metropolis m

Truus de Groot, Letters from the past

Het begon allemaal met lopen. Eindeloos liep de jonge kunstenaar Truus de Groot in 1981 door New York, van Chinatown naar Wall Street, speurend naar sporen van de tijd in de stad. Al lopend fotografeerde ze de lagen van de geschiedenis op straat, van vervaagde reclameborden tot de vergane glorie van Coney Island. Zoals De Groot een fascinatie heeft voor de jaren veertig en vijftig, zo voelt curator en uitgever Leonor Faber-Jonker zich aangetrokken tot de jaren tachtig. Op uitnodiging van Faber-Jonker is er nu in Worm een programma gewijd aan De Groot en haar wervelende tijd in New York.

Begin jaren tachtig vertrekt Truus de Groot (1959, Eindhoven) impulsief naar New York op aanraden van drummer David Linton, die ze had ontmoet in het Apollohuis. In New York beleeft De Groot, slechts 21 jaar, een opwindende tijd die vormend zou worden voor de rest van haar leven. Tot 1991 bleef ze in die grote stad wonen. Ze was onderdeel van een spannende scene waarin muziek en kunst samenvloeide en werkte samen met muzikanten die in grote rockbands spelen: Lee Ranaldo van Sonic Youth, James Sclavunos (o.a. Lydia Lunch, The Cramps, Nick Cave & The Bad Seeds) en Jim Duckworth (The Gun Club).

Voor velen is De Groot bekend als muzikant: als punkzangeres, als frontvrouw van de new wave band Nasmak, haar eigen band Plus Instruments en als vrouwelijke pionier van de elektronische muziek. Parallel aan haar muzikantschap heeft De Groot altijd gefotografeerd, geschreven, en films gemaakt. Ze is interdisciplinair kunstenaar die steeds impulsief creëert en wordt gedreven door een hang naar het verleden, die haar leven documenteert, bewaart en herinneringen in woord, beeld en klank vangt.

Truus de Groot, Baking on the Boardwalk, Coney Island.

Truus de Groot, 3 Roses Bar, a dive on Canal Street

Door heden en verleden vast te leggen bevraagt De Groot wat de waarde is van voorgaande tijden. Deze historie is echter niet stoffig, maar ook niet glanzend; De Groot zoekt vaak het verweerde op, het vuile en het gruizige. In steeds nieuwe samenwerkingen met jonge muzikanten, platenlabels, curatoren en kunstruimtes gaat De Groot met veel energie de toekomst in. Zo blijft haar werk, dat evengoed stoelt op het verleden als de drang vertegenwoordigt om te creëren in het heden, relevant en inspirerend voor nieuwe generaties. Nu is daar de expositie GRIT en bijbehorende publicatie, uitgegeven door SAGO Press. Ik spreek De Groot te midden van haar gruizige super-8 films en ruige beelden van New York in de S/ash gallery in WORM te Rotterdam.

Pernilla Ellens

 Hoe was het voor jou, om gevraagd te worden voor deze expositie en uitgave?

Truus de Groot

‘Dat was erg verrassend! Aanvankelijk had ik een aantal van deze foto’s op social media gepost, waar ik tot mijn verbazing veel goede reacties op kreeg. Leonor Faber-Jonker benaderde me toen met het voorstel om een boek te maken met deze foto’s. Toen ik veertig jaar geleden de foto’s van de gebouwen nam, speelde ik al met het idee er ooit een boek van te maken. Het zou een droom zijn als het zou lukken. Ongeveer een jaar geleden spraken Leonor en ik elkaar in het echt. Ik merkte dat er een klik was tussen ons. We delen de liefde voor het verleden. Leonor en ik denken op hetzelfde niveau, ik vertrouw haar volledig in haar keuzes. Nu het project werkelijkheid is geworden, vind ik het heel bijzonder.’

Pernilla Ellens

De expositie bestaat niet alleen uit beelden, maar bevat ook persoonlijke objecten, zoals je eerste camera, een ansichtkaart naar je vriend Carlos van Hijfte in Nederland, de originele boeking van een optreden met Plus Instruments in de Danceteria, dagboeken en kledingstukken. Waarom heb je deze objecten bewaard?

Truus de Groot

‘Ondanks dat ik vaak verhuisd ben, heb ik inderdaad altijd veel bewaard. Ik hecht veel waarde aan het verleden, ik wil geen afstand doen van deze spullen die zo belangrijk voor me waren. Zoals die camera, dat was echt mijn werkpaard, daar kon ik niet zonder. Nooit heb ik erover nagedacht om die te verkopen. Ik heb ook altijd een speciaal laatje gehad waar ik agenda’s en dagboeken in bewaard, alles wat ik geschreven heb heb ik bewaard. Nostalgie vormt de rode draad van mijn leven.’

Truus de Groot, The Dairy Cafetaria on East Broadway, my daily spot to eat and chat with the Yiddish folks

Pernilla Ellens

Toen je in New York deze foto’s maakte, zocht je toen naar specifieke onderwerpen om te fotograferen?

Truus de Groot

‘Het eerste wat mij daar opviel waren de lagen van geschiedenis die je daar tegenkomt. In New York zie je een hele duidelijke opstapeling van sporen van het verleden, van het begin van de eeuw tot aan de jaren twintig van deze eeuw. Je ziet art deco, neon, geschilderde reclameborden, typografie uit verschillende tijden. Die lagen vind ik echt waanzinnig. In New York loop je als het ware door de tijd heen. Ik ben altijd geinteresseerd in dat soort tijdscapsules. Ik fotografeerde graag gebouwen, plekken en plaatsen die de sporen van de tijd dragen.’

