metropolis m

Catherine Yass, ‘Yang Pu East’ (2006)

Catherine Yass tart het grondbeginsel van de fotografie: in plaats van een momentopname te maken, combineert ze twee momenten in een enkele afbeelding. In The China Series geeft ze met deze techniek een subtiel commentaar op de ‘grote sprongen voorwaarts’ die China nog steeds probeert te maken.

Catherine Yass, 'Yang Pu East' (2006)

Het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch (SM’s) toont een selectie van tien werken uit The China Series (2006-2007) van de Britse fotografe Catherine Yass. De werken hebben als onderwerp een gigantische dam in China, die de regio veel economische voordelen biedt, maar ook ruim een miljoen mensen hun huis heeft gekost en voor veel ecologische problemen zorgt. De selectie valt uiteen in drie delen: Locks, waarin – in vier shots – de massieve sluisdeuren zich openen, Harbours, met vrachtschepen op een door industrie omringde rivier en Signs: For the good of the people, waarop het enorme stuwmeer te zien is, voorzien van borden met de mededeling dat de militaire politie de dam voor het welzijn van het volk bouwde.

Hoewel de foto’s op het eerste gezicht ‘simpelweg’ registraties lijken, zijn ze de weergave van een situatie die zich in werkelijkheid nooit heeft gemanifesteerd. Dit komt door Yass’ fotografische techniek, die inmiddels haar handelsmerk is geworden. Ze maakt twee foto’s van een plek, met daartussen een paar seconden tijdsverschil, genoeg om het landschap subtiele veranderingen te laten vertonen. Vervolgens combineert ze de kleurnegatief van de ene foto met de kleurpositief van de andere foto. Het resultaat is het beeld van een sprong in de tijd, opgebouwd uit twee ‘helften’ van verschillende momenten. Daarna verhoogt Yass op de computer de positieve waarden van haar afbeeldingen, waardoor de donkere tonen afnemen en lichte kleuren extra opleven. Het intense blauw en de wollige wit- en grijstonen die zo ontstaan worden nog eens versterkt door de lichtbakken waarop haar foto’s gemonteerd zijn. Dit geeft de afbeeldingen van Yass een dromerige en onwerkelijke uitstraling.

Catherine Yass, 'Lock (Opening) 2' (2007)

In The China Series versterken techniek en onderwerp elkaar. Het element van de sprong in de tijd zit niet alleen in de fotografische werkwijze, maar ook in de onderwerpen die Yass in beeld brengt. Ze lijkt de bouw van de nieuwe en immense Three Gorges Dam in de Yangtze rivier te koppelen aan De Grote Sprong Voorwaarts, de agressieve hervormingspolitiek die de Chinese dictator Mao Zedong eind jaren vijftig van de vorige eeuw voerde. Door zoveel mogelijk bezit in communes samen te voegen moest de Volksrepubliek China aan slagkracht winnen en in korte tijd uitgroeien tot een economische supermacht, ongeacht hoeveel privébezit en zelfs levens daarvoor moesten sneuvelen. The China Series benadrukt de overeenkomsten tussen het China van toen en dat van nu: de communes zijn misschien vervangen door technologische vooruitgang, maar wie de beide tijdsbeelden over elkaar legt ziet dat de werkwijze van de Chinese overheid in de tussentijd weinig veranderingen ondergaan heeft. In figuurlijke zin heeft het openen van de sluisdeuren uit de Locks-reeks een vloedgolf van gevolgen voor de regio gehad. De Harbour-reeks laat het doel zien: economische vooruitgang. Maar kennelijk achtte de overheid het toch noodzakelijk de grote offers die de eigen bevolking omwille van de dam moesten brengen te bezweren door middel van enorme borden: het is voor jullie eigen bestwil.

Hoewel de vraag blijft hangen of de fotografische techniek die tot Yass’ handelsmerk is verworden daardoor niet slechts een trucje is geworden – in eerder werk zoals Corridors (1994) of Invisible City (2001) leidde het in ieder geval tot spectaculairdere resultaten – levert haar werkwijze in The China Series een subtiel commentaar op de Chinese politiek op.

Recente artikelen