metropolis m

Harm van den Dorpel, Death imitates Language, installatiefoto, 2016/2017, Neumeister Bar-Am, Berlijn

In gesprek met Harm van den Dorpel, maker van de cover van Metropolis M Nr 2-2018 Machine, over zijn experimenten met algoritmes kunst te produceren, ook nog na zijn dood.  

Loes van Beuningen

 Waar gaat de serie Death imitates Language over?

Harm van den Dorpel

 ‘Death imitates Language bestaat uit een website met zo’n vijftienduizend beelden – potentieel werk – en enkele vervaardigde werken, waarvan er vijf te zien zijn bij Neumeister Bar-Am. Alles wat je ziet in de werken – kleur, vorm, compositie, transparantie -, al die eigenschappen zijn opgeslagen in een digitaal chromosoom. Dat is een serie enen en nullen, net zoals een menselijk chromosoom is opgebouwd uit letters van het DNA. Ik kan twee verschillende werken selecteren waarna de chromosomen ervan worden gecombineerd en er een nieuw chromosoom ontstaat. Het werkt net als bij mensen die kinderen krijgen. Beide ouders hebben bepaalde eigenschappen en de kinderen krijgen willekeurig eigenschappen van elke ouder mee. Zo ontstaan ook de beelden op de website. De website toont een soort sociaal netwerk. De werken zijn autonome agenten. Er zijn broertjes en zusjes, er zijn verschillende generaties. Van elk werk worden statistieken bijgehouden. Elk werk heeft een naam die bestaat uit een eigennaam en de namen van de ouders. Zo kan je de hele stamboom terugvinden. Dat lijkt op een Merkle DAG tree, oftewel een “hash-boom” die gebruikt kan worden om veilig data tussen twee computers te sturen, zoals bij bitcoin. Het is een interessant gegeven omdat je vanuit elk werk altijd de ouders terug kunt vinden en de hele structuur kunt terugvoeren op de Adam en Eva. De namen van de werken zijn trouwens gebaseerd op de vijftien miljoen meest gebruikte wachtwoorden op het internet.’

Harm van den Dorpel, installatiefoto Pattern and Presence, 2018, Upstream, Amsterdam

Loes van Beuningen

 Hoe zijn die eerste werken, de Adam en Eva, ontstaan?

Harm van den Dorpel

‘Het project komt voort uit ouder werk zoals dat te zien was in de tentoonstelling Release Early, Release Often (…) uit 2013. Als ik werk maak moet ik veel beslissingen nemen en sommige beslissingen kon ik minder goed verdedigen dan andere. Er bestaat een idee dat de kunstenaar een soort mystieke, artistieke vaardigheid bezit om esthetische keuzes te maken, maar ik was daar zelf ontevreden over. Op een bepaald moment kon ik niet meer zeggen waarom het ene beeld beter was dan het andere. Het is heel arbitrair. Ik ben daarom werk gaan maken waarbij ik geen keuzes meer maak. Bij Death imitates Languages worden alle mogelijke permutaties gegenereerd door een algoritme dat ik geschreven heb. Ik kan keuzes maken uit een serie van gegenereerde beelden. Ik kan selecteren welke uitkomsten ik het beste vind, maar ik heb geen directe invloed op hoe een beeld eruit ziet. Ik hoef daarom niet geforceerd een bepaald doel na te streven. Ik ontdek geleidelijk wat ik wil. Dat is belangrijk, omdat ik liever wil ontdekken wat mijn inherente, onbewuste aannames zijn, die bloot wil leggen en veranderen, dan dat ik iets van te voren wil bedenken. Als je keuzes maakt, dan kom je steeds uit op hetzelfde denk ik, je herhaalt wat je al in je hoofd hebt. Door het systeem dat ik geprogrammeerd heb, word ik gedwongen afstand te nemen; ik heb minder controle.’

Loes van Beuningen

 Hoe ziet dat systeem eruit?

Harm van den Dorpel

‘De software zit in de website. De site toont de gegenereerde beelden. Bij een bepaald werk zoek ik een interessante partner. Er is soms ook sprake van incest. Zo kan ik bepaalde eigenschappen isoleren, zoals dat ook gebeurt bij het fokken van honden bijvoorbeeld. Als ik een werk goed vind, dan klik ik op “freeze” en kan ik het bevriezen. Daaruit ontstaat een lijst van kandidaatbeelden, zo’n vijftien op dit moment, die uitgevoerd kunnen worden. Ik kan ze vervolgens versturen naar een bedrijf in Berlijn dat de werken op een industriële manier vervaardigt. Ik kom daar zelf bijna niet bij aan te pas.’

Het systeem moet getraind worden om te functioneren zonder mijn invloed. Ik wil een systeem dat kan doordraaien als ik er niet meer ben

Harm van den Dorpel, Death imitates Language, installatiefoto, 2016/2017, Neumeister Bar-Am, Berlijn

Harm van den Dorpel, Death imitates Language, installatiefoto, 2016/2017, Neumeister Bar-Am, Berlijn

Loes van Beuningen

 In wat voor materiaal worden de werken uitgevoerd?

Harm van den Dorpel

‘Het zijn verschillende lagen prints op een hoogwaardig soort kunststof met gaatjespatronen. Het zijn een soort reusachtige cd-hoesjes. De werken lijken heel licht, maar ze zijn best zwaar. Er zit ook beschermingsmateriaal in het werk verwerkt. Normaal bevindt zich dat aan de buitenkant natuurlijk, maar hier is er sprake van een inversie van container en inhoud.’

Loes van Beuningen

 Waarom houd je je niet bezig met de vervaardiging?

Harm van den Dorpel

‘Het systeem moet getraind worden om te functioneren zonder mijn invloed. Ik wil een systeem dat kan doordraaien als ik er niet meer ben. Het neurale netwerk wordt uiteindelijk hopelijk zo slim dat het mij na kan doen, dat het mijn esthetische keuzes kan nabootsen. Zo kan het eeuwenlang doorgaan, mits de hostingkosten voor de website worden betaald.’

MEER OVER GENERATIEVE KUNST IN METROPOLIS M NR 2-2018 MACHINE. NU IN DE WINKEL. METROPOLIS M KRIJGT GEEN SUBSIDIE. STEUN ONS, NEEM EEN ABONNEMENT. ALS JE NU EEN JAARABONNEMENT AFSLUIT STUREN WE JE HET LAATSTE NUMMER GRATIS OP. MAIL JE NAAM EN ADRES NAAR [email protected] (ovv actie nr 2-2018)

Deze tekst is eerder gepubliceerd op 5-12-2016 http://death.imitates.org/

Loes van Beuningen

is kunsthistoricus

Recente artikelen