metropolis m

De Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst is vernieuwd, met Koninklijke goedkeuring. In plaats van vier zijn er voortaan drie winnaars, die elk iets meer prijzengeld krijgen: 9000 euro. Er zijn ook minder nominaties, voortaan nog maar twaalf, naast de drie winnaars.

Het is niet echt een paleisrevolutie die hier wordt afgekondigd, maar juryvoorzitter Paula van den Bosch heeft er hooggespannen verwachtingen bij. Ze wilde de prijs ‘schaarser’ maken, zodat zij die hier zijn uitverkoren iets meer de spotlights op zich gericht weten. In de eindpresentatie mogen de prijswinnaars drie werken tonen, de 12 runner-ups elk twee (voorheen was dat één werk).

De hoop is dat de Prijs met nieuwe glans op iets meer interesse kan rekenen, vooral onder de jonge schilders, want die laten het de laatste jaren enigszins afweten, begrijp ik. Tijdens de voorbezichtiging valt een paar keer het getal achthonderd inzendingen in 1985. De afgelopen jaren zijn er steeds ‘slechts’ omstreeks 230 inzenders. Ook dit jaar. 

230 schilders van onder de 35. Ik vind het best veel, maar de juryvoorzitter denkt dat het schilderpotentieel veel groter is – waar ik, als je het mij vraagt, zo mijn twijfels bij heb, gezien de tanende belangstelling voor het medium op kunstacademies.

Maar of het er nu veel of weinig zijn, ook bij 230 deelnemers moesten de juryleden flink wat werk verzetten. Ze moesten 230 x 8 schilderijen wegklikken: 1840 plaatjes. En die stroom moest in twee sessies worden ingedikt tot de 15 x 2 schilderijen, die nu in het Paleis op de Dam te bezichtigen zijn. Ik weet dat een kleine 2000 plaatjes wegklikken peanuts is voor de instagrammer van vandaag, maar mij lijkt het een hele opgave. Vooral als er over die schifting steeds inhoudelijk gediscussieerd moet worden, wat de jury uitgebreid heeft gedaan, zo wordt mij verzekerd.

Op mijn vraag of de jury bij de ombuigingen van de Prijs ook heeft gediscussieerd over de definitie van schilderkunst, wat daar wel en niet onder valt, krijg ik te horen dat dat een gepasseerd station is. Vragen over wat wel of niet schilderkunst is leven totaal niet onder de inzenders, die, moet gezegd, inderdaad stuk voor stuk lekker onbezorgd met verf en kwast bezig zijn. Lastige definitiekwesties aan de wilgen hangen maakt het leven een stuk overzichtelijker, en de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst ook.

[blockquote]Vragen over wat wel of niet schilderkunst is leven totaal niet onder de inzenders, die, moet gezegd, inderdaad stuk voor stuk lekker onbezorgd met verf en kwast bezig zijn

Om maar direct met de deur in huis te vallen. De winnaars dit jaar zijn Raquel van Haver (voorheen RaQuel, maar die rare Q is ze ineens kwijtgeraakt), Neo Matloga en Sam Hersbach. Waarmee de editie van dit jaar ‘inclusiever’ is dan ooit en ook figuratiever. Ze heeft zowaar een sociaalrealistisch accent, en wordt zelfs een ietsiepietsie politiek. Empathisch politiek, dat wel, de revolutie wordt niet echt gepredikt. We worden meegezogen in levens van anderen die, bij wijze van spreken, niet in de omstandigheid zijn om schilderijen in te sturen voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst, of om, net als wij, die tentoonstelling vervolgens te bezoeken.

Vooral Neo Matloga maakt indruk, zoals zijn werk al indruk maakte afgelopen Open Studios op De Ateliers. Matloga verwerkt foto’s in zijn werk tot geschilderde collages, met vrij extreme expressiviteit. Hoewel hij zelf zegt graag het huiselijk geluk te schilderen, dat hij ondanks tegenslag thuis in Zuid-Afrika heeft meegemaakt, zie ik vooral sociale worsteling en een wat wrange vervreemding in beeld gebracht.