metropolis m

Op bezoek bij het kersverse kunstenaarscollectief ANNASTATE in de wijk Moerwijk in Den Haag. Een gesprek over buurtparticipatie en het nut van collectivisme.

Acht jonge kunstenaars, net afgestudeerd van de KABK, verenigen zich als collectief onder de naam ANNASTATE. De maanden richting het eindexamen besloten dat ze samen sterker staan dan alleen. Een zoektocht naar een locatie volgt waarbij ze een handje geholpen zijn door kunstcentrum Stroom en de gemeente Den Haag. Uiteindelijk hebben ze uit drie opties gekozen voor het voormalige schoolgebouw voor gehandicapte kinderen in de wijk Moerwijk in Den Haag. Een stukje stad met een paar hoge flats; een driehoek ingesloten tussen het water, een snelweg en het treinspoor. Via wooncorporatie Staedion huren ze het gebouw voor onbepaalde tijd antikraak, maar niet zonder een specifieke eis: buurparticipatie.

Bij binnenkomst krijg ik eerst een rondleiding door het voormalige schoolgebouwtje. De relatief kleine klaslokalen zijn zeer geschikt als atelierruimtes. Ongeveer twee maanden geleden is ANNASTATE ingetrokken en iedereen lijkt al redelijk zijn draai te hebben gevonden. In de gezamenlijke keuken schuif ik aan. Ze hebben net een overleg gehad voor de eerste publieke openstelling die ze bewust housewarming hebben genoemd in plaatst van expositie of performance-avond om zo de drempel laag te houden voor geïnteresseerden. Als jong collectief en net afgestudeerden hebben ze elkaar opgezocht om het zwarte gat na de academie te vermijden. Nog geen geïnteresseerde galerie of uitnodiging voor een tentoonstelling? Zij hebben nu wel ANNASTATE, maar het is ze niet alleen te doen om zichtbaarheid. Belangrijker is de mogelijkheid te kunnen werken en te zien wat er gebeurt.

ANNASTATE

ANNASTATE

ANNASTATE

Moerwijk is zacht gezegd niet de beste buurt van Den Haag, maar de groep heeft de uitnodiging van buurtparticipatie aangenomen en kijkt er met een open blik naar. Voor de housewarming, waarbij iedereen zijn studio opent en een presentatie maakt, hebben ze flyers laten maken. Ook zal er eten zijn en is er een live-performance van een lokale Hindoestaanse Baithak band met de danser Londa Ke Naach Tina. De hoge flats rondom hun gebouwtje worden bewoond door ouderen en mensen met een migratie-achtergrond. Enkel een flyer in de brievenbus gooien om de buren uit te nodigen leek ANNASTATE niet genoeg en samen zijn ze langs alle deuren gegaan. Dat zijn in totaal drie flats van ieder honderdtwintig appartementen. Sommige mensen openden alleen de deur een kiertje, ze namen de flyer wel in ontvangst. Een enkeling maakte direct duidelijk er niks mee te maken te willen hebben. Een enkeling maakt direct duidelijk hier niks mee te maken te willen hebben, maar ook geeft iemand ze een barbecuegrill cadeau die nog in zijn berging lag.

Den Haag heeft een levendige kunstscene. ANNASTATE is de nieuwe buur van het complex WD4X, waar onder andere kunstinitiatieven als LocatieZ en iii in zijn gevestigd. Het is niet dat ze iets tegen de gevestigde kunstscene en de white cubes van galeries en musea hebben, maar net als de andere is ook ANNASTATE op zoek naar andere plekken en vormen om kunst te maken en te tonen. We spreken over gentrificatie en de negatieve gevolgen daarvan voor huidige bewoners die er vaak juist niet kunnen blijven wonen. Omgekeerd is het ook een mogelijkheid voor kunstenaars om een ruimte als dit te kunnen betrekken. Ik vraag door over de buurtparticipatie-eis, want in mijn ogen is dit een lastig opgelegde voorwaarde die hiermee de problemen in een wijk door kunstenaars laat oplossen.

ANNASTATE

ANNASTATE

ANNASTATE

ANNASTATE staat er kritisch maar positief in en is van plan te reflecteren op de nieuwe ontwikkelingen om daarna weer de volgende stap te bepalen. Toch zijn er voorzichtig ook toekomstplannen voor de langetermijn. Zo heeft Zahar Bondar het idee om van zijn studio ook een fietswerkplaats te maken, waar je je fiets kunt repareren of zelfs van onderdelen je eigen fiets kunst maken. Trijntje Noske heeft een bezorgdienst. Je kan haar als chauffeur met haar busje inhuren als je iets moet verhuizen. Het is niet enkel  een bron van inkomsten maar onderdeel van haar kunstpraktijk. Ook Luuk Kuypers zoekt naast de voor de hand liggende galerie- en expositieruimte andere vormen en plekken voor zijn werk. Zijn zelfgemaakte krokodillen geeft hij cadeau aan mensen met de vraag ze een plekje in de badkamer te geven. Een intiemere ruimte bestaat bijna niet.

Sasha Zalivako heeft als onderdeel van een kunstwerk een fietstocht gemaakt door Europa. Ze komt,  net als Cyrill Rafael Vasilev, oorspronkelijk uit Rusland en is voor haar studie naar Nederland gekomen. We spreken over armoede en dat armoede in Nederland niet te vergelijken is met armoede in Rusland. Ook het krijgen van een visum is niet altijd vanzelfsprekend en het document is daardoor voor haar een beladen object. Ze vertelt over bevriende kunstenaars uit Wenen die een kunstenaarsstaat hebben opgericht met eigen paspoorten. Ook de naam ANNASTATE verwijst het creëren van een ruimte met eigen voorwaarden. Maar niet op een institutioneel afstandelijke manier, maar een menselijke plek benadrukt door de naam: Anna. Hier is als uitgangspunt iedereen welkom en dat straalt deze groep jonge kunstenaars ook oprecht uit. Ik ben heel benieuwd tot welke bijzondere ontmoetingen het allemaal zal leiden. Een initiatief om te blijven volgen.

LEES OOK METROPOLIS M NR 4-2018 EXCHANGE. OVER KUNST IN UITWISSELING MET DE SAMENLEVING IN BREDERE ZIN.

ANNASTATE – Trijntje Noske, Luuk Kuipers, Janne Schipper, Gideon Oosten, Sasha Zalivako, Zahar Bondar, Heleen Boeken, Rafael Cyrill Vasiley, Willem Dreespark 102, Moerwijk, Den Haag

ANNASTATE  is momenteel bezig met het organiseren van een feest met activiteiten voor kinderen uit de buurt. Voor actuele data kijk op: https://www.facebook.com/annastatedh/ en https://www.instagram.com/annastatedh/

Lotte van Geijn

is beeldend kunstenaar en schrijver

Recente artikelen