metropolis m

Cavewoman. Sommigen kennen haar als stripfiguur. Een vrouw die met wat medische hulp tijdreiziger wordt, ongekend van kracht en recuperatievermogen, in gevecht met dinosauriërs.

De titel van deze tentoonstelling van Roma Pas in Sittard is natuurlijk ook te zien als een toespeling op Plato’s beroemde grot, zoals meer waarschijnlijk bedoeld door de kunstenaar. Op z’n Plato’s doet de waargenomen wereld zich voor als een afschaduwing van een werkelijkheid die zelf als zodanig niet waargenomen kan worden, er alleen is als suggestie, als idee.

In Roma Pas’ grot is het niet een opgestookt vuurtje dat de schaduw werpt, maar een televisie. Centraal staat een grote foto, verzelfstandigd van de wand. Te zien een liggend figuur op een bank. Een knie, een hoofd en een leeslamp steken scherp af tegen de onzichtbare lichtbron.

In het persbericht staat: ‘Roma Pas ontleedt in haar werk telkens hoe ons leven tegenwoordig wordt bemiddeld door beelden, en hoe bepaalde beelden betekenis krijgen.’ Zelf schrijft ze: ‘In times of mediated experiences and virtuality it’s interesting to examine the photographic in relation to its object, not just its subject as presented on a white wall, as a window on something else.’

Cavewoman is kennelijk een installatie die een poging wil doen tot waarheidsvinding. Fotografie is bezig zich te ontworstelen aan haar puur representatieve rol, door de ruimte in te gaan, letterlijk, om daar te ontdekken dat het beeld dat ze opwerpt nog steeds niets meer is dan een afschaduwing, in dit geval met een televisie als lichtbron. Min of meer nep op nep.

Langzaam bij het bekijken van het intrigerende werk ontstaat er in mijn hoofd een soort filosofische kop staart-botsing. De opstapeling van spiegeling op spiegeling veroorzaakt een Platonische kettingreactie, die in plaats van dichter tot de waarheid te brengen me er juist van lijkt te verwijderen.

Als ik de filosofische dimensie van dit werk wil laten varen word ik gegrepen door een schilderachtig detail, superrealistisch brood en een theeblik, liggend voor de bank. Echter dan echt, moet ik er even met mijn neus boven hangen om te zien wat het is: foto, schilderij, het lijkt bijna tastbaar. Helmantel is er niks bij.

Me lavend aan het beeld vergeet ik het filosofische steekspel tussen echt en onecht. Precies zoals elders in de ruimte een sculptuur van een panter zich laaft aan een nep-tv, als was het haardvuur. De wereld mag er dan een zijn van veel schijn en weinig wezen, onbehaaglijk is anders. Heeft Roma Pas op de valreep toch haar punt gemaakt.