon Kentgens (eerder bezochte kunstenaar in deze atelier-estafette), maakte ze een romantische komedie over de liefde. Ook reisde ze af naar Bozar, Brussel, een vraag te stellen aan Karl Ove Knausgård over zijn boek Liefde. Daarvoor filmde ze vanuit de eerste rij in het publiek van een conferentie, Ze vroeg hem: waar denkt u dat ‘Liefde’ over gaat? Eerder bracht ze haar eigen publiek in beeld en benoemde ze tot performers, en nu doet ze zelf als toeschouwer een performance (dus: de publieksvraag is een performance). Film drie is in wording — een ‘psychologische thriller’ die bij het eind begint.
Beumer studeerde aan AKV St Joost in Breda. Ze vervolgde haar master Vrije Kunst in Antwerpen. Eerder studeerde ze Schilderkunst in Brussel. Een jaar geleden rondde ze haar studie af. Waarom het schilderen achter zich gelaten? De technieken om iemand in beeld te brengen, het geduld en het praten dat daar voor nodig is, perst ze nu niet in verf maar film. Een andere denkwijze vergt het medium uiteindelijk niet, ook kijken is daar nog steeds belangrijk voor. Daarover gesproken zegt Beumer tegen mij: ‘Kijken, is dat niet ook een strategie van jou?’ De rollen keren om. De verleiding groeit om van mezelf een toeschouwer te maken van dit bezoek. Hard werken is het de vragen terug te kaatsen. In dat kader komen we te spreken over manipuleren, spelen met naïviteit en gelijktijdig natuurlijk gezag uitstralen. Thema’s die terug blijven keren in haar eigen werk — het omkeren van rollen, passieve actoren actief maken en andersom, maar ook in het dagelijks leven.
Buiten het atelier gebruikt Beumer haar boeken om te schetsen voor haar films. Met aantekening denkt ze haar werk uit. Maar die bundeling van associaties waaruit haar films bestaan blijven geleidelijk ontstaan, zijn niet tot in detail uitgedacht voor uitvoering. Ideeën worden verwerkt binnen het atelier, bij voorkeur acht uur op een dag, om zo veel mogelijk in de wereld van de film te geraken. De stad Antwerpen geeft rust, afstand, en tegelijkertijd surrealisme: binnen de kunsttraditie (Magritte), en het dagelijks leven, en dat gevoed wordt door gevoel van buitenstaanderschap. Nu ze hier inmiddels al vier jaar woont wordt dat vanzelf minder. Daarom is het tijd voor een nieuwe bestemming.
Aflevering 9 uit de studio estafette, een bezoek aan Simon Kentgens, is HIER te lezen
Julia Steenhuisen
is kunsthistoricus
