metropolis m

De eerste tijdcapsule, The Usefulness of Useless Research (Robbert Dijkgraafs lofzang op de wetenschap die voorin de capsule is neergelegd) is een woonkamer-achtige setting met het Mens-erger-je-niet tapijt van Rob Scholte dat op een half uitgerold tapijt van Diek Zweegman ligt. Ook te zien is het kubusvormige meubel van Jan des Bouvrie, die overigens buiten de begrenzing van vijftig jaar Rietveld valt, omdat hij op de Kunstnijverheidsschool zat nog voordat de Rietveld Rietveld heette, en de telefoon die hij voor KPN ontwierp in 2000. Het geluid dat uit een ge-3D-printe speaker van Jesse Howard komt, de stem van ex-student Marjon Keller voor een auto-reclamespotje, becommentarieert de tentoonstelling: ‘Wat is echt belangrijk? Echte kwaliteit!.’ Küng: ‘De eerste capsule is voor mij een synthese van de gehele tentoonstelling. Het is onmogelijk dat het überhaupt een representatief beeld kan oproepen van wat de academie doet.’

De vraag ‘is het een origineel of een kopie?’ wordt gesteld in de capsule Postisms met als thema appropriatie, door het boek van Kasper Andreasen dat op het peperdure zwart-witte bankje van Rietveld ligt, samen met Poetry Lock (2002) van Job Koelewijn, een tien meter lange rolmaat met een dichtregel van Samuel Beckett. Koelewijns afstudeerproject Cleaning the Rietveld Pavilion (1992) en Alina Lupu’s re-enactment The Re-cleaning of the Rietveld Pavilion (2018) zijn overigens ook de zoektocht waard (hint: het Rietveldgebouw). Steeds hoor je de herhaling van de voice-over van Hanna Lippards Postisms, die de term ‘postmodernisme’ poëtisch deconstrueert. ‘Het begrip meta interesseerde mij als leidraad’, zegt Küng, die Rineke Dijkstra’s A Retrospective, met op de kaft de iconische The Krazy House-portretfoto Amy (2008), ingelijst heeft.

Het laten zien van het iconische is iets wat Küng wilde vermijden, en wat die ‘echte kwaliteit’ is mag je zelf uitzoeken, alle werken zijn genummerd in plaats van voorzien van naambordjes. Door de hoeveelheid aan werken wordt het soms een speurtocht om alle namen bij de nummers te vinden in de begeleidende publicatie, die de negentiende tijdcapsule vormt onder de titel Checklist.

De twee gespiegelde capsules, Fantastic Man en The Gentlewoman, representeren een commentaar op de tentoonstelling: is het mogelijk om een representatieve tentoonstelling te maken van de afgelopen vijftig jaar? Als je de tentoonstellingsruimte binnengaat kun je linksaf of rechtsaf, en kom je dus altijd bij één van deze twee capsules uit, waar objecten als een t-shirt, portretfoto, fluit, sculptuur en een karikatuur spiegelend getoond worden. Küng: ‘Het is een manier om te zeggen, het is maar wat het is: een subjectieve selectie, er is nog veel meer dat niet getoond wordt. Zie het als een stuk taart ter ere van het jubileum.’ 

Vergeet niet de kelder van het Rietveldgebouw, de niet-meer-zo-geheime bar van Theo van Doorn, waar een door curator José Vonk samengestelde compilatie van videowerken uit het Audio Visual Archive van de Gerrit Rietveld Academie te zien is, die gedigitaliseerd zijn door LIMA. Daar kun je proosten op het vijftigjarige bestaan van Rietveld en zijn jongere broertje Willem, terwijl je naar de computer graphics van Micha Klein kijkt.