metropolis m

Overzicht Nothing but Good bij Park in Tilburg

De in 2014 georganiseerde tentoonstelling Nothing But Good Live, een fysieke reactie op de gelijknamige blog, telde 47 deelnemende kunstenaars. Vier jaar later toont kunstinitiatief PARK het inmiddels vergevorderde concept wederom in tentoonstellingsvorm, ditmaal met maar liefst 139 participanten uit binnen- en buitenland. Allen tonen zij een werk op A4 formaat. Gelegen aan het Wilhelminapark te Tilburg word ik ontvangen door initiatiefnemers René Korten en Reinoud van Vught.

Bij binnenkomst in de hoge ruimte tref ik een lange, grijze streep. De streep is horizontaal op de muur geschilderd en beweegt zich mee met de hoeken van de kamer. De streep voert je als toeschouwer langs een verhaal. Dit verhaal keert zo’n 35.000 jaar terug in de tijd en is vormgegeven als een slakkenhuis dat zich opkrult tot haar binnenste: de hoeken van de kamer worden nauwer en de ruimte om je heen verdwijnt. Op de streep zijn twee onder elkaar geplaatste rijen te onderscheiden: een bovenste rij met 139 zelfstandige werken en een onderste rij met informatie afkomstig van het blog. Op het blog tonen genodigde kunstenaars al vanaf 2013 hun verwantschap met een collega kunstenaar – ofwel inspirator – die helaas niet meer onder ons is, maar altijd centraal zal blijven staan in zijn/haar kunstenaarschap (zoals de titel stelt: Niets dan goeds over de doden). Ook hier, in deze fysieke ruimte, wordt enerzijds duidelijk dat de kunstenaar in een eeuwenoude traditie staat- en altijd zal blijven staan (beïnvloeding en inspiratie zijn doorlopende processen), anderzijds berust 139 X Nothing But Good juist op een open vraag. Alle kunstenaars die een bijdrage aan de blog hebben geleverd zijn uitgenodigd om een werk op A4 formaat te maken, onafhankelijk van de blogbijdrage. Een A4tje, zónder lijst.

Liza Voetman: Het blog Nothing But Good bestaat al sinds 2013. Vanwaar de urgentie dit te initiëren en nu, vijf jaar later, nog maandelijks voort te blijven zetten?

Reinoud van Vught: ‘Half 2013 stelden René, Michael de Kok en ik onszelf de vraag wat we met een blog zouden willen, en kwamen tot de conclusie dat we allereerst zelf met de billen bloot zouden moeten, omdat je zelf ook een standpunt inneemt als kunstenaar. We zijn toen begonnen met drie eigen posts. Daarna zijn we kunstenaars om ons heen gaan uitnodigen. Hoe interessanter en groter het blog werd, hoe gemakkelijker het werd om mensen erbij te gaan betrekken. Tegenwoordig bieden kunstenaars zich ook zelf aan.’

René Korten: ‘We zijn met het blog niet uit op succes, het blog bestaat gewoon en heeft een kalme continuïteit in zich. In het begin hadden we nog heel sterk de filosofie dat wij, als initiatiefnemers, alle drie enthousiast over de kunstenaar zouden moeten zijn. Nu hoeven we niet meer gelijkgestemd te zijn en zien we wel wat er gebeurt: dat is juist spannend. Het mag daarnaast ook meer de breedte ingaan dan voorheen. We zijn alle drie schilders van nature, maar toch beperken we ons niet tot de schilderkunst. Daar ligt enkel de nadruk op.’

Hebben ook kunstenaars die werken in driedimensionale media zoals installatiekunstenaars en beeldhouwers van het blog voor 139 X Nothing But Good een werk op A4 formaat aangeleverd?

RVV: ‘Zeker, die hebben een meer ruimtelijk werk opgehangen aan de muur, ontworpen voor deze tentoonstelling. Neem bijvoorbeeld Tom Claassen, een beeldhouwer, die heeft een uitgeprinte ijzerdraad tekening naar ons opgestuurd.’

