metropolis m

In deze zomerserie trekken we komende weken de stad uit, op weg naar tentoonstellingen en evenementen die zich voltrekken op en om buitenplaatsen. Vandaag een bezoek aan Buitenplaats Kasteel Wijlre te Limburg.

Gelegen aan een rustig pad, bereik ik buitenplaats Kasteel Wijlre op een warme zomermiddag. Het Hedge House, een modern, betonnen paviljoen middenin een grote grasvlakte, fungeert als entree. Eenmaal binnen, een plattegrond en kop koffie in mijn handen, begeleidt directrice Brigitte Bloksma mij naar de benedenverdieping van het gebouw. Deze ruimte wordt sterk belicht door de ramen boven mijn hoofd, als een eerste verwijzing naar de dialoog die de buitenplaats in alle toonaarden wil benadrukken: de eenwording tussen binnen & buiten, tussen cultuur & natuur en tussen mens & omgeving.

Kunstenaar Guido Geelen weet met zijn tentoonstelling Colouring de rust van deze ruimte te verheffen. Op twintig grijze sokkels toont hij haast identieke bokalen die zijn gerealiseerd vanuit eenzelfde mal. De bokalen zijn minimalistisch en bombastisch tegelijkertijd en hebben de vorm van twee op elkaar geplaatste ouderwetse soepterrines, maar dan in een hedendaags jasje. Zo is de een geglazuurd in blinkend goud, bestaat de ander uit het natuurlijke rode gebakken klei en is een derde speels beplakt met felblauwe, ietwat kitscherige dierenplaatjes.

Tuin Kasteel Wijlre

Zigzaggend tussen de sokkels neemt Geelen je als bezoeker mee in zijn dertig jaar durende onderzoek naar kleur, vorm en materie, maar ook in zijn spel met het kijken zelf. Een reis die startte vanuit de allereerste terracotta bokaal, gerealiseerd met de rode klei afkomstig uit de Limburgse grond. Deze bokaal illustreert de sterke versmelting tussen de aanwezige kunstwerken en de buitenplaats zelf, de Limburgse grond. Wanneer je de vele dwaalpaden van de buitenplaats bewandelt, begint alles wat je tentoongesteld ziet langzaam te verwijzen naar alles daarbuiten; zoals de paardenbloemen in de vitrinekast van het Koetshuis die kunstenaar Michel François plukte langs de oprijlaan van de buitenplaats. Alle objecten, struiken, bloemen en bogen lijken uiterst zorgvuldig overwogen en te zijn afgestemd op elkaar, maar ze verhouden zich bovenal tot de aard van de plek zelf. Zo stamt het ontwerp van de kasteeltuin uit de negentiende eeuw en wordt op elke afzonderlijke plek in de buitenplaats een andere eeuw uit Limburgs’ verleden vertegenwoordigd.

Een groentetuin, een bloementuin, een Koetshuis, vijver en kasteel. Je bevindt je bij buitenplaats Wijlre in een sprookjesachtige omgeving waarin je al wandelend tot nieuwe ontdekkingen komt. Een boom in het bos blijkt geen boom te zijn, maar een bronzen beeld gemaakt door de kunstenaar Giuseppe Penone. Wanneer je vanuit het Hedge House naar buiten tuurt, zie je in de verte ineens vele kippen waggelen. De kippen banen zich een weg door een met gaas gecreëerd parcours en verdwijnen uiteindelijk naar een ruimte die je zelf niet meer kunt zien. Verwonderd door deze aanblik wandel ik verder naar het Koetshuis, waar Esther Janssen, Miriam Gossing & Lina Sieckmann het project Conversations #1 presenteren.

Esther Janssen

In de eerste ruimte van het Koetshuis toont Janssen zowel grote als wat kleinere landschapswerken. De haast wiskundig opgestelde ‘schilderijen’ – van verf, maar ook geknipt en genaaid uit kunstleer – oefenen een driedimensionaal effect uit op het oog. Kijkend naar de kunstmatige, haast surreële landschappen voelt het werk bovenal erg benauwend. De heggen in de wijk zijn te idyllisch, het groen van de boom is veel te groen, en er zijn geen mensen, noch geen dieren te bekennen. Het landschap dat we zien is nep.

Miriam Gossing & Lina Sieckmann

Dit onbehaaglijke gevoel wordt versterkt in dialoog met de videowerken van Gossing & Sieckmann, samen tentoongesteld op de eerste verdieping van het Koetshuis. Gossing & Sieckmann presenteren korte videofragmenten van plastic rozen op een bruiloft, in paars satijn beklede stoelen voor het altaar en roze uggs voor een groen tl-verlichte sauna. De kitscherige voorstellingen zijn uit het leven gegrepen. Zo is de scène in de sauna opgenomen in het huis van een Nederlands gezin en heeft Janssen de wijken in haar werk ook daadwerkelijk bezocht. Het gesprek – the conversation – tussen deze werken, maar ook tussen de geschilderde hagen in het werk en de hagen in de buitenplaats zelf, en tussen jouw ondergeschikte en haast verstorende positie als toeschouwer in het moment van kijken naar de gestileerde werelden, wordt hier glashelder.

Guido Geelen

Eenmaal buiten in de tuin, aan het einde van het parcours, toont Geelen een grote installatie die hij in 2016 speciaal voor de tentoonstelling Luster – Clay in Sculpture Today maakte voor Lustwarande in park De Oude Warande in Tilburg. Toch is het alsof het werk hier altijd al heeft bestaan, alsof het hier hoort. Zijn paradoxale verschillende identieke objecten (rioolbuizen), vergelijkbaar met de eerdere bokalen, doen me denken aan omgehakte boomstammen. Het zijn kleurrijke uitstulpingen uit de grond die opnieuw tot leven lijken te komen. Binnen en buiten, kunst en natuur komen hier letterlijk samen, passende bij het karakter van Kasteel Wijlre.

Colouring en Conversations #1, Buitenplaats Kasteel Wijlre, 16.07.2017 t/m 12.11.2017. 

Lees Buitenplaats #2 ‘The principle of least effort’ bij Kunstvereniging Diepenheim HIER!

Liza Voetman

is schrijver en kunstcriticus

Recente artikelen