metropolis m

Lydia Ourahmane, The you in us (2018). installatie, Chisenhale Gallery, 2018, in opdracht van Chisenhale Gallery, Londen, foto Andy Keate

In Metropolis M Nr 2 -2020 Fluïde monumenten staat herdenken centraal. Kunstenaars herdenken personen die nooit eerder werden herdacht, zoals de grootvader van Lydia Ourahmane voor wie ze een wel heel persoonlijk monument oprichtte.  

Corine van Emmerik sprak met de kunstenaar in Londen en tekende haar verhaal uit Algerije op. Een afwijkend verhaal van het gebruikelijke op deze vierde mei misschien, want breder en meerdimensionaal. Maar ook dit is een verhaal van verzet en bevrijding tegen overheersing en kolonisering.

Een van de sleutelmomenten in het werk van Lydia Ourahmane (1992, Saϊda, Algerije) is de tentoonstelling The you in us, die begin 2018 te zien was in de Chisenhale Gallery in Londen. Het meest opvallende werk uit die tentoonstelling waren twee gouden tanden. De één was zichtbaar bevestigd aan de witte muur van de galerie en de ander was een onopvallend onderdeel van Ourahmane’s gebit.

De tanden zijn gemaakt van een gouden ketting die Ourahmane voor driehonderd euro van een jongen op straat kocht in haar geboorteland Algerije. De ketting was niet van de jongen maar van zijn moeder en de vraagprijs, bleek later, was even hoog als het bedrag dat mensenhandelaren in ontvangst nemen voor de overtocht naar Spanje. Bijgevolg stelde Ourahmane zich voor dat het verkopen van de ketting een ontsnapping naar vrijheid voor deze jongen betekende. Vanuit daar ontwikkelde het werk zich verder. Wanneer ze vervolgens in haar eigen familiegeschiedenis duikt, vallen de puzzelstukjes op hun plek.

De grootvader van Ourahmane was een van de beste scherpschutters in het Algerijnse leger. Door zijn schiettalent werd hij in het leger gehouden. Met het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in Europa was de kans groot dat hij naar de frontlinies zou worden gestuurd, waarvan hij waarschijnlijk niet levend zou terugkeren. Hij koos voor een radicale manier om onder de dienst uit te komen en trok al zijn tanden uit zijn mond. Met succes: hij werd ontslagen uit het leger.

Het bleek een manier om te ontsnappen, net zoals het verkopen van de gouden ketting voor de jongen op straat een mogelijke ontsnapping was. Ze besloot de ketting om te laten smelten tot twee gouden tanden waarin de geschiedenis van de jongen en die van haar grootvader samenkomen.

[blockquote]‘Wanneer een verhaal persoonlijk is, is het moeilijk om dat verhaal toegankelijk te maken voor iemand anders’ 

Lydia Ourahmane, The you in us (2018), installatie, Chisenhale Gallery, 2018, in opdracht van Chisenhale Gallery, Londen, foto Andy Keate

Als ik Ourahmane vraag of dit een monument is voor haar opa, antwoordt ze: ‘Wanneer een verhaal persoonlijk is, is het moeilijk om dat verhaal toegankelijk te maken voor iemand anders.’ Dit is iets waar ze vaker tegenaan loopt in haar werk. Hoe vertaal je iets en maak je het relevant voor anderen? Dat is extra lastig wanneer iets in je lichaam is geplaatst en van de buitenkant bijna niet te zien is, ook niet wanneer ze lacht. Hoe kan zoiets dan betekenis hebben voor anderen?

Ze legt uit dat het werk universeel is en de afstand overbrugt tussen een bepaald historisch moment, waar onder meer kolonialisme een groot onderdeel van is, en de hedendaags problematiek rondom (illegale) immigratie. Haar vader ziet dit werk vooral als een eerbetoon aan zijn vader, iets wat hij niet mogelijk had geacht, hoewel het voor Ourahmane ‘op de een of andere manier logisch was dat dit werk zou bestaan’.

LEES HET HELE PORTRET VAN LYDIA OURAHMANE IN METROPOLIS M NR 2-2020 FLUÏDE MONUMENTEN. NU IN DE WINKEL. OF BESTEL. ALS JE NU EEN JAARABONNEMENT AFLSUIT STUREN WE JE DIT NUMMER GRATOS OP. MAIL JE NAAM EN ADRES NAAR [email protected]

Corine van Emmerik

is kunsthistoricus

Recente artikelen