metropolis m

Sietske Roorda: Wanneer zijn jullie bewust geworden van elkaars werk en de overeenkomsten die daarin te vinden zijn?

Ahmet Öğüt: We zijn ons lang niet bewust geweest van de parallellen. We werden wel gevraagd om voorstellen te doen voor dezelfde opdrachten of ons werk was in dezelfde groepstentoonstellingen te zien. Maar we kenden elkaar niet persoonlijk. Pas twee jaar geleden, tijdens de British Art Show, hebben we elkaar ontmoet. Ik was toen bezig om een concept voor een kunstwerk te schrijven over studentenschuld in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Ik wilde kunstenaars aanschrijven om binnen dit concept te werken. Goshka was de eerste die ter sprake kwam, omdat ze ook esthetisch binnen het concept paste. Zo kwamen we met elkaar in contact. Daar is de monoliet uitgekomen en de telescoop waar je muntgeld in moet doen, die door het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten hebben gereisd. Nu zijn ze ook in deze tentoonstelling te zien. Dat was onze eerste directe samenwerking, vlak voor we elkaar daadwerkelijk ontmoeten en onze vriendschap begon.

Goshka Macuga: Maar we waren ons ook toen nog niet bewust dat ons werk zoveel overeenkomsten heeft. Zelfs nu kunnen we nog veel te weten komen over elkaars werk. Tijdens de voorbereidingen voor deze tentoonstelling hebben we met elkaar gesproken over ons werk en elkaars archieven bekeken. We hebben veel gediscussieerd over het leven van een kunstwerk en wat ermee gebeurt nadat je het hebt tentoongesteld.

S.R.: Wiens idee was het om samen te werken?

A.Ö.: Directeur van Witte de With Defne Ayas kende onze kunstpraktijken en had het idee om ons samen te brengen voor een tentoonstelling. Het was belangrijk voor haar dat we niet twee aparte solotentoonstellingen zouden maken. Dat was een grote uitdaging, want dat betekende dat we iets moesten maken dat veranderlijk en verrassend is. We moeten constant met elkaar overleggen, dus het is een heel ander proces dan een groepstentoonstelling of een samenwerkingsproject.

S.R.: Waar liepen jullie tegenaan tijdens de voorbereidingen?

G.M.: We worstelden vooral met het feit dat de werken die we in het verleden hebben gemaakt reflecteren op specifieke politieke situaties. Het is moeilijk om zes maanden van tevoren te anticiperen op de huidige politieke situaties, omdat ze steeds zo drastisch veranderen. Ook dachten we na over wie we in deze tentoonstelling aan wilden spreken. Is het voor mensen zoals wij of voor iemand compleet anders, die ons werk ziet, maar niet langer dezelfde taal spreekt? Na Brexit, Trump en de verkiezingen in Europa, is dit iets wat we wilden aansnijden in deze tentoonstelling.

A.Ö: We hebben er even aan gedacht om voor de tentoonstelling een platform op te richten, maar we wilden niet een gemeenschap uitvinden die niet bestaat. We wilden iets doen dat urgentie had, dat kan gebeuren tijdens een crisis of dingen die je niet hebt voorzien. Of als je een levende show wilt, kan je het doen door samen te werken met een bestaande gemeenschap. We zijn voor de eerste tentoonstelling begonnen met onze directe omgeving om te kijken hoe groot het kon worden. Zo heb ik voor een werk in deze tentoonstelling samengewerkt met deeltjesfysicus professor Bilge Demirköz, die ik via Goshka heb leren kennen. Het lijkt nu op een één-op-één interactie, maar we hebben vandaag al over donkere materie gesproken met een kleine groep mensen. Het is belangrijk dat we met dit kleine narratief zijn begonnen, dat zich vermenigvuldigt. Ik vind het dan ook spannend hoe de tentoonstelling zich verder zal ontwikkelen. We hebben nog voldoende flexibiliteit, omdat we nog een opening hebben in september.

S.R.: Hebben jullie al een idee welke onderwerpen jullie willen aansnijden in het tweede deel van de tentoonstelling?

G.M.: Het tweede deel zal gaan over drastische verandering en de verschillende interpretaties daarvan. Zoals de vraag of je iemand kan vertrouwen of dat je altijd alert moet zijn dat de ander niet noodzakelijkerwijs jouw bondgenoot is. Een andere interpretatie is natuurlijk de verandering van betekenis. De tentoonstelling zal zich niet zo zeer baseren op acties maar op reacties, zoals kunstenaar Gustav Metzger dat deed.

S.R: Wat heeft deze samenwerking jullie tot zover gebracht?

G.M.: Het is interessant om een stap terug te nemen van mijn werk en te zien hoe het is verschoven naar een andere context. Het is alsof ik een nieuw werk zie. Mijn sculptuur van Collin Powell werd hiervoor tentoongesteld in relatie tot andere werken. In Witte de With heeft het een compleet andere context. Ik vind het interessant om mijn werk te zien op een manier die voorheen niet bestond.

A.O.: Hetzelfde geldt voor het borstbeeld van Karl Marx van de Humboldt Universiteit. De beeldhouwer die dat gemaakt heeft, had het idee dat het tentoongesteld zou worden in de hoofdingang van de universiteit. Het was daar voor vele jaren tot de val van de muur. Toen hebben ze het naar de kelder verbannen, waar het vijfentwintig jaar lag. Per ongeluk heb ik het ontdekt. De maker had deze toekomst voor het sculptuur niet in gedachten, omdat het erg gerelateerd is aan ideologie. Het kan natuurlijk ooit terugkomen, maar er is de tussentijd. Het was mogelijk voor mij om de sculptuur even van zijn lot te verlossen. Het gaat om het idee van wat iconografie en erfenis wordt en degene die dat proberen te verbergen. Dat is afhankelijk van wie de macht heeft.

G.M.: Precies, we zijn geïnteresseerd in het aansnijden van de huidige politieke context. Nu worden onze werken op een bepaalde manier gezien, maar in een paar jaar zou dat zomaar heel anders kunnen zijn afhankelijk van wie het instituut in handen heeft en wat de houding jegens cultuur is. Wat er gebeurd is met de Karl Marx sculptuur kan in wezen ook gebeuren met ons werk.

A.Ö: We moeten ons bewust zijn van deze dystopische toekomst van wat we produceren. De tentoonstelling gaat dus niet om de viering van het politieke of kunst. Zelfs een heel esthetisch object kan zeer politiek worden door sociale en politieke veranderingen in de maatschappij. We moeten ons bewust zijn van onze positie en de mogelijkheid van een grote transformatie. Het moment dat je van positie verandert, kan de betekenis ook veranderen. Het tij kan ook weer keren, het betekent niet dat die originele betekenis geheel verdwenen is. De betekenis en positie is altijd een interpretatie.

S.R.: Daarover gesproken, wat vonden jullie van de open brief aan Witte de With?

G.M.: Op dit moment zijn we nog niet goed geïnformeerd over de inhoud van de open brief. Ik begreep dat het deels gaat over de naam van het instituut en hoe dat geworteld is in het koloniale verleden. We hebben deze geschiedenis in voorbereiding op onze tentoonstelling een paar maanden geleden besproken. En het is de bedoeling om aandacht te besteden aan dit onderwerp in het tweede deel van de tentoonstelling, want het sluit zeker aan op het thema.