Pernilla Ellens

Op welke manier heeft deze periode in New York invloed gehad op de rest van je leven?

Truus de Groot

‘Die tijd was heel vormend. Ik leerde hoe ik met mensen kon samenwerken, een hele belangrijke les waar ik altijd profijt van heb gehad. Omdat niemand mij daar kende, kon ik mezelf opnieuw uitvinden. Ik voelde me als herboren. School werkte totaal niet voor mij, omdat ik me niet goed kan concentreren. Daarom ben ik heel bewust naar New York gegaan om juist te leren in de praktijk, van de muzikanten en kunstenaars die daar actief waren. In New York heb ik geleerd om heel toereikend te zijn, om altijd mensen aan te spreken, om samen te werken, om van elkaar te leren. Die mentaliteit heb ik sindsdien altijd gehad.’

Truus de Groot, Letters from the past

Pernilla Ellens

Hoe was het om in die tijd als vrouw samen te werken met mannelijke collega’s?

Truus de Groot

‘Binnen mijn eigen scene was het oké. De mannen waar ik mee werkte zoals Jim, David en Lee, behandelden mij altijd op gelijk niveau. Ik voelde me geaccepteerd. Dat kwam denk ik ook wel door mijn rock ‘n roll attitude. Ik was echt een firecracker. Als ik iets deed deed ik het ook goed. Zo was ik bijvoorbeeld niet echt een basgitarist, maar ik pakte een basgitaar op en binnen een maand had ik het onder controle. Ik ga er vol tegenaan, dat bewonderden mannen ook in mij.

Aan de andere kant, de reden waarom ik nooit echt commercieel succes heb gehad is omdat, in mijn ervaring, de wereld van platenmaatschappijen super seksistisch is. Dan moet je echt denken aan casting couch taferelen [waarbij seksuele handelingen verwacht worden in ruil voor een rol of positie, red.]. Ik ben een paar keer met talentscouts van platenmaatschappijen in aanraking gekomen, maar die wilden alleen met je werken als je met ze naar bed ging. Dat vond ik afschuwelijk. Ook beroemde fotografen, die wilden dan meteen iets met je. Ik deed daar niet aan mee, [lachend] dus ik denk dat ik daarom ook niet zo beroemd ben geworden! Maar ik doe het ook niet voor de roem, dat is nooit mijn doel geweest.’ 

Pernilla Ellens

Het programma in WORM viert jouw hele creatieve bestaan met een expositie, publicatie, concert en filmvertoning. Wilde je altijd al kunstenaar worden?

Truus de Groot

‘Wij waren arm thuis, mijn vader was gehandicapt en mijn moeder was huisvrouw. Ik heb van huis uit nooit enige aanmoediging gehad om iets meer dan de Huishoudschool te doen. Toen ik 16 was had ik een vriendje en die speelde Yoko Ono voor mij. Op dat moment veranderde er iets. Yoko Ono kon niet goed zingen, ze was niet echt muzikaal, maar ze deed het wel. Dat vond ik fantastisch, ik was helemaal onder de indruk. Toen wilde ik dat ook gaan doen. En binnen een mum van tijd stond ik op het podium. Vanuit dat optreden is mijn creativiteit gaan groeien. Toen ik 17 was kreeg ik het volle besef dat ik echt kunstenaar kan zijn. Toen ben ik gaan tekenen, schilderen, films en muziek gaan maken. Ik experimenteerde met volle kracht vooruit. Ik was er heel serieus over, in mijn dagboek in die tijd staat ook: “Ik wil geen baan, ik wil kunst maken.” Vanaf dat moment was ik volledig toegewijd.’

Truus de Groot, Sammy's Roumanian Steakhouse on Chrystie Street China Town, encroaching on the Lower East Side

Pernilla Ellens

In de expositie zit ook een film, Las Vegas, uit de tijd toen je nog in Eindhoven woonde. Hoe kwam je erop om dit werk te maken?

Truus de Groot

‘Die film maakte ik vanuit mijn raam. Ik filmde mijn uitzicht en fantaseerde wat er allemaal gebeurde daar. Ik was in die tijd geïnspireerd door de kunstenaar Dick Verdult. Hij nam me mee naar kunstruimtes en liet me arthouse-films zien. Van hem heb ik geleerd dat je onschuldige onderwerpen kunt nemen en er zelf iets van kan maken. Op dat moment besefte ik dat kunst maken niet zo moeilijk hoeft te zijn, je kan het gewoon doen en kijken wat er gebeurt. Mijn werk wordt gedreven door spontaniteit. Zo ben ik ook naar New York gegaan, impulsief. Alle kunst die ik maak komt voort uit impulsen. Ook als ik songs schrijf komt het idee in mijn hoofd en moet ik het heel snel opschrijven of zingen of opnemen. Bob Dylan zei al, “you gotta be in a hurry, you gotta write it down right away“. En dat klopt, want anders is de schoonheid weg. Niet te lang nadenken, gewoon doen. Het originele idee, de rauwheid, die moet je behouden in je werk. Daar komen de mooiste dingen uit.’

Bezoek het programma rondom Truus de Groot in WORM: Expositie: GRIT. Truus de Groot in New York City, 4 t/m 20 november 2022, Gratis te bezoeken, S/ash Gallery, WORM

Publicatie GRIT. Truus de Groot in New York City. Uitgegeven door SAGO Press Te bestellen via [email protected]

TRUUS NYC Movie Night met gescande super-8 films van Truus + The French Connection (1971) Woensdag 16 november

Deuren: 20:00 | Aanvang: 20:30

 

Pernilla Ellens

is onder meer curator en schrijver

Recente artikelen