metropolis m

Persoonlijk heb ik ook grote affiniteit met het onderwerp. Vraagstukken omtrent vrouwelijke identiteit en seksualiteit hebben op dit moment een grote urgentie. In de huidige tijd – en zeker in het afgelopen verkiezingsjaar in Amerika, maar ook dichter bij huis, denk aan Nederlandse rechtspopulisten als Thierry Baudet – is er sprake van een zorgwekkend groeiend seksisme. De aaneenschakeling van vrouwonvriendelijke, kleinerende en ronduit seksistische uitspraken is niet mis te verstaan. Castrum Peregrini is het haar geschiedenis en haar oprichtster Gisèle verplicht tegen deze tijdsgeest in te gaan. Dat doen we door de bestaande denkkaders over identiteit en seksualiteit kritisch te bevragen en te ijveren voor een inclusieve maatschappij die diversiteit en gelijkheid omarmt. 

DB: Kun je iets meer vertellen over het programma van ‘The Female Perspective’, wat kunnen we komend weekend verwachten?

NF: Het programma van ‘The Female Perspective’ bestaat uit verschillende onderdelen. Afgelopen maart begonnen we met een tentoonstelling van Mieke Bal en komend weekend (5-7 mei) organiseren wij ons eerste ‘Artists Weekend’ (de tweede zal plaatsvinden in december): een weekend vol presentaties, debatten, filmvertoningen en performances. Centraal staan de kunstenaars die als artists-in-residence onderzoek hebben verricht in Castrum Peregrini. Zij hebben letterlijk binnen de muren van het huis gewoond en gewerkt. In de Artists Weekenden wil ik hen een podium en context bieden voor hun onderzoeksvragen en persoonlijke drijfveren.

Het eerste ‘Artists Weekend’ staat in het teken van vrouwen en verzet. Hoofdgasten zijn de Nederlandse kunstenaar Pieter Paul Pothoven en de Israëlische kunstenaar Ronit Porat. Op hun uitnodiging en in samenspraak met mij, zijn er aanvullende kunstenaars en sprekers uitgenodigd. Zo zal Pieter Paul Pothoven in gesprek gaan met Bianca Stigter, auteur van het boek De Bezette Stad, en met Marjan Schwegman, voormalig directeur van het NIOD (Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie), die veel onderzoek heeft verricht naar de rol van vrouwen in verzetsbewegingen. Pothoven heeft tijdens zijn residentie gewerkt aan een onderzoek naar socialistische verzetsgroepen in Amsterdam, voor, tijdens en na WOII, waarin mannen en vrouwen een actieve en vaak gelijkwaardige rol speelden. In het rondetafelgesprek tussen hen zal het gaan over vormen van verzet die afwijken van het typisch masculiene beeld van gewelddadig verzet dat nog altijd dominant is. Hoe kan het dat vrouwen en andere vormen van verzet vaak nagenoeg onzichtbaar zijn in de geschiedschrijving? Deze vragen komen ook aan de orde in een aantal videowerken die we vertonen, zoals het werk Insistence van Andrea Geyer, waarin zij de zichtbaarheid van vrouwelijke kunstenaars onderzoekt. Op vrijdagavond vertonen we de bekroonde documentaire Women Art Revolution van Lynn Hershman Leeson over de opkomst van de feministische kunstbeweging in Amerika, met fantastische archiefbeelden en interviews met o.a. Judy Chicago, Yvonne Rainer, Miriam Schapiro en The Guerilla Girls. 

DB: Richt het programma zich op het heden en de toekomst, of kijkt het vooral terug?

NF: In het programma van Castrum Peregrini, en dus ook in ‘The Female Perspective’, is sprake van een voortdurende wisselwerking tussen erfgoed, hedendaagse kunst en maatschappelijke actualiteit. Deze wisselwerking vormt de motor van alle activiteiten. Het bijzondere is ook dat de activiteiten plaatsvinden in het huis zelf, in het voormalige atelier van Gisèle, waar de geschiedenis nog voelbaar en letterlijk tastbaar aanwezig is. Tegelijkertijd wordt er veel belang gehecht aan een actuele en vernieuwende omgang met dit erfgoed. Castrum Peregrini nodigt daarom telkens opnieuw hedendaagse kunstenaars en denkers uit om het verleden te onderzoeken in het licht van maatschappelijke vraagstukken van vandaag. Wat betekenen vrijheid, vriendschap, identiteit en verzet in deze tijd? Wat is de rol van kunstenaars hierbij? Castrum is dus met recht een plek te noemen waar verleden en heden met elkaar worden verbonden om de toekomst te verkennen.

DB: Wat moeten we komend weekend zeker niet missen?  

NF: De eerdergenoemde film van Lynn Hershman Leeson is echt een aanrader! Gedurende meer dan veertig jaar filmde en interviewde zij haar tijdgenoten en smeed deze beelden aaneen tot een intelligente en vermakelijke documentaire. Ik ben vooral verheugd om Hershman Leeson als kunstenaar te ontdekken: zij was werkelijk een pionier op het gebied van performance- en videokunst over vrouwelijke identiteit, gender en technologie. Ik hoop haar werk later in het jaar ook te kunnen presenteren in een tentoonstelling.