metropolis m

Josse Pyl 

Josse Pyl schroefde zelfgefabriceerde tanden in de vorm van de letter A in een vrijstaande muur. Deze sierlijke A trekt ons het werk in zoals je bij de tandarts Aáá moet zeggen om je mond te openen. Aan de muur hangt ook een scherm met daarop Pyls eerste videowerk, Inner Word in Outer World. We ontmoetten elkaar vlak voor de opening van Art Rotterdam en gingen in gesprek over de video die hij maakte. Pyls werk is te zien van 1 t/m 4 juli als onderdeel van Prospects in de Van Nellefabriek te Rotterdam.

Sanne van Balen

 Hoe is de video Inner Word in Outer World ontstaan?

Josse Pyl

Aan het begin van de pandemie was ik twee weken ziek. Ik dacht aanvankelijk ‘ah heerlijk vakantie’, maar na drie dagen verveelde ik me al dus begon ik weer met tekenen. Ik had tijd om aan een publicatie te werken die in september uitkomt, en ik had tijd om alle 1200 frames te tekenen voor deze stopmotion. Door de pandemie wist ik dat er geen tentoonstellingen konden plaatsvinden dus probeerde ik nieuwe dingen uit. Een video was niet zo heel gek, want die is voor elke digitale expositie geschikt. Dit is mijn eerste videowerk. Doordat Art Rotterdam drie keer gecanceld werd, ging ik er steeds mee verder. Het geheel ontstond geleidelijk: ik tekende één scene en nam de tijd om het te laten bezinken voordat ik een nieuwe reeks tekeningen maakte. In de video betreden we de mond waar de taal de tanden als het ware kapot heeft gemaakt. Met name dat er door de pandemie geen ‘ruimte’ was om werk te tonen, bracht me op het idee om in de video de mond als ruimte te nemen waarin ik iets kon laten zien. De video is samen met de tanden op de muur, getiteld Eating Grammar II, een installatie geworden over de mond. Eating Grammar II bestaat uit honderd tanden van een hard polymeer, allemaal gegraveerd en afgebrokkeld.

Josse Pyl

Josse Pyl

Sanne van Balen

Is de taal die de tanden kapot maakt het onderwerp van dit werk?

Josse Pyl

Ik vond het mooi om te bedenken dat de tanden een ruïne zijn van de taal, die zich door je mond een weg naar buiten baant. De tong raakt bij het spreken de tanden aan waardoor ze vervormen en veranderen. Het gebit vertoont de sporen van het taalgebruik. Ik visualiseer dat in de video als een enigszins agressieve handeling, waarbij het gebit wordt aangetast en langzaam van vorm verandert. Die afbrokkelende tanden zelf zijn niet het onderwerp, ik zou zeggen dat het ook over verval gaat en over een plaats van herinnering. Dat is toch wat een ruïne is? De video toont eigenlijk vrij letterlijk mijn voorstelling van dit proces van verval.

'De tanden brokkelen uiteindelijk af en worden ruïnes. Je ziet de uitkomst van dit proces ook terug in de tandsculpturen op de wand, ook daarin zitten diezelfde sporen van tekens en symbolen gegraveerd en de onderkant van iedere tand is kapot.'

Sanne van Balen

 En wat krijgen we te zien in de video?

Josse Pyl

Het is een loop, dus het maakt niet uit op welk moment je begint met kijken, maar in principe start de video als we heel diep de mond in gaan. De mond is best een intieme plek, daar waar de gedachten zich vormen en een weg naar buiten vinden. Tegelijkertijd is het de ingang naar onze binnenwereld. In zwartwit zien we met potlood getekende tanden. Langzaamaan kruipt een onleesbaar handschrift als een slang door het beeld, het lijkt zich door het oppervlakte van de tanden heen te vreten. We zien geen echte woorden, eerder abstracte symbolen en tekens die refereren aan tekst. Ik gebruik deze bewerkte taal als verschijningsvorm van taaltekens die vervormd worden en betekenis veranderen. De aantasting van de tanden begint als een scheur, later wordt het meer een krater. De tanden brokkelen uiteindelijk af en worden ruïnes. Je ziet de uitkomst van dit proces ook terug in de tandsculpturen op de wand, ook daarin zitten diezelfde sporen van tekens en symbolen gegraveerd en de onderkant van iedere tand is kapot. Door de tanden uit de video daadwerkelijk te laten bestaan buiten het scherm wordt de sculptuur een animatie op zich. Ik heb die tanden al wel eens eerder getoond, in de Brakke Grond bijvoorbeeld, maar toen waren ze nog intact. Door ze nu afgebrokkeld te tonen zoals in de video wordt de hele installatie in zichzelf een loop.

Josse Pyl

Sanne van Balen

 Je werkt met zogeheten ‘frottages’. Kun je daar wat meer over vertellen?

Josse Pyl

De frottages zijn ontstaan vanuit mijn fascinatie voor het vastleggen en ordenen van de realiteit. De video is opgebouwd uit o.a. tekeningen, digitale bewerkingen en frottages. Frottage is een techniek die mijn reliëftekeningen goed aanvult. Je kent het wel van vroeger: je wrijft met potlood of krijt op papier dat je over een muntje hebt gelegd waardoor de textuur van het oppervlakte een afdruk in het papier achterlaat. Ik vind het interessant dat je met potlood en papier objecten naar afbeeldingen kunt vertalen, met niet meer dan een licht- en schaduwspel. De tekeningen komen als het ware tevoorschijn uit de objecten die ze vertegenwoordigen. In de video laat ik de frottages opdoemen uit de tanden als een overblijfsel, een skelet van stemgeluid. Mijn reliëftekeningen zijn voor elke ruimte waar ik ze installeer uniek, na een tentoonstelling verdwijnen ze meestal. Daarom ging opzoek naar een manier om deze werken vast te leggen en te archiveren, en zo begon ik met het maken van frottages van mijn eigen tekeningen. Aan de ene kant is het documentatie, maar het worden ook nieuwe werken. Ik vind het mooi dat je op deze manier een object kunt vertalen naar bijvoorbeeld tekst of een tekening. Hun boodschap wordt overgenomen en tegelijkertijd vervormd, iets wat ik over de breedte van mijn praktijk probeer. Het omzetten van een vorm in het negatief ervan voegt voor mij een extra laag toe. Alsof je herinneringen inkadert en tastbaar maakt, zoals taal de tanden graveert en sporen achterlaat. Die ruïnes van de tanden zijn resten van wat was. Het is een landschap geworden waar iets heeft huisgehouden, waar schade is aangericht. Het was deels bedoeld als een archief, maar werd direct onderdeel van mijn werk. Ik ben voortdurend met mezelf en mijn werk in gesprek. Terwijl ik door mijn eigen archief ga, maak ik weer nieuw werk omdat het me op nieuwe ideeën brengt.

 

Prospects is nog tot en met 4 juli te zien in de van Nelle fabriek als onderdeel van Art Rotterdam, meer info hier 

De twee werken:

Inner Word in Outer World, 2020 – 2021 

Single channel video installation

Duration: 5 min.

 

 

Eating Grammar II, 2021

Polymer
300 x 400 cm

 

Sanne van Balen

Recente artikelen