Hoeveel kunst kan Amsterdam aan?
De openingmarathon van A Festival of Project Spaces biedt een aantal wondermooie presentaties, maar roept (nu het gekoppeld is aan het Amsterdam Art Weekend) vooral vragen op. Ligt de meerwaarde van het Amsterdamse kunstveld in zijn meerstemmigheid of zien we langzamerhand door de bomen het bos niet meer?
Het afgelopen weekend was een typisch Amsterdams keuzedilemma in het kwadraat. Vol verwarring stond ik met de programma’s van het aanbod aan culturele evenementen in mijn handen. Ik probeerde uit te stippelen hoe ik in één weekend IDFA, Kunstvlaai’s A Festival of Project Spaces, PAN, Amsterdam Art Weekend en RijksakademieOPEN ging combineren. Hoeveel kunst kan Amsterdam aan? De stortvloed aan opties sloeg me bijna tegen de grond, met alleen nog de wens om me vervolgens in een fleecedekentje te hullen en helemaal het huis niet meer uit te gaan. Toch besloot ik tegen die drang te vechten en alsnog te duiken in het aanbod en vond daarin een overzichtelijke optie om de drempel te overwinnen. Als we dan toch heel kunstzinnig Amsterdam aan onze voeten hebben, waarom maken we van de ontdekkingstocht niet meteen een marathon?
Op donderdag 24 november organiseert Kunstvlaai in het teken van hun A Festival of Project Spaces een Marathon of Openings. De route leidt langs liefst elf verschillende locaties (van Framer Framed tot aan Vondelbunker) en beloofde een exploratie van de waarde van zichtbaarheid; een publiekelijk veldonderzoek.
Het doel van A Festival of Project Spaces is om de onderbelichte projectruimtes, kunstinitiatieven en platforms in Amsterdam voor een groter publiek te ontsluiten. Maar wie is onderdeel van dat grotere publiek, waar moeten ze vandaan komen en waarom in een weekend dat al zo bomvol van tentoonstellingen en evenementen zit? Het zou een strategische keuze kunnen zijn om het festival tegelijkertijd met al die andere evenementen te plannen. Wellicht dat de kleinere ruimtes kunnen profiteren van het publiek dat door alle publiciteit voor het weekend op de been komt. Of dat het zorgt voor een scheiding tussen het ‘reguliere’ kunstpubliek en de meer obscure avonturiers die een dagje urban safari niet uit de weg gaan. Of wellicht is de insteek juist een tegengeluid ten opzichte van de meer institutionele programma’s en kunsttempels van Amsterdam Art Weekend. En hebben we hier te maken met een schaduwevenement, David die het opneemt tegen Goliath, een nieuwe strijd der titanen zoals het afgelopen jaar de KunstRAI versus Amsterdam Art Fair wel is omschreven.
De Kunstvlaai zelf zegt het evenement vooral te hebben georganiseerd voor de volledigheid, als complementair onderdeel in het totale aanbod. Begrijpelijk en nobel, maar ook, vind ik persoonlijk, ook wel spijtig, want er mag best af en toe wat expliciete kritiek geuit worden op de institutionalisering van Amsterdamse platformen. Er hoeft niet perse in te worden meegegaan.
De marathon gaat om 10:30 van start in Framer Framed, met een betoverende dansinterpretatie van de Zuid-Afrikaanse choreograaf en danser Kirvan Fortuin op Winter Morning II van Woodkid & Nils Frahm. Op een vertelling over immigratie, over zoeken en over angst en xenofobie danst Fortuin in visuele parallel met de werken van de tentoonstelling Re(as)sisting Narratives. Hij beweegt eenzaam, maar ook open, tegenover de werken die de problematische geschiedenis van zijn eigen geboorteland belichten. Het lijkt een zwaar begin zo vroeg op de morgen, maar de relatie tussen danser, narratief, ruimte en werken is zo vanzelfsprekend dat het niet zo overkomt. Dit belooft vooral veel goeds.
Niet alle andere programmaonderdelen zijn even sterk en de belofte wordt lang niet altijd waargemaakt, maar de middag biedt nog een fraai programmaonderdeel. Na het lunchprogramma bij Plan B, komen we bij San Seriffe terecht waar Mariko Kuwahara haar artistic-research met ons deelt. Ze toont haar korte film Blue Stone over de verloren of bijna uitgestorven praktijk van steenhandelaren in Onishi, Japan. De film bestaat voornamelijk uit shots van stoffige stenen die voor het oog van een statische camera hun zichtbaarheid weer terugvinden. De handelaren duwen wat plastic rommel weg die het zicht belemmert, de blaadjes en het stof worden zorgvuldig weggeveegd en de stenen krijgen wat extra shine door ze met water te begieten. Het werk biedt een fascinerende casestudie over de waarde van objecten en de relaties tussen man-made en nature-made, inherente waarde en commerciële waarde en de correlatie tussen schoonheid en zichtbaarheid.
‘In the old days lots of houses put out their polished stones just for show. But now nobody does.
Why not?
Because nobody buys them anymore.’
(Mariko Kuwahara, Stone Dealer)
Na San Seriffe passeert de marathon bij achtereenvolgens Peer, waar Jean-Philippe Paumier een –letterlijk- suikerzoete anechoïsche kamer poogde te maken in het hartje van Amsterdam, die het stedelijk geruis toch niet helemaal kon overwinnen. vervolgens werd Schatjes, Kunstverein en M4gastatelier bezocht – drie programmaonderdelen die ik helaas moest overslaan. Daarna volgt een wat ongeïnspireerde introductie van fanfare die blijft haken in een opsomming van activiteiten. 4bid organiseert een heerlijk diner midden in hun rauwe ‘white cube’. Vooral Sarah Veiths werk Red carpet makes my happy, description of a description with Dolores Del Dia maakt indruk door zijn aandoenlijk klunzige poëzie over de verbeelding van de commodity.
De organisatoren van Kunstvlaai nemen met dit gevarieerde programma zelf misschien geen radicaal standpunt in de mond, maar een Art Weekend als dit laat toch vooral veel vragen over. Wat zijn de stoffige of verborgen stenen van het Amsterdamse kunstveld en bepaalt commerciële waarde wat het recht heeft om zichtbaar te zijn? Hoeveel kunst kunnen we aan, maar vooral ook, hoeveel platformen zijn ervoor nodig haar zichtbaar te krijgen? Ligt de meerwaarde van het Amsterdamse kunstveld in zijn meerstemmigheid of zien we langzamerhand door de bomen het bos niet meer?
De donderdagavond eindigt voor mij in Paleis van Mieris, het oude depot van het Rijksmuseum. Een locatie die zoveel belofte draagt binnen de discussie tussen zichtbaarheid en institutie, maar die uiteindelijk doodslaat. Misschien ligt het aan het tijdstip, maar de groep drentelt wat verloren rond en ontrafelt uiteindelijk.
De drempel heb ik overwonnen, maar de marathon van ongeveer 12 uur kunst heeft me ook uitgeput. En dan is het weekend nog niet eens begonnen.
De opening marathon vond plaats op 24.11.2016, op diverse locaties zijn tentoonstellingen nog te bekijken, zie http://www.kunstvlaai.nl/2016/
Juliette Huygen
is een denkermaker met interesse in materialiteit en maken/cræft