Tentoonstellingsoverzicht

Jullie tonen nu voor de tweede keer een fysieke tentoonstelling op basis van het digitale blog. Wat is de gedachte hierachter?

RK: ‘Het internet is heel gemakkelijk om contacten te leggen, maar het fysieke aspect van kunst verdwijnt. Wanneer je bij goede kunst voor een werk staat, gebeurt er iets anders dan wanneer je dat werk digitaal ziet. Dat is een hele belangrijke drijfveer voor ons. Hhet succes in 2014 was zo enorm, dat we onszelf vorige zomer opnieuw de vraag zijn gaan stellen wat we zouden doen als we het nog eens zouden oppakken. Toegegeven: daar zagen we best wel tegenop, want het project bedraagt een enorme organisatie. Je moet je voorstellen, alleen al met 139 kunstenaars communiceren! Er is zelfs een werk dat niet op tijd is aangekomen voor de opening. Dat komt door de douane: het is tot twee keer toe opgehouden. Op het moment dat het werk Amerikaverliet , en het Europa binnen moest. Uiteindelijk is het in Parijs beland. We hadden gelukkig een goede foto van het werk, daar hebben we voor de opening een print van gemaakt, om het gat in de lijn op te kunnen vullen.’

Het internet is heel gemakkelijk om contacten te leggen, maar het fysieke aspect van kunst verdwijnt.

Deze lijn bestaat uit een grijze streep, die de toeschouwer langs de werken leidt. Leent deze presentatievorm zich voor 139 individuele werken?

RK: ‘Aan het begin waren we een beetje bang voor deze presentatie. Het kan voelen alsof je in een bibliotheek binnenstapt: het is wat streng en kan educatief ogen. En dat is het ook wel. Maar op het moment dat je ervoor gaat staan, en je je focust op de kwaliteit van de afzonderlijke werken, vind je als toeschouwer verdieping en concentratie. Een artikel in het Brabants Dagblad stelt dat deze tentoonstelling daarmee zijn doel voorbij schiet, maar dit is júist het doel.’

RVV: ‘Een goede keuze maken in presentatie is eigenlijk altijd best lastig. Toon Verhoef leverde bijvoorbeeld een transparant werk aan, een blauw kruis. Als je dat op een witte ondergrond plaatst, heb je een heel ander beeld dan op een grijze. We hebben besloten dat het werk op grijs moest hangen. Maar dat zijn ingewikkelde zaken, en je probeert zo goed mogelijk in de geest van het werk te kruipen.’

Hoe verhouden de genodigde kunstenaars zich eigenlijk tot hun inspirator? Is hier een lijn in waar te nemen?

RVV: ‘Dit is bijna nooit voorspelbaar, en dat is ook het leuke. Wanneer je bij een kunstenaar in zijn of haar atelier komt, kom je heel vaak afbeeldingen, teksten en voorbeelden van andere kunstenaars die ze inspireren tegen. Daar doen ze iets mee, en dat wat ze daarmee doen is vervolgens voelbaar in een tentoonstelling, maar niet zichtbaar. Wij maken dat hier juist heel direct zichtbaar.’

RK: ‘Als je een werk opgestuurd krijgt, is dat iedere keer weer een enorme verassing. De ene kunstenaar weet meteen wie zijn of haar inspirator is, de andere kan zich nauwelijks beperken tot één iemand. Het idee om de blog de fysieke ruimte in te sturen kan in de toekomst nog op allerlei verschillende manieren: bijvoorbeeld door thematische selecties, of een duo tentoonstelling. Het biedt een schatkist aan mogelijkheden, juist door de open vraag die vaak prikkelend werkt en waar geen dwang of deadline aan vast hangt. Aan de andere kant raakt het voor actieve kunstenaars daarom ook snel onderaan op het lijstje.’

