De vaak verkeerd begrepen This Way Brouwn
Lees de titel. Alle woorden. Doe het hardop. Vertaal eventueel. Lees het eens niet vriendelijk maar bars, als een bevel. Begrijp wat er staat, wat er gebeurt, en wat het zegt over wie hier wie de weg wijst.
stanley brouwn krijgt binnenkort zijn eerste overzichtstentoonstelling in de Verenigde Staten, postuum, in The Art Institute of Chicago met een pendant in Dia Beacon, nabij New York. In Nederland is brouwn (1935 – 2017) lang ingekapseld geweest in een strak omlijnd modernistisch discours, waar hij zelf door de schijnbare opheffing van zijn persoonlijke geschiedenis, mede aan heeft bijgedragen. Hij wilde niet op zijn herkomst worden afgerekend, maar op zijn werk, dat los van de persoon moest kunnen bestaan. Die opvatting maakte hem tot ‘witte’ kunstenaar, terwijl hij in Suriname geboren is.
Dat beeld van brouwn is aan het kantelen. Zijn werk wordt toenemend bekeken vanuit een postkoloniaal perspectief met gevolgen voor de duiding van zijn werk en zijn kunstenaarschap. Gold hij lang als de protagonist van een modernistische strengheid, die kunst maakte tot een vorm van meetkunde, toenemend wordt onderkend dat zijn werk juist het tegendeel betoogt: het verzet tegen de norm en elke andere opgelegde westerse rationaliteit. Het werk is altijd al postkoloniaal en anti-modernistisch geweest.
stanley brouwn, This Way Brouwn, collectie Walker Art Centre
Een Zwarte persoon vraagt op straat in Amsterdam aan witte passanten hem de weg te wijzen. Dat is allerminst zo neutraal als de kunstgeschiedenis graag doet vermoeden
Het is de vraag hoe er in de Verenigde Staten met brouwn zal worden omgegaan, in het Art Institute in Chicago, waar Ann Goldstein verantwoordelijk is voor de tentoonstelling, en vooral in het Dia Beacon, het museale mekka van de modernistische kunst in de Verenigde Staten. Aangezien de jonge zwarte curator Jordan Carter de tentoonstelling bij Dia verzorgt, kun je vermoeden dat brouwn niet wordt ingezet als representant van de hier zo imponerend uitgestalde witte canon, maar juist als breekijzer die het museum moet openbreken voor andere geluiden. Precies in lijn met de visie van Carter zelf, die bij zijn aanstelling als curator in 2021 liet optekenen dat hij in dit historisch georiënteerde museum vooral geïnteresseerd is in ‘expanding the canon and telling the untold stories of the period’.
Meest bekend staat stanley brouwn om zijn serie This Way Brouwn (1960-64), waarin hij passanten vroeg om een route van A naar B door Amsterdam uit te tekenen. Lange tijd is dit werk gezien als een Fluxus-achtige relativering van de kunst, met Situationistische inslag, een revolutionaire opvatting van getekende poëzie van alledag. Maar vanuit postkoloniaal perspectief is het een zeer beladen werk, met als protagonist een Zwarte persoon die op straat in Amsterdam aan witte passanten vraagt hem de weg te wijzen. Het is allerminst zo neutraal als de geschiedenis graag doet vermoeden en politiek gezien op z’n minst ongemakkelijk.
De postkoloniale duiding van This Way Brouwn beschouw ik als een belangrijke inspiratie van het nieuwe nummer van Metropolis M met als thema Navigator. Het nummer gaat over het navigeren door gebieden die niet al in kaart zijn gebracht en voorzien van door de witte westerling bepaalde richtingwijzers. Vooral op het internet worden er voortdurend nieuwe kennisvelden blootgelegd, waar de westerse culturele wereld tot voor kort geen enkele weet van had. In de scherp gedefinieerde kunstwereld stuiten die alternatieve percepties nog altijd op verzet. Reden te meer om te luisteren naar de gidsen uit dit nummer die vertellen hoe dat anders kan.
Het nummer gaat over het navigeren door gebieden die niet al in kaart zijn gebracht en voorzien van door de witte westerling bepaalde richtingwijzers
DEZE TEKST IS GEPUBLICEERD ALS REDACTIONEEL IN METROPOLIS M NUMMER 1-2023 NAVIGATOR. NU IN DE WINKEL OF BESTEL. ALS JE NU EEN JAARABONNEMENT AFSLUIT STUREN WE JE DIT EERSTE NUMMER GRATIS TOE. MAIL JE NAAM EN ADRES NAAR [email protected]
Domeniek Ruyters
is hoofdredacteur van Metropolis M
