metropolis m

Afra Eisma, Unfair, 2020. Foto Gert Jan van Rooij. Beeld Fries Museum.

De tentoonstelling van Afra Eisma in het Fries Museum doet aaibaar aan maar is niet voor mensen met een zwakke maag. De monsterachtige werken prikkelen de zintuigen en verleiden de bezoeker om een wereld van emoties te betreden, die reikt van woede tot liefde. Elles Hesseling onderdrukte haar knuffeldrang en liet zich meevoeren op een emotionele reis. 

De knuffeldrang is sterk bij de werken van Afra Eisma (1993). Maar net als in de rest van het museum geldt natuurlijk: niet aanraken. Terwijl ik de tentoonstelling inloop zie ik twee dames toch stiekem even aan een wandkleed voelen. De werken van Eisma maken het dan ook lastig ervan af te blijven. De kunstwerken van textiel, keramiek en papier-maché in alle kleuren van de regenboog doen de kleine witte zalen van het Fries Museum opfleuren. Ze prikkelen de zintuigen en verleiden de bezoeker om een wereld van emoties te betreden, die reikt van woede tot liefde.

Eisma studeerde Beeldende Kunst aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK) in Den Haag en aan het Central Saint Martin’s in Londen. In 2018 werd ze genomineerd voor de Koninklijke Prijs voor de Vrije Schilderkunst en onlangs is ze genomineerd voor de Piket Kunstprijs. Als jong aanstormend talent zijn de vier kleinere zalen in het Fries Museum waaraan ze invulling heeft gegeven haar eerste solotentoonstelling. De manier waarop ze samen met conservator Hanne Hagenaars deze zalen heeft omgetoverd tot een verrassende reis langs emoties en het menselijk lichaam getuigt aan dit talent.

Afra Eisma, No Man's Art Gallery, 2020. Foto Gert Jan van Rooij. Beeld Fries Museum. 

Afra Eisma, No Man's Art Gallery, 2020. Foto Gert Jan van Rooij. Beeld Fries Museum.

Eisma gebruikte de poëtische teksten van Audre Lorde als inspiratiebron voor de tentoonstelling. In de wandtekst vertelt Eisma dat Lorde haar teksten voornamelijk voor zwarte (queer) vrouwen schreef. Andere lezers van haar werk, onder wie Eisma zelf, zijn eigenlijk te gast. Eisma legt uit dat de krachtige manier waarop Lorde nadruk legt op emoties, je uitspreken en je innerlijke kracht, haar de energie gaf voor het maken van deze tentoonstelling. Voor de titel van de tentoonstelling leende Eisma het citaat ‘Your silence will not protect you’ van Lorde, als leidraad voor de emotionele reis die ze je wil laten bewandelen.

De wereld van Eisma zit vol bonte figuren, die me vanaf de wanden en vloeren meevoeren in haar fantasie. Ze dompelt me onder in een paradijs van kleur en knuffels, die als je verder kijkt toch wat minder vriendelijk zijn dan de kleuren en zachte stof suggereren. De antropomorfe karakters uit de wand- en vloerkleden roepen herinneringen op aan de monsters die zich gedurende de kindertijd onder je bed verstopten. Maar door de zachte stoffen en vrolijke kleuren doen ze eerder onschuldig en aandoenlijk aan, waardoor ze aaibaar worden. Dit soort fantasierijke verrassingen zijn eigenlijk overal in het werk van Eisma terug te vinden.

In de eerste zaal die ik betreed staat een installatie gebaseerd op de emotie ‘woede’. De vloer is bedekt met een gigantische rode hellemond vol wezens die elkaar verslinden. Fluisterende zonnebloemen van keramiek spreken je vanaf de wanden toe. De boodschap die Eisma je meegeeft? Woede hoeft niet negatief te zijn, het kan je ook kracht geven waardoor je je durft uit te spreken. Vervolgens word ik door een meute zachte wezens die elkaar op een meterslange boot omhelzen en ondersteunen, de weg gewezen naar de volgende ruimte en bijbehorende emotie: de liefde. Hier zijn de wanden gevuld met knuffelende figuren, blozende gezichten en oren van keramiek. Luisteren is de sleutel om woede over te laten gaan in liefde, legt Eisma uit in de wandtekst.

In zijn geheel is de tentoonstelling een zachte maar expressieve uiting van kwetsbaarheid.

Afra Eisma, ‘Hellemond’, 2020. Beeld Fries Museum

Afra Eisma, ‘Hellemond’ (detail), 2020. Beeld Fries Museum

Ten slotte, in de laatste zaal, wordt ik opgewacht door de moeder der magen. Alle werken in de tentoonstelling zijn hierop gericht, aldus Eisma. De enorme maag van papier-maché met stoffen handen die naar binnen reiken, doet me nog het meest denken aan een leeg bad uit een droom of nachtmerrie. De borrelende geluiden op de achtergrond maken de droom compleet. De maag is volgens Eisma het orgaan waar alle emoties samenkomen; vlinders van verliefdheid, een knoop van iets verzwijgen of een ontevreden knorren.

In zijn geheel is de tentoonstelling een zachte maar expressieve uiting van kwetsbaarheid. In een interview voor Mister Motley vertelde Eisma eerder al eens over een trauma dat ze wilde ombuigen tot wapen voor haarzelf en anderen. Kunst is volgens haar een instrument om je emoties te laten gaan en je uit te spreken zoals je dat normaal misschien niet zou doen. Door te praten over je emoties en te luisteren naar je eigen gevoelens en die van anderen kunnen we verandering in de wereld tot stand brengen. Zoals de monsters onder mijn bed opeens zacht en aaibaar bleken toen ik ze aanraakte, zo laat Eisma met deze tentoonstelling zien dat woede een krachtig wapen kan zijn in de strijd voor liefde.

De tentoonstelling Your silence will not protect you van Afra Eisma is nog t/m 31 oktober te zien in het Fries Museum. Meer info op de website

Elles Hesseling

is kunst- en cultuurhistoricus

Recente artikelen