Van de 139 ‘ontmoetingen’ tussen kunstenaar en inspirator, welke is voor jullie bijzonder opvallend?

RK: ‘De allereerste in de rij, Bart Lodewijks, heeft een studiegenoot als inspirator gekozen. Die studiegenoot is inmiddels overleden, op de ring van Antwerpen, in 2014. Dat is de meest recente, talentvolle inspirator van het blog. Bart zegt zelf: “Mijn inspiratie ligt in mijn studiegroep, in wat daar gebeurde. Die heeft mij meer gevormd dan wel kunstboek ook. Daarom: ode aan mijn overleden studiegenoot.” Dat vind ik heel bijzonder en persoonlijk.’

De allereerste in de rij, Bart Lodewijks, heeft een studiegenoot als inspirator gekozen. Die studiegenoot is inmiddels overleden, op de ring van Antwerpen, in 2014. Dat is de meest recente, talentvolle inspirator van het blog.

RVV: ‘We hebben ook eens een kunstenaar gevraagd die heel graag mee wilde doen, maar toen die kunstenaar erachter kwam dat het blog zich op het internet afspeelde, haakte hij af. Hij zei: “Je wilt niet weten wat er allemaal op het internet over me te vinden is!” Dat had hij niet zelf gezien, maar zijn dochter. Zelf zat hij niet op internet. Zoiets maak je ook mee. En dat vind ik heel eerlijk, die reactie. En daarbij, we hebben ook kunstenaars gevraagd die inmiddels zijn overleden. Zij zijn in de rij van boven naar beneden verplaatst. Dat is de bewustwording die het project met zich meebrengt: uiteindelijk verschuif je zelf en gaat de tijd door.’

enkele werken, detail

Afsluitend, hebben jullie met 139 X Nothing But Good daarmee ook een boodschap aan het algehele kunstdiscours?

RK: ‘Het hele bestaan van PARK is een standpunt. Wij willen altijd kwaliteit laten zien, maar dat kan veel verschillende vormen aannemen: an gerenommeerde kunst, tot super nieuwe en enthousiaste ideeën. En daarvoor willen we onvoorspelbaar zijn, zodat elke tentoonstelling een compleet ander verhaal laat zien. Ik zou niet durven zeggen dat deze tentoonstelling een antwoord is op de vraag wat de kunstenaar vandaag de dag is, maar indirect – het feit dat wij hier nog een tentoonstelling maken die zes weken te bezoeken is en een opening kent – is dat het wel.’  

RVV: ‘We leven op dit moment in een Post-Halbe Zijlstra tijdperk. De subsidies die we tegenwoordig vragen, hebben de meest absurde voorwaarden. Woorden als “maatschappelijke verankering” worden overal gebruikt, ook in de medische en financiële sector. Woorden waar alles aan wordt opgehouden, vanuit een economisch perspectief. Wij geloven er bij PARK juist in dat de kunst zich daaraan onttrekt, en geen commercieel doel heeft. Succes is geen doel om na te streven, maar je moet er toch iets mee wil je blijven bestaan. Dat is het spanningsveld waar we voor staan.’

Tentoonstellingsoverzicht

Alle foto’s door Henk Geraedts.

