metropolis m

Er schuilt een Joëlle Tuerlinckx in velen van ons, weet je als je Wiels hebt bezocht.

De tentoonstelling loopt al een tijdje en is nu bijna voorbij: Joëlle Tuerlinckx in Wiels. Ik geloof dat de tentoonstelling weinig aandacht heeft gehad in Nederland, kan me in ieder geval geen besprekingen herinneren. Terwijl Tuerlinckx god is in België.

In Nederland reikt de interesse niet verder dan het Bonnefantenmuseum. Wat vreemd is, want Tuerlinckx is een van de grote kunstenaars van deze tijd. Ik denk dat deze tentoonstelling voor heel veel kunstenaars een vorm van thuiskomen is, een aha-erlebnis. Er schuilt een Tuerlinckx in velen van ons, weet je als je Wiels hebt bezocht. Joëlle, c’est moi.

Ik weet weinig van Tuerlinckx, zeg ik er maar direct bij. Wat ik nu schrijf is op de tast, lukraak, de gedachte van het moment. Het is daarmee precies dat wat ik dacht dat Tuerlinckx niet was, maar toch blijkt te zijn: spontaan, levendig, lucide. Ware het niet dat zij na zo’n spontane actie als dit het resultaat misschien weggooit en ik – kunnen jullie concluderen als jullie dit nu lezen – dat niet heb gedaan.

In Bonnefanten is haar werk nogal hermetisch en monumentaal, herinner ik me van een recent bezoek aan Maastricht. In een hoekje bij Robert Ryman en Sol LeWitt wordt er nogal dik gedaan over weinig, zoals minimalistische kunst nu eenmaal graag dik doet over weinig. Als je met je DWDD-bril op door die zalen raast komt het niet erg over. De kunst van Tuerlinckx vraagt om een ander tempo, een ander begrip.

In Wiels is alles wonderbaarlijk perfect gedoseerd. Ik loop rond door een tentoonstelling die bestaat uit bijna niets, wit, licht, lucht. Een ladder voert me de hoogte in, ik beweeg me langs kunstmatig gemarkeerde lichtstralen om vervolgens af te dalen bij een half wit geschilderde pijp.

Tuerlinckx is een echte Brusselse kunstenaar, een vrouwelijke Broodthaers die denkt in taal en tekens, in beelden en begrippen. Waar Broodthaers allereerst een dichter was, is Tuerlinckx in essentie een beeldenmaker. Zij schept visuele kaders, soms heel letterlijk, alsof ze in de tentoonstelling staat en zegt: kijk daar! Op de bovenetage staat een grote spot Brussel-Midi bij te lichten. Als een grote ondergaande zon.

De tentoonstelling vindt plaats op twee etages (plus een zolderetage, met een roze lint dat alles verticaal verbindt). De onderetage biedt de ogenschijnlijk gecodeerde inventaris van haar atelier, een geordende chaos, vol gedachten en observaties, over kunst, de disciplines, het tot kunst maken van een beeld, het tonen ervan in dat prachtige gebouw van Wiels. En dat alles binnen het idioom dat Tuerlinckx graag benut en dat een vrij basaal karakter kent, basisvormen, en begrippen, weinig kleur. Steeds is er de vraag waar je nu precies naar kijkt, wat er precies wordt beproefd en geanalyseerd, terwijl het evengoed zo klaar en helder is als wat.

Op de tweede etage is om in huiselijke termen te spreken haar living ingericht, groots, wijds, smaakvol staan daar enkele objecten en installaties, of beter ingrepen (installaties bij Tuerlinckx zijn altijd ingrepen, haar hand is voelbaar aanwezig).

Er was de nodige tekst bij de tentoonstelling, zoals er vaker veel tekst bij Tuerlinckx is, die merkte ik nu voor het eerst geen voorwaarde is voor een beter begrip ervan. Althans niet voor mij, in deze tentoonstelling in Wiels. Ik beoordeelde Tuerlinckx volledig op de eigen merites en meende het werk terecht of niet volledig te doorzien, daar die dag in Brussel. Voor het eerst in mijn leven.

Joëlle Tuerlinckx 
WOR(LD)K IN PROGRESS?
22 september 2012 – 6 januari 2013

Domeniek Ruyters

is hoofdredacteur van Metropolis M

Recente artikelen