139 X Nothing But Good, PARK, Tilburg, 28.01 2018 t/m 11.03 2018.

Deelnemende kunstenaars: Ky Anderson (US), Linda Arts (NL), Marjolijn van den Assem (NL), Andrew Baron (US), Yves Beaumont (BE), Paul Behnke (US), Simon Benson (UK/NL), Dick van Berkum (NL), Karl Bielik (UK), Alain Biltereyst (BE), Paul Bogaers (NL), Thomas Bogaert (BE), Valerie Brennan (IE/CY), Koen van den Broek (BE), Hans de Bruijn (NL), Mynke Buskens (NL), Jean-marie Bytebier (BE), Caren Canier (US), Tom Claassen (NL), Aquil Copier (NL), Paul Corvers (NL), Lisa Couwenbergh (NL), Andrew Crane (UK), Anthony Cudahy (US), Vincent Dams (NL), Klaus Dauven (DE), Lieven Decabooter (BE), Johan De Wilde (BE), Piet Dieleman (NL), Bruno Dunley (BR), Henk Duijn (NL/FR), Anet van de Elzen (NL), Hadassah Emmerich (NL), Joseba Eskubi (ES), Kris Fierens (BE), Matthew F Fischer (US), Anne Forest (NL), Ruth Freeman (US), Yifat Gat (IL/FR), Peter Geerts (NL), Julika Geissler (DE), Robin Gerris (NL), Fik van Gestel (BE), Joris Geurts (NL), Bernard Gilbert (BE), Harry Haarsma (NL), Bettie van Haaster (NL), Jasper Hagenaar (NL), Harm Hajonides (NL), José Heerkens (NL), Caren van Herwaarden (NL), Lesley Hicks (UK), Luc Hoekx (BE), Seet van Hout (NL), J&B (Bert Frings) (NL), Henri Jacobs (NL/BE), Wil Jansen (NL), Arjan Janssen (NL), Nour-Eddine Jarram (MA/NL), Matthias Kanter (DE), Bas Ketelaars (NL), Bram Kinsbergen (BE), Hans Klein Hofmeijer (NL), Michael de Kok (NL), Claudia Kölgen (NL), Rabi Koria (SY/NL), René Korten (NL), Arno Kramer (NL), Rens Krikhaar (NL), Christiaan Kuitwaard (NL), Theo Kuijpers (NL), Gabriëlle van de Laak (NL), Katinka Lampe (NL), Rudy Lanjouw (NL), Suzanne Laura Kammin (US), Jorn van Leeuwen (NL), Jai Llewellyn (UK), Bart Lodewijks (NL/BE), Bert Loerakker (NL), Margriet Luyten (NL), Damien Meade (UK), George Meertens (NL), Janus Metsaars (NL), Rob Moonen (NL) , Wladimir Moszowski (BE), Charlotte Mouwens (NL), Thomas Muff (CH), Mai van Oers (NL), Olphaert den Otter (NL), Rob de Oude (NL/US), Elka Oudenampsen (NL), Alex Paik (US), Tom Palin (UK), Jan van de Pavert (NL), Stijn Peeters (NL), Stefan Peters (BE), Tinka Pittoors (BE), Uwe Poth (DE/NL), Har van der Put (NL), Anke Roder (NL), Gideon Rubin (IL/UK), Willem Sanders (NL/IT), Serban Savu (RO), Simon Schrikker (NL), Ward Schumaker (US), Martijn Schuppers (NL), Marena Seeling (NL), Joseph Semah (IL/NL), Bart Slangen (BE), Roland Sohier (NL), Attila Szűcs (HU), Johan Tahon (BE), Toon Teeken (NL), Josine Timmer (NL), Sabine Tress (DU), Elizabeth de Vaal (NL), Nico Vaerewijck (NL), Luc Vandervelde Lux (BE), Rinus Van de Velde (BE), Bart Vandevijvere (BE), Johan Van Mullem (BE), John Van Oers (BE), Amy Vensel (US), Sarah Verbeek (NL), Ágota Veres (HU), Toon Verhoef (NL), Koen Vermeule (NL), Jorge Vicen (ES), Henk Visch (NL), Cecilia Vissers (NL), Jop Vissers Vorstenbosch (NL), Reinoud van Vught (NL), Wim Wauman (BE), Lutz Weidler (DE), Isabella Werkhoven (NL), Mathieu Wernert (FR), Hans de Wit (NL), Marthe Zink (NL), Albert Zwaan (NL).

Liza Voetman

is schrijver en kunstcriticus

Recente artikelen